Λίλιαν Στεφανάκη: Η ζωή είναι ωραία στη νοτιότερη Ευρωπαία, τη Γαύδο

Δεν θεωρώ τυχαίο το ότι όλοι –ή σχεδόν όλοι- οι επισκέπτες της Γαύδου έχουν στο μυαλό τους ότι πρόκειται για ένα μαγικό νησί που τους ηρεμεί. Θα μπορούσα κάλλιστα να πω ότι αυτή η ηρεμία που σου προσφέρει, οι εικόνες και οι παρθένοι ήχοι που γεννά η φύση, οι μυρωδιές και το φιλόξενο πνεύμα των κατοίκων είναι αναμφίβολα ένα κέρδος για τον καθένα που ούτε αγοράζεται, ούτε βρίσκεται εύκολα. Και επειδή αρκετά πράγματα στη ζωή μας είναι ζήτημα επιλογών, νομίζω πως κάποιος έρχεται να μείνει στη Γαύδο επειδή αυτό που βρίσκει εδώ, δεν υπάρχει κάπου αλλού και επομένως «δεν χάνει», αλλά αντιθέτως κερδίζει.

Πώς είναι η καθημερινότητα στο νησί εκτός τουριστικής σεζόν; Υπάρχουν νέοι και νέες που έχουν μείνει πίσω; Το σχολείο πόσα παιδιά είχε την περασμένη σχολική χρονιά;

Η καθημερινότητα στη Γαύδο σίγουρα δεν είναι μονότονη. Είναι έτσι ο αέρας εδώ (μεταφορικά μιλώντας), που κάθε μέρα φαίνεται διαφορετική. Αγροτικές εργασίες, ψάρεμα, καθαριότητα, περπάτημα στα υπέροχα μονοπάτια που μας άφησε το δάσος να χαράξουμε και πολύ κέφι μέσα από αυθόρμητες παρέες και στιγμές. Το νησί μας αυτή τη στιγμή έχει πέντε παιδάκια και στο σχολείο φοιτούν τα τρία εξ αυτών.

Ποια είναι η δική σας Γαύδος;

Σε όλη τη διάρκεια της ζωή μου υπάρχει η Γαύδος. Τα παιδικά μου χρόνια στο νησί, οι δυσκολίες και η φτώχεια των κατοίκων, αλλά και η βαθιά αγάπη των παλιών για το νησί έχουν μείνει ανεξίτηλα χαραγμένα στη μνήμη μου. Η έλλειψη νερού και αγαθών που στα αστικά κέντρα ήταν δεδομένα, η καθημερινότητα που ήταν ένας αγώνας επιβίωσης αποτελούν έμπνευση για την προσπάθεια που κάνουμε σήμερα να βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσης των κατοίκων με γνώμονα την προστασία του μοναδικού περιβάλλοντος. Τόσο οι σπουδές μου όσο και η επαγγελματική μου ενασχόληση με το περιβάλλον με κάνουν να ονειρεύομαι το μέλλον της Γαύδου προσανατολισμένο στην οικοτουριστική ανάπτυξη προς όφελος των ανθρώπων και του περιβάλλοντος. Οι πεζοπορίες στα μονοπάτια του νησιού είναι από τις πιο ευχάριστες στιγμές.

Ποια προβλήματα αντιμετωπίζετε και χρήζουν άμεσης επίλυσης, αναφορικά με την ασφάλεια και την ποιότητα της ζωής των κατοίκων της Γαύδου;

Όπως σε κάθε μέρος, έτσι και στη Γαύδο υπάρχουν προβλήματα διαφορετικής κλίμακας ως προς τη σπουδαιότητά τους. Το βασικότερο πρόβλημα κατά την άποψή μου είναι το ότι δεν υπάρχει ένας μόνιμος γενικός ιατρός στο νησί. Αυτό δημιουργεί, όπως είναι λογικό, αφενός ανασφάλεια, αφετέρου προβληματισμό. Ένα άλλο επίσης σημαντικό πρόβλημα, είναι οι υποδομές ύδρευσης και αποχέτευσης που προσπαθούμε να εξασφαλίσουμε πόρους για την επίλυσή του. Τέλος, η διασύνδεση του νησιού με την υπόλοιπη Κρήτη με σύγχρονα πλοία, η οποία ναι μεν υπάρχει και διασφαλίζεται, αλλά από την άλλη πλευρά δεν παύει να είναι και ένα τροχοπέδη για μια ακόμη μεγαλύτερη ανάπτυξη του τόπου.

Σε τι βαθμό σάς έχει επηρεάσει η πανδημία; Είχατε κρούσματα; Πόσο καλά προετοιμασμένη υγειονομικά είναι η Γαύδος για το φετινό καλοκαίρι;

Έχουμε την ιδιαίτερη χαρά να είμαστε ένα covid-free νησί. Δεν υπήρξαν κρούσματα κωρονοϊού, ενώ ταυτόχρονα εμβολιάστηκε η συντριπτική πλειοψηφία των μόνιμων κατοίκων του νησιού. Αυτό οφείλεται στην πρόληψη και την τήρηση των υγειονομικών πρωτοκόλλων που πρότειναν οι ειδικοί, ενώ παράλληλα και στη σημαντική στήριξη που είχαμε από την 7η υγειονομική ΥΠΕ, την οποία θέλω να ευχαριστήσω για ακόμη μια φορά που ανταποκρίθηκε άμεσα στις ανάγκες του νησιού μας.

Η Γαύδος είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στους κόλπους του εναλλακτικού τουρισμού. Πώς είναι η κατάσταση κάθε Οκτώβρη που φεύγουν και οι τελευταίοι;

Η αλήθεια είναι ότι ναι μεν ο «μαζικός» τουρισμός στη Γαύδο είναι περίπου μέχρι τον Οκτώβρη, αλλά παρόλα αυτά το νησί προσελκύει επισκέπτες καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς. Ας πούμε, όμως, ότι τα συναισθήματα όταν φεύγουν και οι τελευταίοι, είναι ανάμεικτα, καθώς από τη μια πλευρά μας αρέσει το νησί να σφύζει από ζωή, από την άλλη πλευρά όμως η άγρια και μοναδική του φύση πρέπει να ξεκουράζεται και να αναγεννάται, κάτι που δεν γίνεται σε επιθυμητό βαθμό όταν υπάρχει πολύ περισσότερος κόσμος στο νησί.

Ως γνωστόν στη Γαύδο υπάρχει ο κέδρος, ένα δέντρο που χρήζει προστασίας. Ο κέδρος δεν αναγεννάται εύκολα και γι’ αυτό πρέπει να προσέχουμε όλοι το δάσος και το πώς περιπλανόμαστε σε αυτό. Θα πρέπει άμεσα να καθοριστεί η φέρουσα ικανότητα του νησιού και να ληφθούν μέτρα στην περίπτωση που αυτή υπερκαλύπτεται ώστε να αποφύγουμε το ανεπανόρθωτο κόστος για το μέλλον του νησιού.

Ποια μηνύματα θα θέλατε να στείλετε στους επισκέπτες του φετινού καλοκαιριού;

Όπως προείπα και λέω συνεχώς, η Γαύδος είναι ένα νησί με μοναδικό οικοσύστημα. Ζητούμε το σεβασμό όλων. Απολαύστε τα δώρα της φύσης, γίνεται ένα με αυτήν, αλλά μην λειτουργήσετε εις βάρος της.

Ακολούθως, τι θα θέλατε να πείτε στους ντόπιους επιχειρηματίες που ασχολούνται με τον τουρισμό;

Η μοναδική ομορφιά του νησιού μας πρέπει να διαφυλαχθεί με κάθε κόστος και τρόπο. Άλλωστε χάριν αυτής, όλοι οι επισκέπτες μας είναι μαγεμένοι με τη Γαύδο. Χρειάζεται ισόρροπη ανάπτυξη μεταξύ του τουριστικού προϊόντος, του επιχειρείν και της μακραίωνης ταυτότητάς μας.

Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε καταρχήν ότι η Γαύδος είναι ένα νησί άνυδρο, χωρίς επιφανειακές πηγές, το οποίο αντιμετωπίζει -γενναία θα έλεγα- το ζωτικής σημασίας πρόβλημα της λειψυδρίας. Το νερό μας προέρχεται από γεωτρήσεις. Η υπεράντληση νερού από τις γεωτρήσεις εγκυμονεί κινδύνους, αφενός έλλειψης νερού την περίοδο αιχμής (Ιούλιος-Αύγουστος), αφετέρου να υποβαθμιστεί η ποιότητα λόγω της εισόδου θαλασσινού νερού και βοθρολυμάτων στον υδροφόρο ορίζοντα των γεωτρήσεων. Δεν είναι μακριά η περίοδος που το νερό δινόταν εκ περιτροπής στα χωριά. Πέραν τούτου, η Γαύδος είναι ένα νησί ελάχιστων κατοίκων (περίπου 80 ενεργά υδρόμετρα) που το καλοκαίρι, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, υποδέχεται χιλιάδες ελεύθερους κατασκηνωτές/τριες. Εκ των πραγμάτων ο Δήμος πρέπει να παρέχει την περίοδο αιχμής υπηρεσίες ύδρευσης και αποκομιδής-διαχείρισης τόνων απορριμμάτων για χιλιάδες άτομα. Αυτό έχει πρόσθετο λειτουργικό κόστος, το οποίο ως γνωστόν, σε κανένα Δήμο της χώρας δεν καλύπτεται από τους ΚΑΠ, αλλά από ανταποδοτικά τέλη που πληρώνονται από τους δημότες. Τίθεται λοιπόν το ερώτημα: ποιος θα πρέπει να επιφορτίζεται τα επιπλέον κόστη; Πρέπει να χρεώνονται εξ ολοκλήρου στους/στις κατοίκους της Γαύδου; Ή μήπως θα πρέπει να πληρώνουν κάτι τις και οι ελεύθεροι/ες κατασκηνωτές/τριες; Στο μεταξύ, υπάρχουν άλλες παροχές νερού στο νησί που είναι δωρεάν.

Σίγουρα θα ήθελα να λυθούν μια και καλή τα βασικά προβλήματα-ελλείψεις που ταλαιπωρούν τους κατοίκους του νησιού: καλύτερη ιατρική περίθαλψη, καλύτερη διασύνδεση με την Κρήτη, ενεργειακή αυτονομία, απόλυτος σεβασμός προς το περιβάλλον απ’ όλους. Γενικά, ονειρεύομαι το νοτιότερο άκρο της Ευρώπης να έχει τη θέση που του αξίζει στον χάρτη της ευρωπαϊκής κοινότητας. Να έχει ζωή και να αναπτύσσεται όμορφα και σύμφωνα με την πλούσια και ποικιλόμορφη ιστορία του.