Όταν οι κυρώσεις έκαναν το Φρούριο της Ρωσίας που βοήθησε να χτιστεί να φαίνεται λιγότερο απόρθητο, ο Μαξίμ Ορέσκιν σκέφτηκε να προσπαθήσει να σπάσει την οικονομική πολιορκία. Αυτός είναι ο «αρχιτέκτονας» της οικονομικής αντεπίθεσης του Πούτιν, τον οποίο παρουσιάζει σε ένα εκτενές ρεπορτάζ το Bloomberg
Ο πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας δεν είχε κλείσει ακόμη ένα μήνα και το blitzkrieg της είχε ήδη μετατραπεί σε μάχες και βομβαρδισμούς διαρκείας.
Το οικονομικό πλήγμα ήταν επίσης σκληρό, καθώς η κυβέρνηση πάλευε να αποφύγει μια χρεοκοπία και το ρούβλι έπεσε σε αναταραχή.
Στις 23 Μαρτίου, ο Βλαντιμίρ Πούτιν απάντησε, απαιτώντας από τους Ευρωπαίους να πληρώσουν τους τεράστιους λογαριασμούς τους για το φυσικό της αέριο σε ρούβλια.
Ο Ορέσκιν, ο 40χρονος οικονομικός σύμβουλος του προέδρου, ήταν ο εμπνευστής της υψηλού ρίσκου απόφασης της Ρωσίας να σκίσει συμβόλαια και να ανατρέψει το προηγούμενο δεκαετιών, σύμφωνα με αξιωματούχους που γνωρίζουν το θέμα.
Από την εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου, έχει αναδειχθεί ως βασικό μέλος του στενού κύκλου του Πούτιν για την οικονομική πολιτική, ένας παράγοντας με δυτική χρηματοοικονομική εμπειρία που τώρα καθοδηγεί την οικονομική αντεπίθεση του Κρεμλίνου.
«Τώρα ο Ορέσκιν και οι συνεργάτες του είναι απασχολημένοι με το πώς να παρακάμψουν τις κυρώσεις και το κάνουν με μεγάλη επιτυχία», σχολιάζει στο Bloomberg ο Σεργκέι Γκούριεφ, οικονομολόγος που συμβούλευε την κυβέρνηση στα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης του Πούτιν, αλλά αργότερα κατέφυγε στο Παρίσι, όπου ακολουθεί ακαδημαϊκή καριέρα. «Όλα τα χρήματα που κερδίζονται πηγαίνουν για τη χρηματοδότηση του πολέμου» συμπληρώνει.
Η ζημιά αποφεύχθηκε
Η στρατηγική του Ορέσκιν βοήθησε το Κρεμλίνο να αποφύγει τη χειρότερη οικονομική ζημιά που φοβόταν όταν επιβλήθηκαν για πρώτη φορά οι κυρώσεις. Οι ειδικοί έχουν υποβαθμίσει στο μισό πλέον τις προβλέψεις τους για τη συρρίκνωση της ρωσικής οικονομίας φέτος. Όσο για το ρούβλι όχι μόνο έχει ανακτήσει τις πρώτες απώλειές του, αλλά είναι μεταξύ των νομισμάτων με τις καλύτερες επιδόσεις, καθώς δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια και ευρώ εισρέουν στη Ρωσία από τις πωλήσεις ενέργειας και άλλων αγαθών.
Αξιοποιώντας στο έπακρο την επιρροή την εξάρτηση των Ευρωπαίων από τη ρωσική ενέργεια, το αίτημα για πληρωμές σε ρούβλια επέτρεψε στον Πούτιν να φαίνεται ότι αντεπιτίθεται στην αρχική επίθεση κυρώσεων. Τελικά ανάγκασε την ΕΕ να υποχωρήσει καθώς οι περισσότεροι από τους μεγάλους καταναλωτές υπέγραψαν τους νέους όρους που περιελάμβαναν την απαίτηση ανοίγματος ειδικών λογαριασμών στην Gazprombank JSC, διατηρώντας τον δανειστή απαλλαγμένο από κυρώσεις.
«Θεωρώ ότι το αποτέλεσμα της χρήσης του συστήματος ρούβλια για φυσικό αέριο είναι για τη Ρωσία θετικό», δήλωσε ο ίδιος ο Ορέσκιν στο Bloomberg, αρνούμενος να σχολιάσει τον ρόλο του στην επινόησή του.
0 40χρονος επινόησε και μία φράση που ο Πούτιν σύντομα θα επαναλάμβανε ξανά και ξανά, περιγράφοντας την κατάσχεση των διεθνών αποθεμάτων της Ρωσίας ως «πραγματική στάση πληρωμών» των ΗΠΑ και της ΕΕ στις υποχρεώσεις τους έναντι της Ρωσίας. Βοήθησε επίσης στην εκπόνηση σχεδίων για τον περιορισμό των επιπτώσεων από τον αποκλεισμό ρωσικών τραπεζών από το διεθνές σύστημα SWIFT.
Ο Πούτιν τον έφερε μαζί του σε ένα πρόσφατο ταξίδι στο Ιράν, το οποίο έχει δεκαετίες εμπειρίας στην αντιμετώπιση των δυτικών κυρώσεων. Ερωτηθείς για τις ιδέες της ισλαμικής δημοκρατίας για την υπέρβαση των ορίων, ο Ορέσκιν καυχήθηκε, «οι δικές μας είναι πολύ καλύτερες».
Πρώην τραπεζίτης στη ρωσική μονάδα της Societe Generale SA, χρησιμοποιεί τώρα τη δυτική του εμπειρία για να αμβλύνει τον αντίκτυπο των κυρώσεων.
Θρασύτατη ρητορική
«Η Ρωσία δεν πρόκειται να εγκαταλείψει την οικονομία της αγοράς», δήλωσε ο Ορέσκιν απαντώντας σε ερωτήσεις του Bloomberg. Αντίθετα, κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση. Η ιδιωτική πρωτοβουλία ενθαρρύνεται τώρα ιδιαίτερα. Αυτό το σημειώνει συνεχώς ο πρόεδρος στις ομιλίες του».
Ωστόσο, ο ίδιος και οι σύμμαχοί του υιοθετούν όλο και περισσότερο την κραυγαλέα ρητορική των κάποτε περιθωριακών επικριτών της Ρωσίας για τον δυτικό καπιταλισμό.
Ο Ορέσκιν έχει παρομοιάσει το αμερικανικό νόμισμα με «ένα ναρκωτικό που χρησιμοποιείται για να εθίσει ολόκληρο τον κόσμο».