Μεγάλη η αστάθεια στον κύκλο του νερού – Πλημμύρες και ξηρασία απειλούν τον πλανήτη

Μεγάλη ανισορροπία παρουσιάζει το κλίμα σε όλο τον κόσμο, όπου ο κύκλος του νερού φαίνεται να έχει διαταραχθεί, με πλημμύρες και ταυτόχρονα καταστροφικές ξηρασίες να επηρεάζουν δισεκατομμύρια ανθρώπους, όπως υποστηρίζει έκθεση.

Ο «λαβωμένος» κύκλος του νερού

Οι υψηλές θερμοκρασίες φαίνεται ότι έχουν επηρεάσει τον τρόπο που το νερό κινείται στη γη, καθώς όπως διαπίστωσε η ανάλυση των υδάτινων καταστροφών του 2024, που ήταν η θερμότερη χρονιά που έχει καταγραφεί ποτέ, τη ζωή τους έχασαν τουλάχιστον 8.700 άνθρωοι, 40 εκατομμύρια αναγκάστηκαν να απομακρυνθούν από τα σπίτια τους και προκλήθηκε οικονομική ζημία άνω των 550 δισ. δολαρίων (445 δισ. λιρών), αναφέρει ο Guardian.

Ο θερμότερος αέρας μπορεί να συγκρατήσει περισσότερους υδρατμούς, οδηγώντας σε πιο έντονες βροχοπτώσεις, την ίδια ώρα που οι θερμότερες θάλασσες παρέχουν περισσότερη ενέργεια στους τυφώνες, ενισχύοντας την καταστροφική τους δύναμη. Η παγκόσμια υπερθέρμανση μπορεί επίσης να αυξήσει την ξηρασία προκαλώντας μεγαλύτερη εξάτμιση ύδατος από το έδαφος, καθώς και μετατόπιση των προτύπων βροχόπτωσης.

Τα προβλήματα της κλιματικής κρίσης

Θανατηφόρες πλημμύρες έπληξαν το Νεπάλ και τη Βραζιλία το 2024, ενώ πλημμύρες ποταμών προκάλεσαν καταστροφές στην κεντρική Ευρώπη, την Κίνα και το Μπαγκλαντές. Ο σούπερ τυφώνας Yagi, που έπληξε τη νοτιοανατολική Ασία τον Σεπτέμβριο, εντάθηκε από την κλιματική κρίση, όπως και η καταιγίδα Boris που έπληξε την Ευρώπη τον ίδιο μήνα.

Οι ξηρασίες προκάλεσαν επίσης μεγάλες ζημιές, με τη φυτική παραγωγή στη νότια Αφρική να μειώνεται στο μισό, με αποτέλεσμα περισσότεροι από 30 εκατομμύρια άνθρωποι να αντιμετωπίζουν ελλείψεις τροφίμων. Οι αγρότες αναγκάστηκαν επίσης να σφάξουν τα ζώα τους καθώς στέρεψαν τα βοσκοτόπια τους, ενώ η μείωση της παραγωγής από τα υδροηλεκτρικά φράγματα οδήγησε σε εκτεταμένες διακοπές ρεύματος.

Χρονιά ακραίων φαινομένων το 2024

«Το 2024, η Γη βίωσε το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί ποτέ και τα υδατικά συστήματα σε όλο τον κόσμο υπέστησαν το μεγαλύτερο βάρος, προκαλώντας καταστροφή στον κύκλο του νερού», δήλωσε ο επικεφαλής της έκθεσης, καθηγητής Albert van Dijk.

Είπε ότι το 2024 ήταν μια χρονιά ακραίων φαινομένων, αλλά αυτό δεν ήταν ένα μεμονωμένο περιστατικό. «Αποτελεί μέρος μιας επιδεινούμενης τάσης για πιο έντονες πλημμύρες, παρατεταμένες ξηρασίες και ακραία φαινόμενα που σπάνε ρεκόρ». Η έκθεση προειδοποίησε για ακόμη μεγαλύτερους κινδύνους το 2025, καθώς οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα συνεχίζουν να αυξάνονται.

Η έκθεση 2024 Global Water Monitor συντάχθηκε από μια διεθνή ομάδα ερευνητών από πανεπιστήμια της Αυστραλίας, της Σαουδικής Αραβίας, της Κίνας, της Γερμανίας και αλλού. Η ομάδα χρησιμοποίησε δεδομένα από χιλιάδες επίγειους σταθμούς και δορυφόρους σε τροχιά γύρω από τη Γη για να αξιολογήσει κρίσιμες μεταβολές του νερού, όπως οι βροχοπτώσεις, η υγρασία του εδάφους, οι ροές ποταμών και οι πλημμύρες, υποστηρίζει ο Guardian.

Διαπίστωσαν ότι τα ρεκόρ βροχόπτωσης ξεπερνιούνται με αυξανόμενη συχνότητα. Για παράδειγμα, τα ρεκόρ μηνιαίας βροχόπτωσης σημειώθηκαν 27% συχνότερα το 2024 από ό,τι το 2000 και τα ημερήσια ρεκόρ βροχόπτωσης 52% συχνότερα. Τα χαμηλά ρεκόρ σημειώθηκαν 38% συχνότερα. «Έτσι, βλέπουμε χειρότερα ακραία φαινόμενα και στις δύο πλευρές», δήλωσε ο Van Dijk.

Ξηρασία και πλημμύρες

Στη νότια Κίνα από τον Μάιο έως τον Ιούλιο, οι ποταμοί Γιανγκτσέ και Περλ πλημμύρισαν πόλεις και κωμοπόλεις, εκτοπίζοντας δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους και προκαλώντας ζημιές εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων σε καλλιέργειες. Οι πλημμύρες των ποταμών στο Μπαγκλαντές τον Αύγουστο μετά από έντονες βροχοπτώσεις των μουσώνων επηρέασαν σχεδόν 6 εκατομμύρια ανθρώπους και κατέστρεψαν τουλάχιστον ένα εκατομμύριο τόνους ρυζιού.

Εν τω μεταξύ, στην Ισπανία τον Οκτώβριο έπεσαν περισσότερα από 500 χιλιοστά βροχής μέσα σε οκτώ ώρες, προκαλώντας θανατηφόρες πλημμύρες. Η πόλη Πόρτο Αλέγκρε της Βραζιλίας πλημμύρισε από βροχή δύο μηνών μέσα σε μόλις τρεις ημέρες τον Μάιο, μετατρέποντας τους δρόμους σε ποτάμια.

«Τα έντονα φαινόμενα βροχόπτωσης προκάλεσαν επίσης εκτεταμένες πλημμύρες στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν, σκοτώνοντας περισσότερους από 1.000 ανθρώπους», δήλωσε ο Van Dijk. Οι πλημμύρες εκτόπισαν επίσης 1,5 εκατομμύριο ανθρώπους.

Στον Αμαζόνιο, η ξηρασία «χτύπησε». «Οι πυρκαγιές που προκλήθηκαν από τον ζεστό και ξηρό καιρό έκαψαν περισσότερα από 52.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα μόνο τον Σεπτέμβριο, απελευθερώνοντας τεράστιες ποσότητες αερίων του θερμοκηπίου», δήλωσε ο Van Dijk. «Από την ιστορική ξηρασία έως τις καταστροφικές πλημμύρες, αυτά τα ακραία φαινόμενα επηρεάζουν ζωές, βιοπορισμούς και ολόκληρα οικοσυστήματα».

Πρέπει να προετοιμαστούμε

Οι ερευνητές δήλωσαν ότι οι εποχικές κλιματικές προβλέψεις για το 2025 και οι τρέχουσες συνθήκες υποδηλώνουν ότι οι ξηρασίες θα μπορούσαν να επιδεινωθούν στη βόρεια Νότια Αμερική, τη νότια Αφρική και σε τμήματα της Ασίας. Υγρότερες περιοχές όπως το Σαχέλ και η Ευρώπη μπορεί να αντιμετωπίσουν αυξημένους κινδύνους πλημμυρών.

«Πρέπει να προετοιμαστούμε και να προσαρμοστούμε σε αναπόφευκτα πιο σοβαρά ακραία φαινόμενα», δήλωσε ο Van Dijk. «Αυτό μπορεί να σημαίνει ισχυρότερη αντιπλημμυρική προστασία, ανάπτυξη πιο ανθεκτικών στην ξηρασία συστημάτων παραγωγής τροφίμων και προμηθειών νερού, καθώς και καλύτερα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης. Το νερό είναι ο πιο κρίσιμος πόρος μας και τα ακραία φαινόμενα – τόσο οι πλημμύρες όσο και οι ξηρασίες – είναι από τις μεγαλύτερες απειλές που αντιμετωπίζουμε».