«Λιτότητα: Κάναμε λάθος εφ’ όλης της ύλης»

Με τίτλο «Λιτότητα: Έχουμε κάνει λάθος εφ’ όλης της ύλης», το εβδομαδιαίο περιοδικό «Μarianne» δημοσιεύει μεγάλο αφιέρωμα στο «απίστευτο λάθος των ειδικών του ΔΝΤ». Είναι το πρώτο από τα γαλλικά έντυπα που προσπαθεί να ρίξει φως και να κατανοήσει την έκθεση του Ολιβιές Μπλανσάρ, επικεφαλής του ερευνητικού τμήματος του ΔΝΤ, που δόθηκε στη δημοσιότητα στις 3 Ιανουαρίου.

Στο πολυσέλιδο αφιέρωμα του «Μarianne» γίνεται συνεχής αναφορά στις συνέπειες που έχει υποστεί η Ελλάδα από την επιβολή της λιτότητας που επέβαλαν οι «ειδικοί» του ΔΝΤ και αυτό, όπως λέει, εξ αιτίας ενός λάθος στους υπολογισμούς…

«Πρόκειται για την απίστευτη ομολογία!», γράφουν οι συντάκτες του άρθρου.«Τέσσερα χρόνια μετά την έναρξη της μεγάλης κρίσης που κλυδωνίζει τις δυτικές οικονομίες, ένας από τους σημαντικότερους ειδικούς οικονομολόγους του πλανήτη, ο Ολιβιέ Μπλανσάρ, διευθυντής του ερευνητικού τμήματος του ΔΝΤ, έδωσε στη δημοσιότητα μια μελέτη στην οποία ομολογεί ότι το ΔΝΤ και μαζί του το σύνολο των Ευρωπαίων ηγετών, των υπουργών οικονομίας, της Κομισιόν και της ΕΚΤ, έκαναν σοβαρό λάθος στους υπολογισμούς τους. Υποτίμησαν τις καταστροφικές συνέπειες των πολιτικών λιτότητας που επέβαλαν στα υπερχρεωμένα κράτη».

Το απίστευτο αυτό κείμενο της 43σέλιδης έκθεσης του Ολιβιέ Μπλανσάρ έχει τίτλο:«Τα λάθη των προγνωστικών ανάπτυξης και οι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές». Το λάθος αφορά σε έναν συντελεστή, γνωστό στην οικονομία με την ονομασία «πολλαπλασιαστής» (multiplicateur). Μεταξύ του 1970 και του 2007, οι ασχολούμενοι με τις προβλέψεις είχαν διαπιστώσει ότι η μείωση κατά 1% στις δημόσιες δαπάνες, ή κατά 1% επιπλέον έσοδα από τη φορολογία, οδηγούσαν, κατά μέσον όρο, σε 0,5% μείωση της ανάπτυξης στις προηγμένες χώρες. Εξ αυτού διαμόρφωσαν τον πολλαπλασιαστή 0,5 τον οποίο και χρησιμοποίησαν στις προκαταρτικές εργασίες τους για τα προγράμματα που επιβλήθηκαν σε Ελλάδα και Πορτογαλία.

Το πρόβλημα είναι ότι τα δεδομένα αυτά ίσχυαν πριν από την κρίση, η οποία με την ανασφάλεια που έφερε στις χώρες, επηρέασε τη συμπεριφορά των καταναλωτών. Στο «Πανόραμα της Παγκόσμιας Οικονομίας» που δημοσίευσε το ΔΝΤ τον περασμένο Οκτώβριο, αναγνωρίζει ότι με τις σημερινές συνθήκες, οι πολλαπλασιαστές κινούνται ανάμεσα στο 0,9 έως και το 1,7 (!) ήτοι δύο με τρεις φορές μεγαλύτεροι από το 0,5. Την πληροφορία αυτή το ΔΝΤ την έχει γράψει στα ψιλά του «Πανοράματος» και μόνο οι ιδιαίτερα έμπειροι αναλυτές μπορούσαν να αντιληφθούν το μέγεθος της σημασίας της.

Ο Ολιβιέ Μπλανσάρ αναγνωρίζει αυτό που κάθε πολίτης μπορούσε να αντιληφθεί περπατώντας για λίγο στις ρημαγμένες από τη λιτότητα αγορές των πόλεων της νότιας Ευρώπης – που όμως οι μεγάλοι εξπέρ στα γραφεία τους με τα κομπιουτεράκια τους φάνηκαν ανάξιοι να αντιληφθούν.

Υποχρεώνοντας τις κυβερνήσεις της νότιας Ευρώπης σε δραστική μείωση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων, αλλά και των συντάξεων, αναγνωρίζει η έκθεση, προκλήθηκε μια πτώση της εσωτερικής ζήτησης δύο με τρεις φορές ταχύτερη απ’ ό,τι αναμενόταν. Οι συνέπειες ήταν αβυσσαλέες: σειρά πτωχεύσεων, εκτίναξη της ανεργίας, τεράστιες διαδηλώσεις στους δρόμους της Αθήνας και της Λισαβόνας.

«Ο πολλαπλασιαστής δεν είναι κάτι που πέφτει εξ ουρανού», εξηγεί ο Ερίκ Εγέρ, οικονομολόγος στο Γαλλικό Παρατηρητήριο Οικονομικών Συγκυριών (OFCE).«Μεταβάλλεται ανάλογα με τις συγκυρίες: εξαρτάται από το σημείο του οικονομικού κύκλου στο οποίο βρισκόμαστε πάνω ή κάτω, από την πολιτική των γειτονικών χωρών, από το εάν μπορούμε να κάνουμε υποτίμηση στο νόμισμά μας. Μόνο συνυπολογίζοντας όλα αυτά τα στοιχεία μπορούμε να εκτιμήσουμε τις συνέπειες μιας θεραπείας λιτότητας –και όχι εφαρμόζοντας έναν πολλαπλασιαστή επειδή λειτούργησε προηγούμενα, όταν η ανάπτυξη ήταν στο ραντεβού», υποστηρίζει ο Εγέρ.

Κι όμως, αυτά έκαναν τα λαμπρά μυαλά του ΔΝΤ. Τώρα που η ομολογία είναι και γραπτή, απομένει να πεισθούν Κομισιόν και ΕΚΤ, χωρίς αυτό να θεωρείται άμεσα εφικτό, σημειώνουν οι συντάκτες της «Μarianne». Παρατηρούν ότι τόσο στις Βρυξέλλες όσο και στο Βερολίνο συνεχίζουν να πιστεύουν ότι η θεραπεία θα έλθει μέσα από τη θεραπεία λιτότητας και συνεχίζουν να υποτιμούν τις αρνητικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη.

Το άρθρο καταλήγει λέγοντας ότι τέλος πάντων δεν υπάρχει έρευνα χωρίς να γίνονται λάθη, το νοητικά σοβαρό όμως, είναι η επανάληψη του λάθους. Το δε ασυγχώρητα σοβαρό, είναι η διαιώνιση του λάθους.