Μάχη Κρήτης, 83 χρόνια μετά: Τα κινήματα του 1935 και 1938 και οι επιπτώσεις τους στη Μάχη

Του Μιχάλη Κατσανεβάκη *

Λίγο πριν τη Μάχη ο Νομός Χανίων βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση με το καθεστώς Μεταξά

Στις 18/3/1913 μετά το φόνο του Βασιλιά  Γεωργίου Α΄ από το  Σχινά -Γερμανοί πράκτορες – αναλαμβάνει ο Κωνσταντίνος Α΄ με βασίλισσα τη Σοφία, αδελφή του Γερμανού Κάιζερ Γουλιέλμου Β΄ και η Ελλάδα περνά στο Γερμανικό  στρατόπεδο – Εθνικός Διχασμός – Μικρασιατική Κατά-στροφή και αρχίζει να ανατέλλει  το άστρο του «Γιαννάκη»  και του στρατηγού Τσολάκογλου.

Η Βασίλισσα Σοφία, αδελφή του Κάιζερ της Γερμανίας Γουλιέλμου του Β,΄ σύζυγος του βασιλιά Κων/νου Α΄, αποκαλούσε το γερμανοσπουδαγμένο και γερμανόφιλο Ιωάννη Μεταξά «Γιαννάκη».

Ο δικτάτορας Ιωάννης Μεταξάς  αποκαλούσε το δημοκρατικό νησί της Κρήτης «ΤΟ ΑΠΙΣΤΟ ΝΗΣΙ», καθ’ όσον, όλοι σχεδόν οι  Κρήτες, ήταν οπαδοί του Ελ. Βενιζέλου.

ΤΟ ΘΛΙΒΕΡΟ  ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ 1935

Κατά το Κίνημα του 1935  εξετελέσθησαν οι επίλαρχος Στ. Βολάνης, ο υποστράτηγος Κοιμήσης  και  ο  αρχιστράτηγος Παπούλας  εις αντίποινα δια τους έξι προδότες του Μικρασιατικού Μετώπου.

 4^Η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1936, ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΒΑΣΙΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Β΄- ΜΕΤΑΞΑ

7/11/1936 και Μάιο 1937 : έχουμε επισκέψεις φιάσκο, με ισχυρές αντιδράσεις κατά Μεταξά και Γεωργίου Β΄ στα Χανιά.

Τους  φώναξαν συνθήματα, κάψανε δαφνοστόλιστες αψίδες, τους κόψανε το ρεύμα σε βραδινή  γιορτή του Γεν. Δκτη Κρήτης Μπότη Σφακιανάκη  στο Χρυσόστομο….. κλπ

ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ 1938 ΣΤΟ «ΑΠΙΣΤΟ ΝΗΣΙ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΚΗ»

Στη συνέχεια γίνεται το  ΚΙΝΗΜΑ κατά του Μεταξά στα ΧΑΝΙΑ 29/7/1938, από Αρ. Μητσοτάκη, Μ. Μπακλατζή, Μ. Βολουδάκη, Μ. Μάντακα, Γ. Μουντάκη, Γ. Παϊζη, Χατζηαγγελή (ΚΚΕ)  κλπ. με κακή οργάνωση.

Ο   περιβόητος στρατηγός Τσολάκογλου,  με μέριμνα του   Γεν. Δκτη Κρήτης, Μπότη  Σφακιανάκη, (Βραχάσι Λασιθίου) και  με στρατό από πάνω, κατέστειλαν το κίνημα, πήραν 434 όπλα και γέμισαν τα μεσαιωνικά φρούρια – φυλακές της Ελλάδος Χανιώτες.

Περί τους 500 Κρητικούς συλλάβανε σε Αθήνα και Πειραιά. Συλλήψεις Κρητικών γίνανε και στη Θεσσαλονίκη!!!

Δεν μιλούμε για αριστερούς, δι’ αυτούς είχαν «φροντίσει» προ πολλού…….

Οι πρωταίτιοι καταδικάστηκαν ερήμην εις θάνατον!!!! και ορισμένοι σε ισόβια, επί πολύ δε χρόνο ακολούθησαν δίκες….

Οι  πρωταγωνιστές κατέφυγαν  στους Κάμπους της ορεινής Κυδωνίας, εν συνεχεία στο Μαδαρό, μετά στ’ Ασκύφου και τέλος  στην  Κύπρο.

Μεταξύ  του δημοκρατικού  λαού  των Χανίων, του μόνου στην Ελλάδα,  που ξεσηκώθηκε κατά της δικτατορίας  του Μεταξά, κυκλοφορούσε το εξής τετράστιχο  της εποχής :

Μια μαντινάδα θα σας πω, που ‘ναι μεγάλου γούστου,

να χέσω ‘γω το Μεταξά και τη 4^η Αυγούστου.

Να σημειωθεί ότι ο δικτάτορας Ι. Μεταξάς, όλη  την Κρήτη  αποκαλούσε «το άπιστο νησί»!!!!!, παρ’ όλο που κατά το κίνημα του 1938, οι άλλοι τρεις νομοί ουδόλως κινήθηκαν.

ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΜΕΤΑΞΑ ΠΟΥ ΑΠΕΒΗΣΑΝ ΜΟΙΡΑΙΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

1.Με  τη κήρυξη του Ελληνοιταλικού πολέμου, ο δικτάτορας Μεταξάς,  αφαιρεί από τους Κρήτες 4000 όπλα, με απάτη, (έστειλε έγγραφο στις εκκλησίες, να τα πετάξουν νύχτα στον περίβολο)  για να τα στείλει δήθεν στο μέτωπο……. ενώ έμειναν στις αποθήκες με αποτέλεσμα  οι Γερμανοί να βρούν το νησί «γυμνό».

Όταν το έγγραφο του Μεταξά αναγνώστηκε στην εκκλησία στην Ρίζα το άλλοτε  πρωτοπαλίκαρο του Καπετάν Γιάννη Καλογερή, Μιχ. Γ. Ξηράκης, παρότι μεγάλος σε ηλικία, είπε στον Γαβρήλη Παπαδάκη :

«Εγώ Γαβρήλη το τουφέκι δε ν το παραδούδω γιατί μπορεί να μου χρειγιαστεί» και όντος του χρειάστηκε.

Κατά την επιδρομή των Γερμανών στο χωριό Κάμποι Κυδωνίας στις 12/11/44  μπλοκαρισμένος στην οικία του, ο Ξηρομιχάλης σε ηλικία 72 ετών φόνευσε τρεις Γερμανούς και άλλους τραυμάτισε.

2. Έγινε κατάργηση της Κρητικής Πολιτοφυλακής από τον επίγονο   στρατηγό του Μεταξά  Κίτσου:

«…διότι οι χωρικοί θα έστρεφον τα όπλα κατά της …  κυβερνήσεως!!!».

3. Τις παραμονές της μάχης, δεν άφησαν να ξεφορτωθεί, το επί 37 μέρες στη Σούδα πλοίο «Θαμώνη», με πυρομαχικά, οι Βασιλιάς -Τσουδερός – Μανιαδάκης ( ο περιβόητος εκ Σοφικού Κορινθίας), για να μην οπλισθεί ο λαός, μέχρι που το βύθισαν τα στούκας.

4. Δεν έδωσαν στον λαό, τα 400 κλειδωμένα όπλα στο παλαιό λιμάνι Χανίων  Lee Enfield 303, όπως και τα Ιταλικά όπλα λάφυρα.

5. Οι Ευέλπιδες – άριστα οπλισμένοι – δεν χρησιμοποιήθηκαν, καθόσον στις τάξεις του Ελληνικού στρατού επικρατούσε ακόμη ο Εθνικός Διχασμός. Λεπτομέρειες θα δείτε στο σχετικό με τους Ευέλπιδες άρθρο.

6. Εγκληματικό – εκδικητικό υπήρξε ότι οι …. «αρμόδιοι»!!!! δεν μοίρασαν στους πολίτες που ήθελαν να πολεμήσουν περιβραχιόνια, ή κάποιο είδος καπέλου, ούτως ώστε να αποφευχθεί η δικαιολογία των Ναζί περί : «αστρατολόγητων πολιτών» – ανταρτών – άτακτων, κλπ , με επακόλουθο τις εκτελέσεις.

ΟΜΩΣ ΒΑΣΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ  ΠΤΩΣΗΣ ΤΟΥ  ΝΗΣΙΟΥ ΗΤΑΝ ΑΛΛΟΣ :

Οι ερασιτέχνες, με ακατάλληλη  ηγεσία, απειρία και ελλιπή εκπαίδευση Νεοζηλανδοί, σύμφωνα με τον  Αρχιστράτηγο Ανατολικής Μεσογείου  A. Wavell.

ΌΝΤΩΣ

Οι  Freyberg  και Hargest ήταν ρουσφέθια. Ο πρώτος του Τσώρτσιλ, στρατηγός επ’ ανδραγαθία και όχι σχολής και ο δεύτερος, αγρότης, ρουσφέτι του πρωθυπουργού της Ν. Ζηλανδίας.

Τον Freyberg, ο αξιωματικός του Αγγλικού επιτελείου που τον επιθεώρησε λίγες μέρες πριν την μάχη, Eric Dorman Smith, τον έκρινε «ελαφρόμυαλο».

——–++++++——-

ΤΟ ΚΑΤΑ ΠΟΣΟΝ ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΟΣ ΤΗΣ 4^Ης ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ «ΕΡΓΑΖΟΤΑΝ ΣΚΛΗΡΑ»

με μοναδικό γνώμονα το «όφελος»  της πατρίδας φαίνεται σε  πιστοποιητικό του τελωνείου και δείχνει τι  περιείχαν μέρος των αποσκευών που παρέδωσε, λαμβάνοντας την παρακάτω απόδειξη, συνεργάτης και  μυστικός σύμβουλος του καθεστώτος και ιδιαίτερος  ο  ////// , την 2/5/1941, αφιχθείς   εις Αλεξάνδρεια  Αιγύπτου με το πλοίο «Κούνθια» :

ΤΕΛΩΝΕΙΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ                Πιστοποιητικόν αρ. 12

…… 805 λίρες Τουρκίας χρυσές καθαρού βάρους 5,800 χιλιογρ.

147 κέρματα των 20 φράγκων εις χρυσόν καθ. βάρους 0,985 χιλιογρ.

Ήτοι 952 επί των οποίων…. 2,120 χιλιογρ. χρυσού εις πλάκας,

5700 δολάρια εις χαρτονόμισμα,

1800000 δραχμές εις χαρτονόμισμα,

100 λίρες Αιγυπτιακές εις χαρτονόμισμα,

686 λίρες στερλίνες εις χρυσόν

Τα προαναφερθέντα απεσύρθησαν εκ του τελωνείου υπό του περί ου ο λόγος ταξιδιώτου.

Συνετάχθει  επίσης επ’ ονοματί του……

2/5/1941…….κλπ                   Ο ΔΙΕΥΘΗΝΤΗΣ.

——————————-

Πέραν  αυτών η παρέα των Μ. Κ. και Δ. αφιχθέντες εκ Κρήτης εις Αίγυπτον, παρέδωκαν  σε τράπεζα του Γιοχάνες Μπούργκ, της Ν. Αφρικής ως ελέγετο, με περαιτέρω προώθηση σε Νέα Υόρκη, 400.000 χρυσές λίρες, επ’ ονόματι των τριών.

Το ποσό αυτό είναι άσχετο με τον χρυσό του Δημοσίου, όστις διεκομίσθη  στην Αμερική με τον έμπιστο του Τσουδερού Χαρίλαο Βολάνη.

* Αρχιτέκτων Μηχ/κος

Συγγραφέας-Ιστ. Ερευνητής

"google ad"