Κώστας Γεωργάκης: Ο άνθρωπος που αυτοκτόνησε για την ελευθερία

Τα ξημερώματα της 19ης Σεπτεμβρίου 1970, η ομάδα οδοκαθαριστών που καθάριζε την πλατεία Ματεότι, στη Γένοβα, βρέθηκε μπροστά σε μια εικόνα που έμελλε να αποτελέσει την αρχή της διεθνής αντίδρασης για τη χούντα στην Ελλάδα. Ένας νέος, τυλιγμένος στις φλόγες, έτρεχε μπροστά από το δικαστικό μέγαρο και φώναζε «Ζήτω η Ελλάδα, κάτω η δικτατορία». Αρνήθηκε την βοήθειά τους και πέθανε εννιά ώρες αργότερα, στο κοντινό νοσοκομείο. Το όνομά του ήταν Κώστας Γεωργάκης και γεννήθηκε, σαν σήμερα, στις 23 Αυγούστου 1948.

Ο Γεωργάκης καταγόταν από την Κέρκυρα και ήταν γιος ράφτη. Τελείωσε το σχολείο με άριστα και τον Αύγουστο του 1967, λίγους μήνες μετά την επιβολή της δικτατορίας, έφυγε για να σπουδάσει Γεωλογία στην Ιταλία. Το 1968, έγινε μέλος της ΕΔΗΝ, της νεολαίας της Ένωσης Κέντρου, ενώ στο αυτοκίνητο που οδηγούσε είχε κολλημένη μια φωτογραφία του Ανδρέα Παπανδρέου.

Από την πρώτη στιγμή κατήγγειλε το καθεστώς και τις πρακτικές του. Τρεις μήνες πριν την αυτοκτονία του, αποκάλυψε ανώνυμα σε γενοβέζικο περιοδικό ότι άνθρωποι της Χούντας είχαν παρεισφρύσει στις ελληνικές φοιτητικές οργανώσεις στην Ιταλία. Λίγο καιρό αργότερα, δέχτηκε επίθεση από παρακρατικούς και, παρότι ενεργός φοιτητής, είχε πρόβλημα με την αναβολή της στρατιωτικής του θητείας. Παράλληλα, η οικογένειά του στην Κέρκυρα δεχόταν και αυτή τις πιέσεις του καθεστώτος.

Μέσα σε αυτό το κλίμα τρομοκρατίας, ο Γεωργάκης αποφάσισε πως έπρεπε να γίνει κάτι δραστικό, ώστε να ευαισθητοποιηθεί επιτέλους η Δύση για την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα. Χάρισε το αντιανεμικό του στην αρραβωνιαστικιά του, Ροζάνα, έγραψε μια επιστολή στον πατέρα του και, φορτώνοντας το αυτοκίνητό του με τρία μπουκάλια βενζίνη, ξεκίνησε για την πλατεία Ματεότι.

«Συγχώρεσε με γι’ αυτό που έκανα και μην κλάψεις. Ο γιος σου δεν είναι ήρωας. Είναι άνθρωπος, όπως όλοι οι άλλοι, ίσως λίγο πιο φοβισμένος (…) Δεν θέλω να μπείτε σε κίνδυνο από τις πράξεις μου, αλλά δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά, παρά να σκέφτομαι και να ενεργώ σαν ελεύθερο άτομο», γράφει ο ίδιος στο γράμμα του. Η κηδεία του έγινε στην Γένοβα στις 23 Σεπτεμβρίου.

Επικαλούμενη λόγους ασφαλείας και φοβούμενη πως μια τελετή στην μνήμη του θα γινόταν αφορμή για συλλαλητήριο, η Χούντα καθυστέρησε τέσσερις μήνες την επιστροφή της σωρού του. Στις 18 Ιανουαρίου του 1971, μέσα σε άκρα μυστικότητα έφτασε στην ιδιαίτερη πατρίδα του και τελικά θάφτηκε στο Α’ δημοτικό Νεκροταφείο. Η θυσία του αναγνωρίστηκε στην Μεταπολίτευση, μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας. Στην Κέρκυρα υπάρχει πλατεία με το όνομά του και τον αδριάντά του.

Ο Γεωργάκης είναι ο μοναδικός που αυτοκτόνησε σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την Χούντα και θεωρείται ο πρόδρομος των μετέπειτα φοιτητικών αντιδράσεων και της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Ο θάνατός του ήταν για την υπόλοιπη Ευρώπη η πρώτη απτή απόδειξη κοινωνικής αντίστασης στο δικτατορικό καθεστώς. Όπως είναι φυσικό, στην Ελλάδα το περιστατικό επισήμως αποσιωπήθηκε. Η είδηση όμως διαδόθηκε από στόμα σε στόμα. Λέγεται ότι το τραγούδι του Σαββόπουλου «Ωδή στον Γ. Καραϊσκάκη» είναι γραμμένο για τον Γεωργάκη, ενώ ο Νικηφόρος Βρεττάκος αναφέρεται στη θυσία του στο ποίημά του «Η Θέα του Κόσμου»: «.ήσουν η φωτεινή περίληψη του δράματός μας (.) στην ίδια λαμπάδα τη μία, τ’ αναστάσιμο φως κι ο επιτάφιος θρήνος μας.».

Αν περάσει κανείς σήμερα από την πλατεία Ματεότι, πάνω σε μια μαρμάρινη κολώνα, θα βρει σκαλισμένη στα ιταλικά τη φράση «Η Ελλάδα θα σε θυμάται για πάντα».

"google ad"