Λεφτά υπάρχουν για την Aegean στις τσέπες των μετόχων της

Του Λεωνίδα Βατικιώτη

Με πρόκληση για εκατοντάδες χιλιάδες ανέργους, που είναι αναγκασμένοι να ζουν χωρίς επίδομα ανεργίας, και οικονομικό σκάνδαλο ολκής θα ισοδυναμεί η κρατική επιδότηση της αεροπορικής εταιρείας Aegean.

Ο «εθνικός αερομεταφορέας», όπως χωρίς καμία αίσθηση αιδούς χαρακτηρίζουν την Aegean ακόμη κι όσοι ομνύουν στον ελεύθερο ανταγωνισμό, βρίσκεται σε δεινή θέση, όπως και όλες οι αεροπορικές εταιρείες του κόσμου, μετά την απαγόρευση των ταξιδιών που επιβλήθηκε για να ελεγχθεί η πανδημία του κορονοϊού. Τη δεινή θέση της Aegean περιέγραψε ο ίδιος ο πρόεδρός της, Ευτ. Βασιλάκης, δηλώνοντας ότι τα τρέχοντα έσοδά της ισοδυναμούν με το 0,05% των εσόδων του παρελθόντος και, πιο παραστατικά, «ξαφνικά σε έναν μήνα πήγαμε από το το ρετιρέ στο υπόγειο».

Σε αυτό το πλαίσιο συζητιέται η κρατική επιδότηση της εταιρείας, όπως έχουν ήδη πράξει άλλες χώρες, από τις ΗΠΑ (25 δισ. δολ.) μέχρι τη Γερμανία (επιδότηση στη Lufthansa 9 δισ. ευρώ), κι όπως κατ’ επανάληψη έχει συμβεί από το 2008 μέχρι και το 2015 με τις τράπεζες.

Η επιδότηση της Aegean, που θα συνοδευτεί με απολύσεις εργαζομένων και μείωση μισθών, θα αποτελέσει πρόκληση γιατί η συγκεκριμένη εταιρεία έχει διανείμει εκατοντάδες εκατομμύρια τα τελευταία χρόνια στους μετόχους της. Γιατί λοιπόν να περάσει η ζημιά στους εργαζόμενους και την κοινωνία και να μην την αναλάβουν οι μέτοχοι που όλα τα προηγούμενα χρόνια θησαύριζαν από την γιγάντωση του μονοπωλίου της Aegean;

Μια ματιά στις οικονομικές καταστάσεις της εταιρείας, προσπερνώντας μάλιστα και κάτι αμοιβές μελών ΔΣ που φτάνουν το 1,5 εκ. ετησίως, δείχνει ότι λεφτά… υπάρχουν! Από το 2005 μέχρι και το 2019, αφαιρώντας μάλιστα τις ζημιές που εμφάνισε η εταιρεία με βάση τις οικονομικές της καταστάσεις κατά τα έτη 2010-12, τα μετά φόρων κέρδη της εταιρείας έφτασαν τα 522,9 εκ. ευρώ! Αν δε, μείνουμε μόνο στα μερίσματα που διένειμε στους μετόχους της η Aegean το συνολικό ποσό που έθεσε στη διάθεσή τους ανήλθε στα 210,7 εκ. ευρώ.

Το αίτημα μεταφοράς της ζημιάς στις τσέπες των μετόχων δικαιολογείται και στη βάση των όσων ψήφισε η Ευρωπαϊκή Ένωση για τις τράπεζες, προκειμένου να μην μεταφερθεί ξανά το κόστος της διάσωσής τους στους φορολογούμενους: bail-in και όχι bail-out. Σε καλύτερα ελληνικά, την ευθύνη διάσωσης των τραπεζών φέρουν κατά σειρά προτεραιότητας μέτοχοι, ομολογιούχοι και πελάτες, και μετά το κράτος. Αν αυτός ο κανόνας ισχύει για τις τράπεζες γιατί να μην ισχύσει και για τις αεροπορικές εταιρείες που (χωρίς μάλιστα να παράγουν και κάτι αναγκαίο, πχ. είδη διατροφής) εξελίσσονται στον μεγάλο ασθενή;

Το αίτημα «κανένα ευρώ για τη διάσωση ιδιωτικών εταιρειών» προβάλλει επιτακτικά, για πολλούς λόγους:

Πρώτο, γιατί από την πικρή πείρα των τραπεζών ξέρουμε ότι οι διασώσεις αποτελούν πιθάρι των Δαναΐδων. Ας θυμηθούμε όλα τα επιχειρήματα που ακούσαμε από τον Γ. Αλογοσκούφη και τον Π. Δούκα το 2008 μέχρι τον Ευκλ. Τσακαλώτο και τον Γ. Σταθάκη το 2015 για τα… καλά που θα έφερνε η διάσωση των τραπεζών: υπέρβαση της κρίσης, στήριξη της αναπτυξιακής προσπάθειας, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, κ.λπ. Και φτάνουμε σήμερα να μετράμε μέρες για την εκκίνηση των πλειστηριασμών που θα μετατρέψουν σε άστεγους χιλιάδες πολίτες…

Δεύτερο, γιατί κάθε ευρώ που θα δοθεί από το δημόσιο θα συνοδευτεί από νέα αντιλαϊκά μέτρα. Κανείς μας δεν αμφιβάλλει ότι, την ίδια ώρα που η κυβέρνηση προσπαθεί να επιταχύνει την άρση των απαγορεύσεων, κάποια γραφεία στο υπουργείο Οικονομικών σχεδιάζουν τα νέα αντιλαϊκά μέτρα που θα εφαρμοστούν για να καλυφθεί το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2020: νέοι φόροι, μείωση συντάξεων και δαπανών, κλπ. Από πού κι ως πού να πληρώσουμε νέους φόρους για να διασωθούν δισεκατομμυριούχοι μεγαλομέτοχοι, όπως ο Δαυίδ;

Τρίτο, γιατί με τα χρήματα που θα δοθούν στην Aegean θα μπορούσαν να σωθούν εκατοντάδες χιλιάδες άνεργοι που προϋπήρχαν κι εκατοντάδες άλλες χιλιάδες άνεργοι που θα προστεθούν στην ουρά εξ αιτίας της κρίσης του κορονοϊού. Αν δε, προσθέσουμε και μερικές ακόμη εκατοντάδες χιλιάδες που ζουν στην επισφάλεια (προερχόμενοι από την αδήλωτη εργασία ή όσους εργάζονται υπό ελαστικές σχέσεις εργασίας) καταλαβαίνουμε πόση σημασία έχει να πάρουν έστω λίγα οι πολλοί κι όχι για πολλοστή φορά να πάρουν πολλά οι λίγοι.

Τέταρτο και σημαντικότερο, για λόγους… αρχής! Γιατί θα το ξανακάνουν! Οι περίφημες διασώσεις, όπως ξεκίνησαν με τα λαμόγια της Lehman Brothers για να φτάσει σήμερα ο οικονομικός της διευθυντής Λουίς ντε Γκουίντος, αφού πέρασε από υπουργός Οικονομικών του δεξιού Μαριάνο Ραχόι στην Ισπανία, να είναι αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, έχουν ξαναγράψει τους κανόνες του παιχνιδιού. Τουλάχιστον για την αφρόκρεμα. Αφότου ανακαλύφθηκαν οι «διασώσεις» τα κέρδη είναι ιδιωτικά («στον καπιταλισμό ζούμε» είναι ο αντίλογος) και οι ζημιές δημόσιες (ελέω «εκτάκτων περιστάσεων και αναγκών» είναι το επιχείρημα, παρότι εξακολουθούμε να ζούμε στον καπιταλισμό). Αν αντίθετα, το κράτος πει ό,τι λέει και στους εργαζόμενους όταν ζητούν αυξήσεις μισθών («ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος»), είναι πιο πιθανό οι μεγαλομέτοχοι να βάλουν το χέρι στην τσέπη (προχωρώντας πχ. σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου) και να καλύψουν τις ζημιές. Αν όμως η κυβέρνηση της ΝΔ για μια ακόμη φορά στηρίξει μια ιδιωτική εταιρεία μόλις λίγους μήνες μετά τα δημόσια εγκώμια που της έπλεκε ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης, δηλώνοντας με αφορμή την παραλαβή τριών Airbus το …αδιανόητο, ότι «είναι φωτεινή μέρα για την πατρίδα μας και την εθνική οικονομία», τότε θα είναι υπόλογη ότι εκτρέφει μια κρατικοδίαιτη αστική τάξη, εθισμένη στο εύκολο χρήμα του κρατικού κορβανά…

ΚΟΜΜΟΝ

"google ad"