Μεγάλη έρευνα του ΜΑΙΧ: Έρχονται περισσότεροι και ξοδεύουν περισσότερα οι τουρίστες στα Χανιά – Μεγαλύτερο πρόβλημα η κακή κατάσταση του οδικού δικτύου

Η παρούσα έρευνα έχει σκοπό να διερευνήσει και να αξιολογήσει το προφίλ του αλλοδαπού τουρίστα που επιλέγει το αεροδρόμιο Χανίων ως τελικό προορισμό του, συγκεντρώνοντας πρωτογενή στοιχεία από ερωτηματολόγια (μεταφρασμένα σε επτά γλώσσες) και συνεντεύξεις.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο αεροδρόμιο Ι. Δασκαλογιάννης, στις εξόδους αναχώρησης των αλλοδαπών τουριστών καθ’ όλη τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου, από 25 μεταπτυχιακούς φοιτητές προερχόμενοι από τις κυριότερες χώρες του δείγματος αλλά και από ερευνητές του ΜΑΙΧ, Πολυτεχνείου και Πανεπιστημίου Κρήτης.

Η έρευνα και ανάλυση συντονίστηκε από το τμήμα Οικονομίας καιΔιοίκησης του ΜΑΙΧ, σε συνεργασία με το Εργαστήριο Συστημάτων Χρηματοοικονομικής Διοίκησης του Πολυτεχνείου Κρήτης και το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης. Για τη δόμη ση του ερωτηματολογίου και καθ´ όλη την πορεία της έρευνας υπήρξε επικοινωνία και υποστήριξη από την Περιφέρεια Κρήτης και την Ένωση Ξενοδόχων Χανίων.

Ομάδα συγγραφής και ανάλυσης:

• Δρ. Γεώργιος Μπαουράκης, (Διευθυντής ΜΑΙΧ)
• Γεώργιος Αγγελάκης, (Ερευνητής ΜΑΙΧ)
• Περικλής Δράκος, (Ε.Δ.Ι.Π. Πανεπιστήμιο Κρήτης)
• Καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης, (Πολυτεχνείο Κρήτης – Audencia Nantes School of Management, Γαλλία)
• Δημήτρης Μιχελογιάννης, Αντιπεριφερειάρχης Ανάπτυξης Κρήτης

 Ανάλυση τουριστικής κίνησης στην Κρήτη – Διεθνείς αφίξεις στο Αεροδρόμιο Χανίων

Οι αφίξεις αλλοδαπών επισκεπτών με απευθείας πτήσεις charters για το έτος 2017 στο αεροδρόμιο Χανίων, σημείωσαν ρεκόρ αφίξεων, φτάνοντας τις 1.094.862 και σημειώνοντας μια σημαντική αύξηση σε σχέση με την περίοδο του 2016 (1.048.703 αφίξεις) της τάξης του 4,4%. Κατά την τελευταία εικοσαετία, η τάση είναι ανοδική στις αφίξεις αλλοδαπών τουριστών, ενώ από το 2010 και μετά η αύξηση είναι συνεχής με ποσοστό 85%.

Βλέποντας τα ποσοστά αφίξεων των αλλοδαπών επισκεπτών για την περίοδο αυτή, διαπιστώνουμε ότι οι μισοί αλλοδαποί επισκέπτες (50,2%) προέρχονται από τις Σκανδιναβικές Χώρες, όπως είναι η Σουηδία (16,2%), Νορβηγία (13,8%), Δανία (13,2%), Φινλανδία (7,0%). Ακολουθούν αλλοδαποί επισκέπτες από την Μ. Βρετανία (14,2%), Πολωνία (7,5%), Γερμανία (6,8%) και Ιταλία (4,6%).

Κάνοντας μια σύγκριση μεταξύ της φετινής και της περυσινής περιόδου, όσον αφορά τους αλλοδαπούς επισκέπτες από τις Σκανδιναβικές χώρες παρατηρείται αύξηση από όλες τις χώρες εκτός από τους Νορβηγούς, οι οποίοι σημειώνουν μείωση κατά 6%. Οι Φινλανδοί καταγράφουν τη μεγαλύτερη αύξηση κατά 20%, ακολουθούν οι Δανοί κατά 13%, ενώ οι Σουηδοί διατηρούν την πρώτη θέση καταγράφοντας συνεχή αύξηση κατά 59% τα τελευταία 4 έτη.

Σχετικά με τους μη Σκανδιναβούς, Ιταλοί, Κύπριοι και Γερμανοί σημειώνουν μείωση των αφίξεων τους σε σχέση με την περυσινή περίοδο. Η μείωση των Κυπρίων οφείλεται στο γεγονός ότι η αεροπορική εταιρία χαμηλού κόστους Ryanair, διέκοψε τα δρομολόγια από τα τέλη Οκτωβρίου (μέχρι τα τέλη Μαρτίου 2018)  και έτσι Κύπριοι που προτιμούσαν τη συγκεκριμένη εταιρία για να προσγειωθούν στο αεροδρόμιο Χανίων, για τους μετέπειτα μήνες, δυστυχώς δεν κατέφτασαν. Αντίθετα, οι Πολωνοί είναι αυτοί που παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη αύξηση κατά 15%. Οι Βρετανοί καταγράφουν μια αύξηση των αφίξεων τους κατά 10%, καταλαμβάνοντας τη δεύτερη θέση στο γενικό σύνολο αφίξεων για πρώτη φορά, εκτοπίζοντας τους Νορβηγούς και συνεχίζοντας την ανοδική τους πορεία τα τελευταία έξι χρόνια, τετραπλασιάζοντας σχεδόν τις αφίξεις τους.

Κατά την τελευταία δεκαετία, παρατηρούμε επίσης, ότι οι Σκανδιναβοί παρουσιάζουν ελαφρές διακυμάνσεις στις αφίξεις τους, αντίθετα, όσον αφορά τις αφίξεις μη Σκανδιναβών στο αεροδρόμιο Χανίων, σημειώνεται μια σημαντική μείωση κατά 34% την περίοδο 2007-2010, ενώ την περίοδο 2010-2017 υπερτριπλασιάστηκαν κατά 228%. Αξιοσημείωτο είναι ότι ενώ οι αφίξεις των μη Σκανδιναβών το 2010 αποτελούσαν μόλις το 28% επί των συνολικών αφίξεων, τα τελευταία τέσσερα χρόνια το ποσοστό εκτινάχθηκε και παραμένει σταθερό γύρω στο 50%. Με άλλα λόγια, τα τελευταία πέντε χρόνια, παρατηρείται ότι οι μισοί περίπου αλλοδαποί που καταφτάνουν στο αεροδρόμιο Χανίων είναι μη Σκανδιναβοί.

Αυτό οφείλεται κυρίως στις αφίξεις αλλοδαπών τουριστών που προτιμούν τη Ryanair, της οποίας, η συντριπτική πλειοψηφία (πάνω από 90%) των επιβατών προέρχονται από μη Σκανδιναβικές χώρες. Από τους αλλοδαπούς τουρίστες που έρχονται με τη Ryanair, η πλειοψηφία τους προέρχεται από τη Μ.Βρετανία, Ιταλία, Γερμανία και Κύπρο.

Επίσης, παρατηρούμε ότι σχεδόν οι μισοί Γερμανοί και Βρετανοί προτιμούν την αεροπορική εταιρία Ryanair για να καταφτάσουν στο αεροδρόμιο Χανίων.

Ανάλυση προφίλ αλλοδαπού τουρίστα – Γενικά στοιχεία των αλλοδαπών επισκεπτών

Σύμφωνα με την έρευνα, από το σύνολο των αλλοδαπών τουριστών που προτιμούν το αεροδρόμιο Χανίων ως τελικό προορισμό των διακοπών τους, η συντριπτική πλειοψηφία, το 85% παραμένει στο Ν. Χανίων για να περάσει τις διακοπές του, το 13% προτιμάει το Ρέθυμνο, ενώ μικρότερα ποσοστά επιλέγουν τους Νομούς Ηρακλείου και Λασιθίου.

Σημαντικό στοιχείο της ικανοποίησης των τουριστών κατά τη διάρκεια των διακοπών τους είναι ότι περισσότερο από τους μισούς αλλοδαπούς τουρίστες που καταφτάνουν στο Ν. Χανίων, έχουν επισκεφτεί στο παρελθόν το Νομό, ενώ εννέα στους δέκα είναι διατεθειμένοι όχι μόνο να ξαναέρθουν, αλλά και να το συστήσουν ανεπιφύλακτα σε συγγενείς και φίλους.

Η Δυτική Κρήτη θεωρείται από τους αλλοδαπούς τουρίστες ως προορισμός οικογενειακός, χαλάρωσης/ξεκούρασης, παραλίας/θάλασσάς και φιλοξενίας/φιλικός.

Σχετικά με τις ομάδες ηλικιών παρατηρείται μια ομοιόμορφη κατανομή μεταξύ 25-54 ετών. Τρεις στους τέσσερις επισκέπτες είναι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ παρατηρήθηκε μια αύξηση κατά 8% τόσο από τους Σκανδιναβούς όσο και από τους μη Σκανδιναβούς στα υψηλά εισοδηματικά κλιμάκια, όπου οι  μισοί αλλοδαποί τουρίστες δηλώνουν πάνω από 60.000 ευρώ. Πιο συγκεκριμένα, τρεις στους πέντε Σκανδιναβούς και 2 στους πέντε μη Σκανδιναβούς δηλώνουν υψηλό οικογενειακό εισόδημα πάνω από 60.000 ευρώ.

Διαμονή αλλοδαπών τουριστών

Το μεγαλύτερο ποσοστό των αλλοδαπών επισκεπτών (63%) προτιμούν την διαμονή σε ξενοδοχεία, ένας στους τέσσερις σε ενοικιαζόμενα δωμάτια/διαμερίσματα, ενώ σημαντικά και αυξημένα είναι τα ποσοστά ιδιαιτέρως των μη Σκανδιναβών που προτιμούν ενοικιαζόμενες βίλες. Τρεις στους τέσσερις Σκανδιναβούς, σε αντίθεση με τους μισούς μη Σκανδιναβούς επιλέγουν να διαμένουν σε ξενοδοχεία, ενώ όλες οι άλλες κατηγορίες καταλυμάτων φαίνεται να προτιμώνται περισσότερο από τους μη Σκανδιναβούς.

Οι Τουρίστες που επισκέπτονται τη Δυτική Κρήτη, στη μεγάλη τους πλειοψηφία είναι οικογένειες με ή χωρίς παιδιά, με τους μισούς Σκανδιναβούς να πραγματοποιούν διακοπές με τα παιδιά τους.

Σχετικά με τις κατηγορίες ξενοδοχείων δεν υπήρχε κάποια σημαντική διαφοροποίηση σχετικά με την προηγούμενη σεζόν. Σχεδόν τρεις στους τέσσερις προτιμάνε να διαμένουν σε 3 & κυρίως 4 αστέρων ξενοδοχειακά καταλύματα, με τους Σκανδιναβούς να δείχνουν ιδιαίτερη προτίμηση σε αυτά. Ενώ περίπου ένας στους πέντε αλλοδαπούς τουρίστες επιλέγουν πεντάστερα με τους μη Σκανδιναβούς να επιλέγουν περισσότερο τα πολυτελή ξενοδοχεία.

Όσον αφορά τα ξενοδοχειακά «πακέτα»  το λεγόμενο “all inclusive package” φαίνεται για πρώτη φορά, στα 4 τελευταία έτη, να παρουσιάζει μια κάμψη. Έτσι, ενώ το 2016 παρατηρήθηκε ότι ένας στους τρεις έκανε χρήση του συγκεκριμένου πακέτου, στην τελευταία τουριστική περίοδο, το ποσοστό αυτό συρρικνώθηκε κατά 5-6% με σχεδόν έναν στους τέσσερις μόλις να επιλέγει αυτό το πακέτο, με τους μη Σκανδιναβούς να το προτιμούν περισσότερο, με αιχμή του δόρατος αυτούς που προέρχονται από την Ανατολική Ευρώπη.

Αντίθετα, φαίνεται να κερδίζει έδαφος η απλή διαμονή, όπου σχεδόν τέσσερις στους δέκα την επιλέγουν, με τους Σκανδιναβούς να δείχνουν ιδιαίτερη προτίμηση.

Ο μέσος όρος διάρκειας των διακοπών αυξήθηκε κατά μία ημέρα σε σχέση με το 2016 και διαμορφώνεται γύρω από τις 10 ημέρες, με τους μη Σκανδιναβούς να διαμένουν επίσης κατά μέσο όρο μία ημέρα παραπάνω.  Ιδιαίτερο ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι τρεις στους τέσσερις Σκανδιναβούς προτιμούν τις διακοπές διάρκειας μίας εβδομάδας σε σύγκριση με τους μη Σκανδιναβούς, οι οποίοι επιλέγουν περισσότερο τις πολυήμερες διακοπές.

Στο Ν. Χανίων, οι πιο δημοφιλείς περιοχές διαμονής είναι ο Πλατανιάς και η Αγία Μαρίνα με ποσοστό 55%, με τους Σκανδιναβούς να τις προτιμούν περισσότερο, σε διπλάσιο μάλιστα ποσοστό σε σχέση με τους μη Σκανδιναβούς.

Ποσοστό ικανοποίησης και δυσαρέσκειας από τις παρεχόμενες υπηρεσίες

Αναφορικά με την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών κατά τη διάρκεια των διακοπών τους, καταγράφεται απόλυτη ικανοποίηση των επισκεπτών σχετικά με τη συμπεριφορά και τη φιλοξενία των ντόπιων ανθρώπων, τις υπηρεσίες από τα καταλύματα, τις ταβέρνες/εστιατόρια/καφετέριες, αλλά και από την ασφάλεια, στοιχείο πολύ σημαντικό αν αναλογιστούμε τις έκρυθμες καταστάσεις στις γειτονικές χώρες. Σημαντικά βελτιωμένη φαίνεται να είναι η κατάσταση σχετικά με τις υπηρεσίες λεωφορείων/ΚΤΕΛ, ταξί, τα πάρκα και την καθαριότητα όσον αφορά τις παραλίες και τις ακτές.

Αντίθετα, τα πιο σημαντικά προβλήματα εξακολουθούν να είναι η κακή κατάσταση του οδικού δικτύου & η ελλιπής σήμανση καθώς και η καθαριότητα στους δρόμους και στις πλατείες, με τους αλλοδαπούς επισκέπτες να εκφράζουν έντονα τα παράπονα και τη δυσαρέσκεια τους.

Αγορά αγροτικών τοπικών προϊόντων 

Βλέποντας τα ποσοστά αγοράς αγροτικών τοπικών προϊόντων, οι μισοί αλλοδαποί τουρίστες συνεχίζουν να προβαίνουν στην αγορά τοπικού κρασιού, ελαιολάδου και φρέσκου χυμού πορτοκαλιού, ενώ ακολουθούν τα τοπικά τυριά, μέλι, τσικουδιά, λαχανικά, αρωματικά/φαρμακευτικά φυτά, το ελαιοσάπουνο και τα αρτοποιήματα. Σημαντικό χαρακτηριστικό είναι ότι τα αρωματικά/φαρμακευτικά φυτά από την τελευταία θέση των προτιμήσεων των τουριστών κατά τα τελευταία χρόνια, φαίνεται να κερδίζουν έδαφος και να επιλέγονται περισσότερο κατά την περυσινή χρονιά κυρίως από τους μη Σκανδιναβούς.

Κορυφαίοι προορισμοί

Κορυφαίοι προορισμοί για τους αλλοδαπούς επισκέπτες που προσγειώνονται στο αεροδρόμιο Χανίων, αναδείχτηκαν με σαφή διαφορά οι χώροι πολιτιστικού ενδιαφέροντος, όπου έξι στους δέκα επισκέφτηκαν μουσεία, αρχ. τοποθεσίες, μοναστήρια και εκκλησίες. Ακολουθούν οι παραλίες, με την παραλία του Ελαφονησίου να κατέχει την πρώτη θέση των προτιμήσεων και να ακολουθούν αυτές του Μπάλου, Φαλάσαρνων και Σούγιας. Οι αρχαιολογικοί χώροι έπονται και πρωτίστως ο αρχαιολογικός χώρος της Κνωσού, όπου προτιμάται από έναν στους πέντε αλλοδαπούς τουρίστες, ενώ με μικρότερα ποσοστά ακολουθούν οι αρχαιολογικοί χώροι της Αρχαίας Απτέρας και της Φαιστού. Σημαντικό είναι επίσης και το ποσοστό των αλλοδαπών που έχουν διασχίσει το φαράγγι της Σαμαριάς.  Σε αντίθεση με ότι συμβαίνει στους περισσότερους προορισμούς, η παραλία της Σούγιας και ο αρχαιολογικός χώρος της Αρχαίας Απτέρας, προτιμώνται περισσότερο από τους αλλοδαπούς τουρίστες που έχουν ήδη ξαναέρθει στο Νομό Χανίων σε σχέση με αυτούς που έρχονται για πρώτη φορά.

Σε όλους τους παραπάνω προορισμούς, οι μη Σκανδιναβοί και κυρίως οι αλλοδαποί που προέρχονται από τη Μεσόγειο, είναι εκείνοι που πραγματοποιούν περισσότερες επισκέψεις σε σχέση με τους Σκανδιναβούς. Αυτό εξηγείται με το γεγονός ότι πολλοί από τους Σκανδιναβούς έχουν ξαναέρθει στα Χανιά και γενικότερα στην Κρήτη, οπότε έχουν επισκεφτεί αυτούς τους προορισμούς κατά το παρελθόν.

Κατηγορίες δαπανών

Αναφορικά με τις δαπάνες που πραγματοποίησαν οι αλλοδαποί τουρίστες κατά τη διάρκεια των διακοπών τους, η μέση δαπάνη κυμαίνεται μεταξύ 650-800 ευρώ, χωρίς να υπολογίζονται τα κόστη μετάβασης στον τουριστικό τόπο επιλογής και τα πάγια έξοδα καταλύματος/διαμονής. Δαπάνη αυτή είναι αυξημένη κατά 50 με 100 ευρώ περίπου σε σχέση με την προηγούμενη τουριστική περίοδο.

Εννέα στους δέκα αλλοδαπούς τουρίστες προτίμησαν να ξοδέψουν τον προϋπολογισμό τους στις ταβέρνες/εστιατόρια και καφετέριες, ενώ μεγάλο είναι και το ποσοστό αυτών που πραγματοποιούν αγορές από Σούπερ/Μίνι Μάρκετ και φούρνους. Σχετικά με τη χρήση των μεταφορικών μέσων, τα ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα/μηχανάκια είναι αυτά που προτιμώνται περισσότερο από το σύνολο των αλλοδαπών, με ένα μέσο όρο ενοικίασης 7+ ημέρες κατά τη διάρκεια των διακοπών τους. Σχεδόν επτά στους δέκα προβαίνει σε έξοδα μετακίνησης, ποσοστό αυξημένο σε σχέση με το 2016.

Οι μισοί αγοράζουν διάφορα προϊόντα κυρίως αναμνηστικά (σουβενίρ), σημαντικά είναι και τα ποσοστά εκείνων που επέλεξαν να δαπανήσουν τα χρήματα τους πραγματοποιώντας ημερήσιες εκδρομές, ενώ μόλις ένα 10% προτίμησε τις νυκτερινές εξόδους σε κλαμπ & μπαρ.

Συμπεράσματα

Σχετικά με τις αφίξεις αλλοδαπών τουριστών στο αεροδρόμιο Χανίων και με βάση τα πρόσφατα στοιχεία της Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, Fraport Greece για το 2017, καταγράφονται 1,1 εκ. αφίξεις, σημειώνοντας μια σημαντική αύξηση σε σχέση με το 2016 κατά 4,4%. Την υψηλότερη αύξηση σημείωσαν Φιλανδοί και Δανοί κατά 20% και 13% από τους Σκανδιναβούς, αντίστοιχα, ενώ από τους μη Σκανδιναβούς, Πολωνοί και Βρετανοί παρουσιάζουν τις μεγαλύτερες αυξήσεις κατά 15% και 10%, αντίστοιχα. Βρετανοί, οι οποίοι καταλαμβάνουν τη δεύτερη θέση στο γενικό σύνολο αφίξεων για πρώτη φορά, εκτοπίζοντας τους Νορβηγούς και συνεχίζοντας την ανοδική τους πορεία τα τελευταία έξι χρόνια, τετραπλασιάζοντας σχεδόν τις αφίξεις τους.

Τα τελευταία πέντε χρόνια, παρατηρείται ότι οι μισοί περίπου αλλοδαποί που καταφτάνουν στο αεροδρόμιο Χανίων είναι μη Σκανδιναβοί. Αυτό οφείλεται κυρίως στις αφίξεις αλλοδαπών τουριστών που προτιμούν τη Ryanair, της οποίας, η συντριπτική πλειοψηφία (πάνω από 90%) των επιβατών προέρχονται από μη Σκανδιναβικές χώρες.

Σύμφωνα με την έρευνα, οι τουρίστες που προτιμάνε το αεροδρόμιο Χανίων ως τελικό προορισμό, για τις διακοπές τους θεωρούν τη Δυτική Κρήτη ως οικογενειακό προορισμό, χαλάρωσης, παραλίας και φιλοξενίας. Είναι μέσης ηλικίας κυρίως μεταξύ 25-54 ετών, ενώ η πλειοψηφία έχει ξαναέρθει στη Δυτική Κρήτη. Οι αλλοδαποί τουρίστες είναι υψηλού μορφωτικού επιπέδου και εισοδήματος, αφού τρεις στους τέσσερις είναι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ οι μισοί δηλώνουν αυξημένο ετήσιο οικογενειακό εισόδημα άνω των 60.000 ευρώ, πραγματοποιώντας περισσότερες από 9 διανυκτερεύσεις στη Δυτική Κρήτη, μία επιπλέον σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.

Στη συντριπτική τους πλειοψηφία προτιμάνε τις οικογενειακές διακοπές με ή χωρίς παιδιά ενώ διαμένουν στις γύρω περιοχές του Πλατανιά και της Αγίας Μαρίνας, σε ξενοδοχεία 3 & κυρίως 4 αστέρων, με σχεδόν έναν στους τέσσερις να επιλέγει το πακέτο “all inclusive”. Αναφορικά με τις μετακινήσεις τους, οι αλλοδαποί τουρίστες αύξησαν τις ημέρες χρήσης ενοικιαζόμενων οχημάτων, ενώ με μεγάλη ικανοποίηση κάνουν χρήση λεωφορείων/ΚΤΕΛ και των ταξί για τις διάφορες περιηγήσεις τους κυρίως σε χώρους πολιτιστικού ενδιαφέροντος, αλλά και παραλιών αναδεικνύοντας και φέτος την παραλία του Ελαφονησίου ως το πιο δημοφιλή θαλάσσιο προορισμό.

Ο αλλοδαπός επισκέπτης συνεχίζει να αισθάνεται εξαιρετικά ικανοποιημένος από τη συμπεριφορά και τη φιλοξενία των ντόπιων, τις υπηρεσίες που του προσφέρει το τουριστικό κατάλυμα, ταβέρνες/εστιατόρια/καφετέριες αλλά αυξημένο είναι και το ποσοστό αυτών που μένουν ικανοποιημένοι από τη γενικότερη ασφάλεια που προσφέρει  ο τόπος. Αντίθετα, παραμένει η αρνητική εικόνα σχετικά με την κατάσταση του οδικού δικτύου, την οδική σήμανση αλλά και την καθαριότητα σε δρόμους και πλατείες για τα οποία εκφράζει έντονα τη δυσαρέσκεια του.

Εννέα στους δέκα τουρίστες δαπανούν το περισσότερο μέρος του προϋπολογισμού τους στις ταβέρνες και καφετέριες, ακολουθούν οι δαπάνες σε Σουπερμάρκετ και σε μετακινήσεις, οι οποίες σημείωσαν αύξηση σε σχέση με την προηγούμενη τουριστική περίοδο. Αντίθετα, μικρό παραμένει το ποσοστό αυτών που ενδιαφέρονται να δαπανήσουν κάποια χρήματα για τη νυχτερινή τους διασκέδαση.

Αναφορικά με τα τοπικά αγροτικά προϊόντα, οι μισοί αλλοδαποί τουρίστες συνεχίζουν να προβαίνουν στην αγορά του τοπικού κρασιού, ελαιολάδου και χυμού από πορτοκάλι, ενώ αξιοσημείωτη είναι η αύξηση της αγοράς των αρωματικών/φαρμακευτικών φυτών.

"google ad"