Κρήτη: Βενιζέλος, Ερωτόκριτος & Μαντινάδες – Β’ μέρος

Η Κρήτη είναι ένας συνεχής αγώνας για την ελευθερία, αυτό λένε πολλοί από τους ομιλητές μας στο δεύτερο επεισόδιο για την Κρήτη, αυτό μαρτυρά η ιστορία και ο πολιτισμός αυτού του τόπου, με τα οποία καταπιάνεται η πρώτη πρωτότυπη εκπομπή του Cosmote History, του καναλιού της Cosmote TV,«Ελλάδα από το Α ως το Ω», την Παρασκευή 23 Δεκεμβρίου, στις 21.00.

Η συγγραφέας Μάρω Δούκα μας μιλά για το πώς εμπνεύστηκε την τριλογία της για τα Χανιά: για τους τουρκοκρητικούς, για την παρατεταμένη γερμανική κατοχή στην Κρήτη και για τον εμφύλιο και πώς οδηγήθηκε στην έρευνά της στοΙστορικό Αρχείο Κρήτης. Ο φιλόλογος Κωνσταντίνος Φουρναράκης, προϊστάμενος μέχρι πρόσφατα στο Ιστορικό Αρχείο, μας μιλά για τους αγώνες της Κρήτης για την ανεξαρτησία και το πώς αυτοί καταγράφηκαν από τους λόγιους της εποχής, ξεναγώντας μας σε πολύτιμα λαογραφικά χειρόγραφα αρχεία, όπως αυτό του Παύλου Βλαστού. Η αρχαιολόγος Λιάνα Σταρίδα φωτίζει πλευρές της ιστορίας της Κρήτης μέσα από ιδιαίτερα μέρη του Ηρακλείου.

Ο ιστορικός Μανόλης Δρακάκης εμβαθύνει στο τουρκοκρητικό στοιχείο, στις επαναστάσεις της Κρήτης για την πολυπόθητη ένωση με την Ελλάδα και στο ρόλο του Ελευθέριου Βενιζέλου. Μαρτυρίες για τον πολιτικό που σημαίνει τόσα για την Κρήτη και για την Ελλάδα γενικότερα έχουμε και από τον καθηγητή και ευρωβουλευτή Γιώργο Γραμματικάκη, αλλά και από τον διευθυντή του Ιδρύματος Ελευθέριος Βενιζέλος, που μας ξεναγεί στο σπίτι του πολιτικού στη Χαλέπα και μας γνωρίζει πτυχές της προσωπικότητας και της πορείας του.

Οι Μανόλης Δρακάκης και Κωνσταντίνος Φουρναράκης μας μιλούν για τις αγριότητες της γερμανικής κατοχής και τα λεγόμενα «καμένα χωριά» της Βιάννου. Σ’ εκείνα τα χωριά ήταν που μια ολιγομελής ομάδα διακεκριμένων ανθρώπων, ανάμεσά τους κι ο Νίκος Καζαντζάκης, κατέγραψαν με μαρτυρίες και φωτογραφίες όλη την καταστροφή που είχε συντελεστεί. Ένα αρχείο που βγήκε στο φως πολλά χρόνια μετά.

Καζαντζάκης… άλλο ένα μεγάλο κεφάλαιο για την Κρήτη και όλη τη χώρα. ΟΝίκος Μαθιουδάκης, μελετητής και επιστημονικός σύμβουλος των εκδόσεων Καζαντζάκη, μας μιλά στο Μουσείο Καζαντζάκη για την ιδιαίτερη γλώσσα και τις αθησαύριστες λέξεις του μεγάλου μας λογοτέχνη. Το τι αντιπροσωπεύει για τους ίδιους ο Καζαντζάκης εκφράζουν η καθηγήτρια νεοελληνικής λογοτεχνίαςΑγγέλα Καστρινάκη και ο Γιώργος Γραμματικάκης, που υπήρξε και πρόεδρος του μουσείου.

Η Κρήτη όμως υπήρξε η γενέτειρα και η έμπνευση για πολλούς λογοτέχνες. Για ορισμένους, όπως η Γαλάτεια Καζαντζάκη και ο Στυλιανός Αλεξίου, μας μιλούν οι Αγγέλα Καστρινάκη, Αλέξης Πολίτης και Ορέστης Ανδρεαδάκης. Ο Δημήτρης Σάββας μάς ξεναγεί στους θησαυρούς της Βικελαίας Βιβλιοθήκης στο Ηράκλειο. Η εποχή όμως που έβαλε τη σφραγίδα της στον πολιτισμό της Κρήτης ήταν η Αναγέννηση. Ο καθηγητής Στέφανος Κακλαμάνης μας μιλά για τη λόγια δημιουργία στην Κρήτη και στη Βενετία. Για το νησί που γέννησε τον Ερωτόκριτο και την Ερωφίλη. Για την ιδιαίτερη γλώσσα και το ύφος του δεκαπεντασύλλαβου. Σχολιάζουν ο Ορέστης Ανδρεαδάκης και ο Λουδοβίκοςτων Ανωγείων, ο οποίος και μας διηγείται για τη συνάντησή του στα Ανώγεια με τον Νίκο Γκάτσο και τον Μάνο Χατζιδάκι.