Του Γρηγορη Δατσιάδη *
Διάβασα αυτές τις μέρες το βιβλίο του Andre Leu, «οι Μύθοι περί ασφαλών φυτοφαρμάκων», ο οποίος είναι βιοκαλλιεργητής στην Αυστραλία και επίσης είναι ο πρόεδρος της διεθνούς ομοσπονδίας κινημάτων βιολογικής γεωργίας, της IFOAM.
Μεταφράστηκε και εκδόθηκε στην ελληνική γλώσσα από τον σύλλογο βιοκαλλιεργητών Αττικής και παρουσιάζεται σε λίγες μέρες, στις 19-01-2020 Κυριακή, στις 11.00π.μ., στο ξενοδοχείο grand hotel, Μοναστηρίου …, στην δυτική Θεσσαλονίκη από την ένωση αγροτών βιοκαλλιεργητών βορείου Ελλάδος.
Η αίσθηση, η υποψία αλλά και η βεβαιότητα για όσους γνωρίζουν, για τις απάνθρωπες και εγκληματικές επιπτώσεις των δηλητηρίων της χημικής γεωργίας, τεκμηριώνονται με ανεξάρτητες και αξιόπιστες έρευνες επιστημόνων, οι οποίες παραθέτονται στο βιβλίο αυτό. Επιπλέον υποδεικνύει την λύση για την εφαρμογή της οργανικής γεωργίας σε όλη την γη, όπως δείχνουν και τα εκατομμύρια βιοκαλλιεργητών σε όλο τον κόσμο.
Περιθώρια για αδιαφορία, ολιγωρίες αποσπασματικά μέτρα, δεν υπάρχουν τώρα όπως τότε, το 1962, με το βιβλίο της Ρειτσελ Κάρσον, «Σιωπηλή Ανοιξη», το οποίο προκάλεσε μεν τεράστια αίσθηση και δημοσιότητα, όμως μετά από αρκετά χρόνια απαγορεύθηκαν κάποια πρωτόγονα και ισχυρά αγροχημικά (οργανοχλωριωμένα, ντι-ντι-τι ατραζίνες κ.α.) με διαφορές αντίδρασης από χώρα σε χώρα…ώστε να διαβάζουμε σήμερα στο βιβλίο του Andre Leu ότι ακόμη χρησιμοποιούνται σε ορισμένες απο τις λεγόμενες τρίτες χώρες…
Η γη, το κοινό μας σπίτι, μας μιλά, εμείς όμως την ακούμε;… η αφόρητη κλιματική κρίση, τα δισεκατομμύρια πλέον των εξαθλιωμένων κα φτωχών (πολλοί εκ των οποίων ήταν γεωργοί), η αποτυχία (η απάτη πιο σωστά) του υπάρχοντος συστήματος της βιομηχανικής χημικής γεωργίας ότι θα θρέψουν τον κόσμο (ενώ δηλητηριάζανε την τροφή μας και το περιβάλλον επί πολλές δεκαετίες), η αρπαγή της σοδειάς από τους γεωργούς και η βιοπειρατεία όπως γράφει και η Vandana Sivaαπο την Ινδία, η νομή – σπατάλη και καταστροφή φυσικών πόρων, η εξάπλωση των μεταλλαγμένων μαζί με αγροχημικά από τις ίδιες πολυεθνικές και συμφέροντα, όλα όσα βασανίζουν και δολοφονούν την γη, το περιβάλλον και τους οργανισμούς, τον άνθρωπο, μπορούν να σταματήσουν μονομιάς.
Η αξία της υγείας της γης, των οικοσυστημάτων, των οργανισμών είναι ανυπέρβλητη. Η εφαρμογή σε όλη την γη οργανικής, οικολογικής, βιοδυναμικής, κ.α. μορφών γεωργίας και παραγωγής τροφής με ουσιαστική πράξη επάνω στις αρχές της βιοποικιλότητας, της αμειψισποράς, της αξιοπρεπούς διαβίωσης και αμοιβής πρωτίστως στους μικροκαλλιεργητές, της διαφύλαξης και προστασίας των φυσικών πόρων (ντόπιοι σπόροι, νερό, έδαφος κ.α.), της παραγωγής και κατανάλωσης πραγματικά υγιούς και θρεπτικής τροφής από όλους, είναι εφικτή.
Τα κινήματα, οι βιοκαλλιεργητές, το γνωρίζουν και το πράττουν, το δείχνουν. Οι κυβερνήσεις και οι θεσμοί είναι εφικτό να το αφουγκραστούν θετικά, πρωτίστως δίκαια και δημοκρατικά. Οι πολυεθνικές και τα συμφέροντά τους να παραμερίσουν, να συνεισφέρουν σύμφωνα με την αρχή ο ρυπαίνων πληρώνει, να αφήσουν την ανθρωπότητα να συνεχίσει σύμφωνα με τους νόμους της γης και της βιοποικιλότητας.
Πότε θα κατανοήσουμε πλατιά και θεσμικά, ότι η γεωργία, οι γεωργοί, τα γεωργικά θέματα, η διατροφή μας, είχαν και έχουν, εκτός των άλλων, βαθιά πολιτική κοινωνική και οικονομική σημασία;
Πως θα συνεχίσουμε να ζούμε αγνοώντας την ιστορία των γεωργικών συστημάτων στον χώρο και στον χρόνο πάνω στην γη μας;
Ειδικά, όταν τα τελευταία 120 με 150 έτη οι αλήθειες και τα εγκλήματα προώθησης των αγροχημικών, παρασιτοκτόνων και δηλητηρίων κρύβονται επιμελώς…μερικά όμως από τα παρακάτω ιστορικά στοιχεία μας κάνουν να αναρωτιόμαστε για τους λόγους και τις μεθόδους της δηλητηρίασης, πλέον σήμερα όλης της γης :
Ο Justus Liebig που θεωρείται ως ο πατέρας της χημικής γεωργίας, με τον νόμο του ελαχίστου κ.α. θεωρίες περί θρέψης φυτών με χημικά λιπάσματα, υποστήριξε με πάθος και βιασύνη την λανθασμένη θεωρία του, μα τέλη του 19ου αιώνα ανακάλυψε ότι είχε λάθος και ότι η οργανική ουσία και ο χούμος έχουν τεράστια σημασία για την γονιμότητα των εδαφών και την θρέψη των φυτών… όμως επί δεκαετίες ολόκληρες οι χημικές βιομηχανίες κάνανε σημαία το πρώτο λανθασμένο κομμάτι της θεωρίας του, αποσιωπώντας το δεύτερο, προκειμένου να αναπτύξουν με τερατώδεις ρυθμούς την βιομηχανία των πρώτων αγροχημικών και χημικών λιπασμάτων….
Ο χημικός Φρίτς Χάμπερ ανακάλυψε στο εργαστήριο, το 1905, έναν τρόπο δέσμευσης του ατμοσφαιρικού αζώτου μετατρέποντας το και αποθηκεύοντας το ως υγρή αμμωνία. Το 1915 συνεταιρίστηκε με τον μηχανικό Καρλ Μπός και ιδρύσανε το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής συνθετικής αμμωνίας και μαζί με άλλες βιομηχανίες παρήγαγαν εκρηκτικά, χημικά λιπάσματα, φάρμακα και δηλητηριώδη αέρια τα οποία στοίχισαν την ζωή περίπου 800.000 ατόμων κατά την διάρκεια του Α΄ παγκοσμίου πολέμου…μετά την λήξη του τεράστιες ποσότητες αερίων που είχαν απομείνει χρησιμοποιήθηκαν ενάντια στα έντομα…, εγκαθιστώντας ένα πολεμικό και αλαζονικό χαρακτήρα στα γεωργικά θέματα…ανεξέλεγκτα αυξημένες δόσεις αζώτου, οι οποίες δεν χρειαζόταν πια για εκρηκτικές ύλες έπεφταν αδιάκριτα στις καλλιέργειες εξασθενώντας την αντίστασή τους στα έντομα κ.α. παθογόνα. Η εγκαθίδρυση και η αποδοχή της συμβατικής – χημικής γεωργίας απλώθηκε με δόλο και εξαπάτηση, παράλληλα έφερνε κέρδη για τους λίγους και τις τότε πολυεθνικές, ενώ ταυτόχρονα δηλητηρίαζε το έδαφος για τους πολλούς…
Στον Β΄παγκόσμιο πόλεμο, πριν την έναρξη του αμερικάνικες και γερμανικές εταιρείες συγχωνεύονται και σχηματίζουν την πολυεθνική I.G.Farben, η οποία γρήγορα έγινε η μεγαλύτερη χημική βιομηχανία στην Ευρώπη, ενώ κατά την διάρκειά του πολέμου ανακαλύπτονται δοκιμάζονται και εφαρμόζονται με εγκληματικό τρόπο δηλητηριώδη αέρια για την εξόντωση εκατομμυρίων θυμάτων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των ναζί…από αυτά τα δηλητήρια με ορισμένες μετατροπές είχαν εφεύρει τα οργανοφωσφορικά εντομοκτόνα, τα οποία εφαρμόστηκαν στις καλλιέργειες έως και τις μέρες μας !…
Στον Β΄παγκόσμιο πόλεμο επίσης ανακαλύφθηκαν και εφαρμόστηκαν τα οργανοχλωριωμένα και το DDT… με φρικιαστικό τρόπο… μετά δε τον πόλεμο, η χρήση τους ως ισχυρά εντομοκτόνα στην συμβατική χημική γεωργία, απλώθηκε πρώτα στις λεγόμενες ανεπτυγμένες χώρες, αφήνοντας υπολείμματα στα εδάφη , στα νερά, στην θάλασσα, στους οργανισμούς, για δεκαετίες, έως και τις μέρες μας….σε πρόσφατες, των τελευταίων ετών, τοξικολογικές επιστημονικές έρευνες ανά τον κόσμο, ακόμη ανιχνεύονται υπολείμματά τους, μαζί με υπολείμματα σύγχρονων αγροχημικών…
Στον Ελληνικό εμφύλιο (1948-49), στον πόλεμο της Κορέας, στον πόλεμο του Βιετνάμ δοκιμάστηκαν και εφαρμόστηκαν μείγματα ζιζανιοκτόνων για να κάψουν δασώδη και αυτοφυή βλάστηση μαζί με τους εχθρούς τους !… μετέπειτα αυτά τα δηλητήρια εφαρμόστηκαν ευρέως στις καλλιέργειες σε όλη την γη, πολλά εκ των οποίων μέχρι σήμερα, εξαπατώντας μας ότι τα αγριόχορτα και τα έντομα είναι εχθροί μας, ψευδόμενοι όσο αφορά την ασφάλεια των αγροχημικών, διαφημίζοντας τα παραπλανητικά, κυνικά και αλαζονικά, παίρνοντας τις αδειοδοτήσεις για τα δηλητήρια τους, από τις ρυθμιστικές αρχές και τα υπουργεία γεωργίας των χωρών, με προβληματικό, ύποπτο και μη επιστημονικό τρόπο…
Παράλληλα και στοχευμένα οι εταιρείες, μέρος επιστημονικής κοινότητας, αρμόδιες αρχές, υπουργεία γεωργίας κ.α. υπονόμευσαν και υποβάθμισαν το νόημα και την θεμελιώδη σημασία της αμειψισποράς, της βιοποικιλότητας, εξαπλώνοντας την μονοκαλλιέργεια + τα αγροχημικά της σε μεγάλες η πολύ μεγάλες εκτάσεις. Ουσιαστικά «έκρυψαν» η «κατέστρεψαν» την τεράστια σημασία της ύπαρξης των πολύ μικρών και μικρών οικογενειακών γεωργικών εκμεταλλεύσεων για την παραγωγή υγιούς και ασφαλούς τροφής σε όλες τις χώρες και σε όλη την γη με την παράλληλη διατήρηση των φυσικών πόρων εδάφους νερού κ.α..
Όμως υπάρχει και η ιστορία ανθρώπων πρωτοπόρων που έδειξαν πώς εγκαθιστούμε και πραγματοποιούμε γεωργία χωρίς αγροχημικά, σε όλο τον 20ο αιώνα, ενώ οι κυβερνήσεις, ρυθμιστικές αρχές κ.α έδειχναν τις προτιμήσεις τους στην συμβατική – χημική – βιομηχανική γεωργία και τα συμφέροντά της εγκαθίδρυσή της:
- Ο νομπελίστας δρ. Αλέξις Κάρελ. Γάλλος, έγραψε το βιβλίο: «Ανθρωπος αυτός ο άγνωστος» το 1912. Έγραψε ότι ο υποσιτισμός αρχίζει από το έδαφος. Διέκρινε την μεγάλη σημασία της οργανικής ουσίας στο έδαφος και συσχέτισε την ανθρώπινη υγεία με το γόνιμο έδαφος. Ανέλυσε και κατέδειξε την καταστρεπτική δράση των χημικών λιπασμάτων στον χούμο.
- Ο σερ Αλμπερτ Χάουαρτ Βρετανός γεωπόνος αξιωματούχος και με τον τίτλο του αυτοκρατορικού βοτανολόγου στην Ινδία, είχε την δυνατότητα να κάνει πολλά πειράματα στον αγρό επί πολλά έτη. Το 1916 ήδη διακύρηττε ότι τα χημικά λιπάσματα είναι καθαρή σπατάλη χρημάτων και ενέργειας. Το 1931 εκδόθηκε το βιβλίο του: «Γεωργική Διαθήκη», ακολούθησε το: «Έδαφος και Υγεία» το 1945. Συμμετείχε από κοινού με άλλους επιστήμονες η κτηματίες στην διεξαγωγή μελετών στον αγρό σε όλο τον κόσμο: Ροδεσία, Ν Αφρική, Ηνωμένες πολιτείες, Μ. Βρετανία, Ινδία. Απέδειξε ότι η χρήση χημικών λιπασμάτων έχει ως αποτέλεσμα την ελαττωματική σύνθεση πρωτεΐνης στα φυτά. Έγινε ο ιδρυτής της οργανικής γεωργίας.
- Η λαίδη Εύα Μπάλφουρ Βρετάνη, έχει εκδώσει ένα σημαντικότατο έργο με τίτλο: «Η ζωντανή γη». Δικαίωσε και ενίσχυσε το επιχείρημα του Χάουαρτ ότι ο χούμος χαρίζει στα φυτά μια ικανότητα αντίστασης στις ασθένειες, σχεδόν μια ανοσία. Έδειξε την θεμελιώδη θέση των μικροοργανισμών στο έδαφος.
- Στις αρχές του 20ου αιώνα δημιουργείται το κίνημα της βιοδυναμικής γεωργίας. Στάινερ, γκαίτε, Πφάιφερ. Επισημαίνουν τη σχέση του φυσικού οικοσυστήματος με τις κοσμικές επιδράσεις .το 1924 έναρξη διαλέξεων του Steiner στο Koberwitz. Εμφάνιση των πρώτων αγροκτημάτων βιοδυναμικής γεωργίας.
- Ο Πφαιφερ βιοχημικός, βιολόγος και αργότερα και ιατρός το 1925 ιδρύει δικό του εργαστήριο βιοχημικών ερευνών και μελετά βιολογικές και χημικές ουσίες πάνω στο δρόμο του Στάινερ. Από το 1926 εως το 1938 διευθύνει διάφορες φάρμες στην Ολλανδία. Εκδίδεται το πρώτο βιβλίο του στην Αμερική με τίτλο: «Βιοδυναμική Αγροκαλλιέργεια και Κηπουρική», και συνεχίζει την παρουσία του με έρευνα εργαστηριακή αλλά και ιδρύοντας φάρμα στις Ηνωμένες Πολιτείες.
- Ο Τα.Ι. Ροντέιλ δημιούργησε ένα πειραματικό οργανικό αγρόκτημα στην Πενσιλβάνια. Εξέδωσε με άλλους το περιοδικό «Οργανική κηπουρική και Αγροκαλλιέργεια» το 1945. Οργάνωσε συλλόγους οργανικών καλλιεργητών. Υποστήριξε την επάρκεια της οργανικής γεωργίας στην διατροφή του ανθρώπου με υγεία και αξιοπρέπεια.
- Rodale Institute was founded in 1947 by organic pioneer J.I. Rodale The Farming Systems Trial (FST)® at Rodale Institute is America’s longest running, side-by-side comparison of organic and chemical agriculture. Started in 1981
- Ο εξαιρετικός Εδαφολόγος δρ Ουίλιαμ Α Αλμπρεχτ, πρόεδρος του τμήματος Εδαφολογίας του πανεπιστημίου του Μιζούρι: «η οργανική ύλη είναι η κράση του εδάφους» και «έντομα και ασθένειες είναι τα συμπτώματα ενός πάσχοντος φυτού και όχι τα αίτια». Τεράστια σε όγκο η βιβλιογραφία του, πολλά τα εκλαϊκευμένα άρθρα. Απέδειξε την θεμελιώδη σημασία των αγριόχορτων και την ολέθρια επίδραση των ζιζανιοκτόνων και χημικών λιπασμάτων.
- Το 1939 ο Λουις Μπρόμφιλντ συγγραφέας του βιβλίου: «Ηρθαν οι βροχές» και άλλων, σε συνεργασία με τον Αλμπρεχτ έφτιαξε ένα οργανικό αγρόκτημα πάνω σε εξασθενημένη γη και απέδειξε την θεμελιώδη αξία του χούμου στην υγιή θρέψη αλλά και στην προστασία από τις ασθένειες.
- 1946 στην Μ. Βρετανία ιδρύεται η ένωση για το έδαφος (Soil Association).
- 1959 δημιουργείται η πρώτη οργάνωση στην Γαλλία για την βιολογική γεωργία.
- Το 1962 με την έκδοση του αποκαλυπτικού βιβλίου: «Σιωπηλή άνοιξη», της Ρειτσελ Κάρσον, ο κόσμος αντιλαμβάνεται και συνειδητοποιεί την καταστρεπτική και άμεση επίδραση των αγροχημικών πάνω στη ζωή και στην φύση.
- 1959 στην Γαλλία δημιουργείται η πρώτη μεγάλη οργάνωση για την βιολογική γεωργία. Ακολουθεί η “Nature et progres”
- Ο Τσάρλς Γουόλτερ τζούνιορ εκδίδει από το 1971 το μηνιαίο περιοδικό: «to acress U.S.A. a voice for agriculture». Υποστηρίζει την αρχή της γεωργικής ισότητας η αλλιώς την ανταλλαγή στο άρτιο. Ο αγρότης να παίρνει το συνολικό αντίτιμο για το προϊόν που παράγει και πωλεί και όχι αυθαίρετα πετσοκομμένο. Έχει ως σύνθημα «φτηνή τροφή σημαίνει αρρώστια και πείνα».
- 1972 ιδρύεται η παγκόσμια ομοσπονδία κινημάτων βιολογικής γεωργίας (I.F.O.A.M.).
- 1978 Δημοσίευση του βιβλίου: “the one straw revolution” από τον φυτοπαθολόγο Masanobu Fukuoka, ιδρυτή της φιλοσοφίας της φυσικής καλλιέργειας.
- Ο δρ. Τζοζεφ Ν. Βαισμαν καθηγητής Ιατρικής του πανεπιστημίου του Λος Αντζελες, υποστηρίζει ( δεκαετία 60, 70), ότι η προστασία από την ασθένεια είναι σημαντικότερη και αποτελεσματικότερη από την μεταγενέστερη θεραπεία. Και ότι η προστατευτική ιατρική ξεκινάει από το Έδαφος.
- Ο Ιταλός Αμέριγκο Μόσκα, βραβευμένος με νόμπελ χημείας, έδειξε κατά την διάρκεια των δεκαετιών 1970-80, ότι η ετήσια χρήση τοξικών γενετικά χημικών ουσιών είναι ανάλογη με εκείνη της ατομικής ραδιενέργειας, καταγράφοντας τεράστια μεγέθη. Τόνισε ότι οι τοξικές γεωργικές χημικές ουσίες αντιγράφουν πιστά την φύση της ραδιενέργειας.
Στα τελευταία χρόνια η Vandana Shiva έδειξε με μαχητικό, περήφανο και συνάμα όμορφο τρόπο, την σημασία της υγιούς τροφής, και παράλληλα την καταστροφική επίδραση των μεταλαγμένων και τις σκοτεινές μεθόδους των πολυεθνικών. δημιούργησε πάνω από 100 δίκτυα και κοινότητες προστασίας ντόπιων σπόρων και οικολογικής γεωργίας στην Ινδία, καθώς και δίκτυα και κινήματα για τα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια των γυναικών. Έγραψε πολλά άρθρα και αρκετά βιβλία μεταξύ των οποίων: «μανιφεστο για το μέλλον των σπόρων και της τροφής», «έδαφος όχι πετρέλαιο», «η αρπαγή της σοδειάς», «βιοπειρατεία», κ.α.
Και τώρα ο Andre Leu, με το βιβλίο του «οι Μύθοι περί ασφαλών φυτοφαρμάκων» μας δίνει επιπλέον δύναμη και επιχειρήματα, να αγωνιστούμε όλοι για την οργανική γεωργία, τους νόμους της βιοποικιλότητας, την υγεία, το δίκαιο και την αξιοπρέπεια όλων των ανθρώπων και όλων των οργανισμών πάνω στην γη.
* γεωπόνος οργανικής γεωργίας
Βιβλιογραφία:
- «Στοιχεία Βιολογικής Γεωργίας», 2000, Ο.Ε.Δ.Β. των: Μ.Μπίστη, Μ.Δεσύλλα, Γ.Βλοντάκη.
- I.F.O.A.M. Βασικές Αρχές για την βιολογική γεωργία και την επεξεργασία τροφίμων 1994.
- «Φυτοπροστασία χωρίς χημικά», του: Γ.Πανάγου, 1997, εκδ: Αγροτική τράπεζα,
- «Βιολογικη Γεωργία», 1997, εκδ: Γεωργική Τεχνολογία.
- «Η Φυσική Καλλιέργεια» 1985, του Masanobu fukuoka, μτφ: Π.Μανίκης.
- «Μυστικά του Εδάφους» 1989, των Peter Tomkins and Christopher Bird, μτφ: Γ.Κοβαλένκο, εκδ: Χατζηνικολή.
- «Ιστορία των Γεωργιών του Κόσμου», 1997 και 2004, των Marcel Mazoyer και Roudart Laurence, εκδ: Εξαντας 2005.
- «Βιολογική Γεωργία, φυτική παραγωγή», 2005, εκδ ΔΗΩ, του: Νικόλαου Κ. Σιδηρά.
- “article from Miguel A. Altieri, Univercity of California, Berceley and Peter Rosset, food first/ institute for development policy, Oakland, California.
- «Σιωπηλή Ανοιξη», 1962, της Rachel Carson, εκδ: κακτος 1981
- «Σπόροι της απάτης», 2004 του Jeffrey Smith
- «Η αρπαγή της σοδειάς» της Vandana Shiva
- «Βιοπειρατεία» της Vandana Shiva
