Το νέο περιβάλλον είναι ασφυκτικό για το δανειολήπτη αφού με βάση τους ισχύοντες ελληνικούς νόμους, -δεν ισχύει αυτό στον υπόλοιπο κόσμο- ο δανειολήπτης έχει εμπράγματη και ενοχική ευθύνη, άρα δεν απαλλάσσεται από την οφειλή όταν εκποιηθεί το υποθηκευμένο ακίνητο.Ο δανειολήπτης συνεχίζει να χρωστάει, το fund μπορεί να αλλάζει το επιτόκιο και άρα το ύψος της οφειλής κατά βούληση και το δάνειο μπορεί να μεταπωλείται από το ένα fund στο άλλο άπειρες φορές…. Με τα νέα δεδομένα θα έρθουν μεγάλες αλλαγές στο χάρτη των ακινήτων στη χώρα και σε ό,τι μέχρι σήμερα ονομάζουμε ιδιοκτησία αφού τα funds που θεσμοθετήθηκαν φέτος, μπορούν πλέον να δρουν ουσιαστικά ανεξέλγκτα και σύμφωνα με το αγγλικό δίκαιο.
Οι βίαιες αυτές αλλαγές ήρθαν μετά την επίμονη πίεση των θεσμών με στόχο την επίλυση του προβλήματος των κόκκινων δανείων για τις τράπεζες, για να αποφευχθεί νέα ανακεφαλαιοποίηση και κούρεμα καταθέσεων, κι έτσι σήμερα το νέο θεσμικό πλαίσιο για τη λειτουργία δευτερογενούς αγοράς προβληματικών δανείων είναι γεγονός.
Μέσα στον μήνα αναμένεται να δοθούν και οι πρώτες άδειες στις δέκα εταιρείες, τράπεζες και private equity funds που έχουν κινήσει τις διαδικασίες ή έχουν εκδηλώσει πρόθεση για να αποκτήσουν άδεια διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων, στοχεύοντας να πάρουν ένα μικρό μέρος από την «πίτα» των 98,5 δισ. ευρώ. Και το ενδιαφέρον είναι ισχυρό και από όλο τον κόσμο για την πιο αποδοτική μπίζνα….κοινώς την τοκογλυφία, ή επισήμως την… ανάληψη διαχείρισης μεγάλων χαρτοφυλακίων λιανικής, είτε για «καλάθια» με δάνεια επιχειρήσεων.
Οι συστημικές τράπεζες, με βάση τα στοιχεία α’ τριμήνου (Πειραιώς, Alpha), ή τα στοιχεία των ενημερωτικών δελτίων για τις πρόσφατες ΑΜΚ (ΕΤΕ, Eurobank), έχουν μεταφέρει στις εσωτερικές “bad banks” δάνεια ονομαστικής αξίας 97,6 δισ. ευρώ. Σε αυτά πρέπει να προστεθούν και προβληματικά δάνεια ύψους περίπου 1 δισ. της Attica Bank.
Από τα 97,6 δισ. ευρώ τα 56,9 δισ. αφορούν σε στεγαστικά, καταναλωτικά και δάνεια μικρών επιχειρήσεων και τα υπόλοιπα 40,7 δισ. σε μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις.
Προς το παρόν, έχουν υπογραφεί συμφωνίες για ανάληψη διαχείρισης δανείων ονομαστικής αξίας 10,8 δισ. ευρώ ενώ υπάρχουν προχωρημένες συζητήσεις (Alpha – Aktua) ή διαγωνιστική διαδικασία (Αττικής) για προβληματικά δάνεια περίπου 11 με 12 δισ. Τρεις προσφορές έχουν κατατεθεί σύμφωνα με πληροφορίες στην Τράπεζα Αττικής για την ανάληψη διαχείρισης χαρτοφυλακίου μη εξυπηρετούμενων δανείων (Non Performing Loans), ύψους 1,045 δισ. ευρώ, εκ των οποίων ξεχωρίζει αυτή του βρετανικού fund Duet Group, το οποίο στην περίπτωση της Αττικής συνεργάζεται με εγχώρια εταιρεία.
Η συμφωνία μεταξύ Eurobank – Alpha Bank – KKR προβλέπει ότι θα ανατεθεί στην εταιρεία συμφερόντων KKR με την επωνυμία Manco η διαχείριση, αρχικώς, προβληματικών επιχειρηματικών δανείων 1,2 δισ. ευρώ των δύο τραπεζών, ενώ ο ιταλικός βραχίονας της Fortress αλλά και η Libra Group ενδιαφέρονται να αναλάβουν τη διαχείριση προβληματικών εταιρικών δανείων της Πειραιώς.
Εμπόριο σάρκας
Ταυτόχρονα, η δυνατότητα που δίνεται να αγοράζουν τα funds και ενήμερα δάνεια από τις τράπεζες σε συνδυασμό με το δικαίωμά τους να επαναδιαπραγματεύονται τους όρους, μπορούν να επιδεινώσουν την κατάσταση και για τους ενήμερους δανειολήπτες.
Σήμερα ξεπερνούν το 1 εκ. τα νοικοκυριά που έχουν κόκκινα δάνεια και αν αλλάξουν οι όροι στα σημερινά ενήμερα ή ρυθμισμένα δάνεια, αν δηλαδή αλλάξει η δόση ή το επιτόκιο … το νούμερο αυτό μπορεί να μεγαλώσει πολύ.Αυτό όμως δεν αποτελεί πρόβλημα για τα funds αφού τα κόκκινα δάνεια, «αποδίδουν» με πολλούς τρόπους. Το μεγάλο πλεονέκτημα για τα funds είναι ότι τα έχουν αγοράσει στο 10% της αξίας τους και θα επιδιώξουν με κάθε τρόπο να πάρουν το 100% της αξίας τους ώστε να δεκαπλασιάσουν τα κεφάλαιά τους. Μπορούν να εκπλειστηριάσουν το ακίνητο του δανείου να πάρουν τα όποια έσοδα και μετά να επιλέξουν να πουλήσουν την υπόλοιπη απαίτηση σε άλλο fund το οποίο με τη σειρά του να επιλέξει αν αλλάξει τους όρους, τις απαιτήσεις, τη διαχέιριση, να αντλήσει ό,τι μπορεί από λογαριασμούς και κατασχέσεις και να μεταπωλήσει την απαίτηση κ.ο.κ. Με αποτέλεσμα ένα δάνειο να αλλάξει χέρια πολλές φορές να εκποιεί περιουσίες και να συνεχίζει να μεγαλώνει, αν αυξάνεται το επιτόκιό του…
Στη νέα κατάσταση που δημιουργείται ο δανειολήπτης είναι απολύτως απροστάτευτος από το κράτος και για αυτό η Ομοσπονδία αναλαμβάνει δράση.
«Ειμαστε προετοιμασμένοι γι αυτό που έρχεται», σημειώνει ο κ. Β.Κρητικός Πρόεδρος της Ομοσπονδίας δανειληπτών. «Η απάντησή μας είναι ο επιστημονικός ακτιβισμός.Αμφισβητούμε την οφειλή σε δύο επίπεδα: Τη θεωρούμε μη βεβαιωμένη και καθορισμένη και ζητάμε από τον δικαστή να ορίσει την οφειλή. Και επίσης αμφισβητούμε το δικαίωμα για αυθαίρετη πώληση των δανειακών συμβάσεων αφού δεν είχε γνωστοποιηθεί κάτι τέτοιο στον αντισυμβαλλόμενο δανειλήπτη την ημέρα της υπογραφής της σύμβασης.Δίνουμε μάχες δικαστικά, εξωδικαστικά και δικαιοπολιτικά και κάνουμε μυνητήριες αναφορές και αγωγές διεκδικητικές και αναγνωριστικές για να κερδίσουμε ανακοπές στην εκτέλεση των διαταγών πληρωμής. Αναλαμβάνουμε με επιτυχία την εκπροσώπηση μεμονωμένων δανειοληπτών, με πολύ μικρό κόστος, ενώ τα έξοδά μας τα καλύπτουμε από τις εισφορές των μελών μας. Πλέον με την απορρόφηση της Υπερβασης, που έχει εξειδικευτεί στις ομαδικες αγωγές,θα μπορέσουμε να αντιδράσουμε σε όσα έρχονται ακόμη πιο οργανωμένα».
Ελλάδα όπως ΗΠΑ, Ισπανία, Ουγγαρία
Όπως αναφέρει ο κ. Βαγγέλης Κρητικός, ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Προστασίας Δανειοληπτών, που αριθμεί 60.000 μέλη, «το αγγλικό δίκαιο δίνει κάθε εξουσία στον δανειστή, ο θύτης αποφασίζει σε ποια τιμή θα χάσει την πειρουσία του το θύμα. Η σύμβαση αποτελεί εμπόρευμα, ο δανειστής μπορεί μονομερώς να αλλάζει τους όρους ή να πουλήσει τη σύμβαση όσες φορές θέλει.» Όπως εξηγεί, αν θέλουμε να δούμε τί θα γίνει στην Ελλάδα πρέπει να δούμε τί έχει γίνει σε Ισπανία, ΗΠΑ και Ουγγαρία. Στην Ισπανία είναι 10.000 τα κλειδωμένα ακίνητα από κατασχέσεις, πολυκατοικίες ολόκληρες. Αυτά μετά τα αναλαμβάνουν ετιαρείες και τα νοικιάζουν και βγάζουν πολλαπλάσια από την έκδοση ομολόγων έναντι μελλοντικών προοπτικών των εσόδων από τα ενοίκια».