Μαζική η συμμετοχή πολιτών στην εκδήλωση “γιατί στο Λόφο Καστέλι”

«…όπως το διατύπωσε ένας σύντροφος της αριστεράς; “σε τι πόλη θέλουμε να ζούμε;”.

Τί σχέση έχουμε με το δημόσιο χώρο, άρα και με τους άλλους, άρα και με την επίκληση της δημοκρατίας;

Τί σχέση έχουμε με την ιστορία και τη συλλογική μνήμη, παλαιότερη και πιο πρόσφατη, επίσημη ή ανεπίσημη, και τελικά, τί σχέση έχουμε με το μέλλον της πόλης αυτής εμείς που ζούμε, αγωνιούμε, πεθαίνουμε και ανθίζουμε – ως ρόδα – εντός της;

Βλέπουμε ότι η υπόθεση που ξεκίνησε με την καταστολή της Rosa Nera ξεπέρασε αισίως το μέγεθος και τις δυνατότητές που είχαμε σαν συλλογικότητα. Ακριβολογώντας, μας θύμισε ότι είμαστε μέλη μιας πολύ μεγαλύτερης συλλογικότητας.

Οι ανησυχίες της Rosa Nera, όπως και πολλές λειτουργίες της, ανοίχτηκαν στην πόλη. Είμαστε πολύ χαρούμενοι/ ες γι’αυτό…»

β) Η κατάληψη ως μέσο αγώνα από τα κάτω, ενάντια στις περιφράξεις του κεφαλαίου.

«…στην Ελληνική επικράτεια, υπάρχουν πάμπολλα εγκαταλελειμμένα και άδεια κτίρια, την ίδια στιγμή που άστεγοι κατακλύζουν τους δρόμους και τις πλατείες των μητροπόλεων, ενώ τα τελευταία χρόνια πληθαίνουν και στην επαρχία.

Επίσης, υπάρχει ανάγκη για εύρεση ανταγωνιστικών προς το εμπόρευμα χώρων, που να μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως υποδομή των κοινωνικών και ελευθεριακών κινημάτων, για την πολιτική κοινωνικοποίηση της νεολαίας, των μειονοτήτων και την καλλιτεχνική δημιουργία.

Είναι ένα πρόταγμα και ένα αίτημα ευρύτερα κοινωνικό, τόσο παλιό όσο και το οκτάωρο, η αύξηση των μισθών, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η αυτοδιάθεση, οι πολιτικές ελευθερίες: Να μπούμε στα άδεια σπίτια!

Η ιστορία των καταλήψεων είναι η ίδια η ιστορία της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους. Όσο το κεφάλαιο περιφράσσει και ιδιοποιείται προς καπιταλιστική εκμετάλλευση (δηλαδή για δημιουργία οικονομικού κέρδους και υφαρπαγή υπεραξίας) τα κτίρια, τη γη και την ανθρώπινη εργασία, τόσο οι καταλήψεις θα εμφανίζονται, για να υπενθυμίζουν πως η συλλογική χρήση των ανθρώπινων δημιουργημάτων και της γης είναι η μόνη εφικτή επιλογή για μια ζωή που αξίζει να βιωθεί από όλους τους ανθρώπους…»

γ) Η κατάληψη ως ρωγμή στην κανονικότητα

«…δεν είναι καταπάτηση γιατί δεν στοχεύει στην απόκτηση δικαιώματος ιδιοκτησίας, αντιθέτως αμφισβητεί, ή ακόμα κι αρνείται, συνειδητά και έμπρακτα την ατομική ιδιοκτησία και την ιδιώτευση. (….) το λεγόμενο “κοινωνικό ενοίκιο”: τις εργατοώρες που αφιερώνει το πρόσωπο σε αμισθί εργασία μέσα σε μια κατάληψη, για να μπορεί να διατηρείται ζωντανός και λειτουργικός ένας ελεύθερος, ανοιχτός, κοινωνικός χώρος, που αφενός μετασχηματίζει το κοινωνικό του περιβάλλον, αφετέρου τα ίδια τα πρόσωπα που συμμετέχουν σ’αυτόν.

Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι η γέννηση μιας κατάληψης σε οποιαδήποτε περιοχή, πέρα από το ότι την αλλάζει σημαντικά σε πάρα πολλούς τομείς, ταυτόχρονα δημιουργεί μια συνθήκη διπλής άγνοιας των συγκρουόμενων κανονικοτήτων: της αναδυόμενης εντός της κατάληψης και της ήδη υπαρκτής κοινωνικής κανονικότητας εκτός της.

Η στιγμή της εκκένωσης είναι πραγματικάοριακή αφού οι καταλήψεις που έχουν γίνει ήδη “μαύρες τρύπες”, αδυνατώντας να διαχειριστούν το ίδιο τους το βάρος εξαφανίζονται, ενώ όσες διατηρούν την σύνδεσή τους με την κοινωνία γίνονται “σούπερ-νόβα” και επηρεάζουν ολόκληρο το κοινωνικό φάσμα για ένα διάστημα. Και στην μία και στην άλλη περίπτωση όμως, το αποτέλεσμα είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από την προηγούμενη κατάσταση. Η εκκένωση μηδενίζει και πάλι το κοντέρ. Όλα τα σχήματα πρέπει να επανεξεταστούν και να ανασυνδιαμορφωθούν, πεπατημένη πια δεν υπάρχει.

Η πιο αντικανονική στιγμή στην ιστορία μιας κατάληψης, είναι αυτή της εκκένωσής της…»

δ) Περί κοινωνικοπολιτικού περιβάλλοντος

«…στην θέση του δημόσιου χώρου και διαλόγου μπαίνει ο κρατικός αυταρχισμός. Η κυρίαρχη αντίληψη που προπαγανδίζεται σε κάθε συστημικό μέσο (…) θέλει τον σύγχρονο νομιμόφρονα άνθρωπο να διάγει τον βίο του ως πελάτης των προνομίων του κράτους, παρά ως ενεργό μέλος της δημόσιας ζωής. τα κοινωνικά κινήματα που επιδιώκουν την αλλαγή ή την ανατροπή, θα πρέπει απαραίτητα να αποκτήσουν εύρος, προκειμένου να αποκτήσουν δύναμη. Η δύναμη αυτή είναι παράγοντας αποτροπής της εξουσίας από την επιβολή και την άσκηση βίας. Αυτό απαιτεί να δημιουργηθούν ισχυρά κοινωνικά ερείσματα, κάτι που προϋποθέτει διάχυση της γνώσης, που σχετίζεται με τις δράσεις, τις θέσεις και τις αναζητήσεις των κοινωνικών κινημάτων….»

ε) Περί δημόσιου χώρου

«… εντοπίζουμε μια σύγχυση μεταξύ δημοσίου, κρατικού και ιδιωτικού. Οι διαφορές βρίσκονται στους όρους της συμμετοχής και του αποκλεισμού σε κάθε περίπτωση. Δημόσιος είναι ο χώρος ανοιχτής συνάντησης των ρευμάτων της πόλης. Είναι η δυνατότητα των ανθρώπων που την κατοικούν να διαμορφώσουν, σε πραγματικό χρόνο, τη γεωγραφία και τη συνθήκη της συναναστροφής τους, να πράξουν πολιτικά. Όταν παύει η δημόσια λειτουργία της πόλης, ο δημόσιος χώρος εξαφανίζεται μαζί της. Ο δημόσιος χώρος, λοιπόν, αντλεί το νόημά του από την έννοια των κοινών και της συνδιαμόρφωσης…»

στ) Περί ιστορίας και πολιτισμού

«… η λειτουργία που ονομάζουμε Rosa Nera είχε καταλάβει και έχει χαρακτηρίσει το κτήριο τα τελευταία δεκαέξι χρόνια. Κάποιοι όμως αναφέρονται ακόμη σε αυτό ως “Παλάτι” ή “Μεραρχία”. Μπροστά στα μάτια μας, η λαθροχειρία του ιστορικισμού, προσπαθεί να μας αποσιωπήσει από την ιστορία, ενώ ακόμα αυτή γράφεται.

Με τη γλαφυρή γλώσσα του W. Benjamin: “…οι εκάστοτε κυρίαρχοι είναι οι κληρονόμοι όλων όσων νίκησαν κατά το παρελθόν. Έτσι η ταύτιση με τον νικητή αποβαίνει πάντοτε προς όφελος των εκάστοτε κυρίαρχων… Όποιοι μέχρι σήμερα αναδείχθηκαν νικητές, βαδίζουν στην θριαμβευτική πομπή μαζί με τους σημερινούς κυρίαρχους πάνω από τους υποταγμένους.”

Ευτυχώς η συλλογική ευφυία συλλαμβάνει αυτή την πολιτική χρήση των μνημειακών αναπαραστάσεων και κάποιες φορές γράφει ιστορία επιλέγοντας το παρελθόν της. Σε πολλά σύγχρονα κινήματα που ξανακοιτάνε την ιστορία, όπως, μεταξύ άλλων, στη Λατινική Αμερική, τη Βόρεια Μακεδονία, το Βέλγιο, το Μπρίστολ κι αλλού, παρακολουθήσαμε πρόσφατα την εξεγερτική πράξη της αποκαθήλωσης αγαλμάτων που επέβαλαν μια εθνική μνήμη, ταυτόχρονα ρατσιστική και αποικιοκρατική, που επιβάλλει ένα “συλλογικό” χρέος προς μεγαλοϊδεάτες κατακτητές, στρατηλάτες και δουλεμπόρους.

Η ανάγνωση του παρελθόντος έχει συνέπειες στην συνείδηση του παρόντος και στην φαντασία του μέλλοντος. Με άλλα λόγια, δεν έχει σημασία μόνο ποια ιστορία διασώζουμε αλλά και ποια ιστορία παράγουμε όσο ζούμε.

Η Rosa Nera τόσα χρόνια, στην κορφή του λόφου, παράγει ένα πολιτικό και πολιτισμικό αποτύπωμα, έχοντας μια ζωντανή σχέση με το παρελθόν και το παρόν της πόλης. Παράγει ακόμα το φαντασιακό μιας ιστορικής συνέχειας χωρίς εθνικούς μεγαλοϊδεατισμούς και υποτελείς ζωές….»

ζ) Περί συλλογικής μνήμης

«…Η 16χρονη κατάσταση που ονομάζεται Rosa Nera κατάφερε να κατα – στήσει την τοποθεσία “Λόφος Καστέλι, Παλιό λιμάνι, Χανιά” τόπο αναφοράς της συλλογικής μνήμης της πόλης.

Η δύναμη του συγκεκριμένου τόπου να ανακαλεί συλλογικές μνήμες πηγάζει από την ίδια την κατοίκηση και τη συμμετοχική χρήση του κατά τη διάρκεια της κατάληψης.

Η μνήμη σε αυτή την περίπτωση δεν έχει ως αναφορά κάποιο μεγάλο γεγονός που αποσκοπεί στην εδραίωση κοινής εθνικής ταυτότητας- όπως η εκφώνηση του λόγου του Πρίγκηπα Γεώργιου.(…) όσοι και όσες σκόπιμα παραλείπουν την αναφορά στην ύπαρξη και τη δράση της Rosa Nera, επιδιώκουν να ρίξουν στη λήθη τις βιωμένες εμπειρίες χιλιάδων ανθρώπων. Στο όνομα της κρατικής και της ιδιωτικής αξιοποίησης των κτιρίων παραμένει βολική η αποσιώπηση των 16 χρόνων αυτοργάνωσης και αγώνων της κατάληψης. Είναι, ωστόσο, τουλάχιστον, υποκριτικό όταν αυτό συμβαίνει από ανθρώπους που επικαλούνται την ίδια την αναγκαιότητα διατήρησης της μνήμης….»

η) Τουριστικοποίηση, εξευγενισμός και αστική εμπειρία

«…η έννοια του εξευγενισμού (gentrification) είναι ένα κοινωνικό και οικονομικό φαινόμενο, το οποίο χαρακτηρίζεται από τις επενδύσεις σε γη, κατοικίες και καταστήματε σε υποβαθμισμένες αστικές γειτονιές, η οποία με τη πάροδο του χρόνου οδηγεί στην αλλαγή του χαρακτήρα της συνοικίας και στην αύξηση της αξίας των ακινήτων και των ενοικιών.

Συνεπώς η έννοια του εξευγενισμού είναι αλληλένδετη με τη μετατόπιση των αρχικών κατοίκων και των μικρών επιχειρήσεων, των οποίων το εισόδημα δεν είναι πλέον βιώσιμο για την εν λόγω περιοχή.

Σχετικά με την αναχαίτιση της τουριστικοποίησης, το πρώτο αίτημα είναι η άμεση κι ανεπιστρεπτί απόσυρση του σχεδίου της ξενοδοχοποίησης του λόφου Καστέλι, που θα συνοδεύεται από την απομάκρυνση της αστυνομικής περιφρούρησής του. Το δεύτερο είναι ο ανοιχτός, αμεσοδημοκρατικός διάλογος για την αναζήτηση μιας αντιπρότασης που να υπερβαίνει ποιοτικά την κατάσταση της πολιτικής και πολιτιστικής λειτουργίας που είχε το κτίριο για 16 χρόνια και την ανοιχτή, αντιεμπορευματική και διαδραστική κατάσταση της αυλής. Εφόσον δεν βρεθεί κάποια καλύτερη πρόταση, τότε το τρίτο αίτημα δε μπορεί παρά να είναι η ανακατάληψη, όπως κι η κατάληψη των κτιρίων της πρώην Πρυτανείας κι η στελέχωση του νέου εγχειρήματος με ακόμα μεγαλύτερη ποικιλομορφία….»

θ) Ιστορίες τοπικών αγώνων μέσα από τα μάτια της Rosa Nera

«…η Κατάληψη Rosa Nera νομιμοποιήθηκε κοινωνικά στη συνείδηση τόσο των εργατικών σωματείων, όσο και των κοινωνικών, πολιτικών και πολιτιστικών κινημάτων και ομάδων των Χανίων, με τις οποίες αλληλο- υποστηρίχτηκαν στους εργατικούς, μαθητικούς, περιβαλλοντικούς, αντιρατσιστικούς και αντιφασιστικούς αγώνες και τις διεκδικήσεις της τελευταίας δεκαετίας στο νομό.

Επίσης, στα 16 χρόνια λειτουργίας της κατάληψης, φιλοξενήθηκαν εκεί οικογένειες προσφύγων, όταν οι θεσμοί “αδυνατούσαν”, συγκροτήθηκαν πολιτικές διαδικασίες και συνελεύσεις των εργατικών και μεταναστευτικών ομάδων, λειτούργησαν δίκτυα συνεργασίας των περιβαλλοντικών κινημάτων από τα χωριά των Χανίων.

Σε σχέση με την αντιφασιστική δράση, τα χρόνια 2012-2014 είχαμε πολύ μεγάλη άνοδο της Άκρας Δεξιάς. Εκεί πραγματικά έκανε αρκετή δουλειά η Rosa Nera…»

ι) Ή με τη δυστοπία, ή με την ομορφιά

«…η ιστορία για εμάς δεν είναι μόνο μια μέθοδος καταγραφής των “ιστορικών γεγονότων” πάνω σε αυτόν το κόσμο. Είναι μια αφήγηση της ζωής των παραλειπόμενων της ιστορίας. Των ξεχασμένων, των νεκρών δίχως τιμές, των φτωχών. Μια αφήγηση που τα αυτιά μας θέλουν να ακούσουν. Μιας προφορικής – και ενίοτε γραπτής ιστορίας – που θέλει να θυμηθεί. Να ξετυλίξει το νήμα της μνήμης, να ξεφύγει από μια ιστορία γεμάτη πολέμους, νικητές που εξιστορούνε κατορθώματα και ματαιόδοξες βλέψεις ισχυρών. Να δώσει άλλο νόημα στις μεγαλειώδεις αθάνατες κατασκευές στον χρόνο που χτίστηκαν με τον ιδρώτα και το αίμα των ίδιων εργατών και εργατριών που ακόμη κυλάει στα θεμέλια της εξουσίας. Μια ιστορία απελευθερωτική.

Γιατί η Rosa Nera δεν είναι πεντάστερο ξενοδοχείο, αλλά ένας γαλαξίας. Με πλανήτες, ήλιους, κομήτες, αστέρια και που περιτριγυρίζεται από άλλους γαλαξίες. Είναι ένα κομμάτι από το σύμπαν. Είναι δηλαδή εκείνο το μέρος που μέσα του φώλιασαν όλα εκείνα τα στοιχεία που δεν έβρισκαν φωνή, χώρο και διάθεση σε άλλους γαλαξίες. H Rosa Nera είναι μέρος της κοινωνίας. Και κανείς δεν μπορεί να διαγράψει το διάβα της στην ιστορία. Κανείς δεν μπορεί να σταματήσει της συνέχεια της παρά μόνο εμείς. Μονάχα η επανάσταση των λουλουδιών ραγίζει τα τσιμεντένια παρτέρια ώστε μέσα τους να ανθίσουν χιλιάδες ρόζες….»

Η μπροσούρα με τις εισηγήσεις της Κατάληψης ROSA NERA είναι ελεύθερη προς ανάγνωση στο παρακάτω link:

http://rosanera.squat.gr/files/2020/10/Rosa-Nera-μπροσούρα-2020-web.pdf