Η εκδήλωση ξεκίνησε με ξενάγηση στο Μουσείο, όπου όσοι παραβρέθηκαν είχαν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με αρχειακό υλικό, φωτογραφίες, αντάρτικο οπλισμό και άλλα ιδιαίτερης ιστορικής σημασίας εκθέματα. Η εκδήλωση συνεχίστηκε με ομιλία από τον Αλέκο Παναγιώτη με θέμα το πολιτικό τραγούδι.
Στην ομιλία του ανέφερε:
«Πολιτικό τραγούδι εννοούμε το τραγούδι που εκφράζει την αντίθεση στην κατάσταση που επικρατεί, την αντίθεση στους ισχυρούς, την αντίσταση στη βαρβαρότητα, την αντίθεση στη φτώχεια, την αντίσταση στον πόλεμο, στην καταπίεση της κοινωνίας, στην καταπίεση των γυναικών. Είναι το τραγούδι που εκφράζει τον πόνο για την προσφυγιά, τη μετανάστευση, την ανεργία και την ανέχεια. Παράλληλα εκφράζει τον πόθο για μια καλύτερη ζωή, για ένα καλύτερο μέλλον όπου ο λαός θα είναι νοικοκύρης στο τόπο του.
Το πολιτικό τραγούδι και γενικά το έργο του καλλιτέχνη δεν ανήκει στον ίδιο αλλά ανήκει στον λαό, σε αυτούς που το τραγουδούν, σε αυτούς που το νιώθουν δικό τους, που τους συντροφεύει στα στέκια, στις σχολές, στις πορείες, στις χαρές τους.
Έχει συνδεθεί σε ένα μέρος του κόσμου ότι το πολιτικό τραγούδι είναι τα αντάρτικα, ο Μίκης και το τραγούδι της μεταπολίτευσης. Αυτή είναι η μία σημαντική πλευρά αλλά δεν είναι η μόνη. Μια μικρή αναφορά στην ιστορία του πολιτικού τραγουδιού θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε από πολύ παλιά.
Δεν θα μπορούσαμε να μην αναφερθούμε στο ρεμπέτικo τραγούδι και στους καημούς του λαού που τραγουδήθηκαν στο Πειραιά, στη Σύρο στη Θεσσαλονίκη, εκεί που η εργατική τάξη ζούσε στη φτώχεια και κάτω από άθλιες συνθήκες. Ώθηση στο πολιτικό κομμάτι των τραγουδιών δίνουν οι πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία που κουβαλάνε μια άλλη παιδεία, κουλτούρα αλλά παράλληλα έχουν βιώσει τον ξεριζωμό, τον πόλεμο και την προσφυγιά που προκλήθηκε από τα συμφέροντα των μεγάλων Δυνάμεων με την άμεση συνενοχή της ελληνικής και τούρκικης αστικής τάξης.
Πολιτικά εργατικά τραγούδια θα συναντήσουμε με πολιτική κριτική, με αντιφάσεις και πολλές φορές μη ολοκληρωμένες στις μεγάλες προσωπικότητες της προπολεμικής λαϊκής και ρεμπέτικης μουσικής (Παναγιώτης Τούντας, Κώστας Σκαρβέλης, Γιοβάν Τσαούς, Βαγγέλης Παπάζογλου, Ανέστης Δελιάς) και βέβαια στο μεγάλο Βαμβακάρη με χαρακτηριστικό παράδειγμα το αντιφατικό τραγούδι «Όσοι γεννούν πρωθυπουργοί». Σημαντική ώθηση και διαφορετική διαδρομή σε αυτό το χώρο και στο πολιτικό τραγούδι θα δώσουν ο Απόστολος Καλδάρας με το τραγούδι «Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι» που λογοκρίθηκε και αναφέρεται στις συλλήψεις των κομμουνιστών – αριστερών στο Γεντί Κουλέ της Θεσσαλονίκης τα χρόνια του Εμφυλίου και ο Βασίλης Τσιτσάνης με σημαντικά ιστορικά πλέον τραγούδια όπως το «Κάποια μάνα αναστενάζει», «Της κοινωνίας η διαφορά», «Της Γερακίνας γιος» και βέβαια τη συγκλονιστική «Συννεφιασμένη Κυριακή».
Με την ίδρυση του ΕΛΑΣ και του ΕΑΜ θα γεννηθούν τα σπουδαία Αντάρτικα τραγούδια, που μέχρι και τώρα μας ξεσηκώνουν και μας ανεβάζουν συναισθηματικά. Δεν είναι τυχαίο πως βάση των αντάρτικών είναι δημοτικά και λαϊκά τραγούδια και γίνονται αμέσως αγαπητά από τον υποδουλωμένο λαό. Μπορούμε να αναφέρουμε τον Ύμνο του ΕΑΜ, τον ύμνο του ΕΛΑΣ, τον ύμνο της ΕΠΟΝ, το τραγούδι για τον Άρη και δεκάδες άλλα τραγούδια που είχαν και έντονο τοπικό χαρακτήρα στη Πελοπόννησο, στη Στερεά Ελλάδα, στη Θεσσαλία σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας ακόμα και στα νησιά. Τέτοια τραγούδια συνεχίστηκαν και στον αγώνα του ΔΣΕ με αρκετά χαρακτηριστικό το τραγούδι για την κατάληψη της Νάουσας.
Οι απαγορεύσεις και η λογοκρισία τα χρόνια μετά το τέλος του εμφυλίου, απαγορεύουν ουσιαστικά οποιοδήποτε τραγούδι πολιτικό και οι περισσότεροι προοδευτικοί καλλιτέχνες διώκονται με πολλούς τρόπους ή βρίσκουν καταφύγιο στο εξωτερικό. Σταθμός επαναστατικής τομής με ανεξίτηλο το στίγμα του είναι ο δίσκος «Επιτάφιος» το 1959 που περιλαμβάνει το «Μέρα Μαγιού» «Γλυκέ μου εσύ δεν χάθηκες» κ.α σε ποίηση του μέγιστου κομμουνιστή ποιητή Γιάννη Ρίτσου, με μπουζούκι το Μανώλη Χιώτη και ερμηνευτή το Γρηγόρη Μπιθικώτση από το νέο, τότε, συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη που δίκαια παίρνει τον τίτλο του αρχηγού, του θεμελιωτή του έντεχνου και του πολιτικού τραγουδιού.
Τα τελευταία 15 χρόνια με την κρίση, τα μνημόνια, τις δολοφονίες του Αλέξη Γρηγορόπουλου και Παύλου Φύσσα, τη μετανάστευση των Ελλήνων αλλά και τα καραβάνια των ξεριζωμένων προσφύγων και μεταναστών που έρχονται στην Ελλάδα έχουμε μια σημαντική άνοδο του πολίτικου τραγουδιού στη σύγχρονη εκδοχή της ραπ, της χιπ χοπ σκηνής με δεκάδες συγκροτήματα που δίνουν ένα πολύ αξιόλογο έργο. Παράλληλα πολλοί νέοι τραγουδοποιοί παίζουν τα παλιά τραγούδια στις παραστάσεις τους ή δημιουργούν καινούργια. Η τέχνη δεν στέκεται σε φόρμες, αγκυλώσεις και δόγματα. Προχωρά, εξελίσσεται, ανανεώνεται και δίνει φωνή στον καταπιεσμένο, στον αγωνιστή, στον μετανάστη, σε όποιον αγωνίζεται ανιδιοτελώς ενάντια στη καταπίεση που ζούμε.
Λογοκρισία με άλλο πρόσωπο συνεχίζει να υπάρχει και σήμερα, είναι η λογοκρισία του κέρδους, των εταιρειών, της κατευθυνόμενης με χίλιους τρόπους τραπ που προβάλλει τον ανταγωνισμό, τη βία, το σεξισμό, τη θεοποίηση του χρήματος, τα ναρκωτικά και την αμορφωσιά.
Σκοπός μας είναι να δοθούν ερεθίσματα περαιτέρω μελέτης της ιστορίας του πολιτικού τραγουδιού και των συνθηκών που το γέννησαν αλλά κυρίως αισιοδοξία μπροστά στις μεγάλες μάχες που έρχονται. Είμαστε σίγουροι πως αυτό θα συμβεί.
Ο λαός μας βιώνει μια επίθεση άνευ προηγμένου στο εισόδημα του και στα δικαιώματα του με την ακρίβεια, τους νεκρούς εργάτες σε χώρους δουλειάς, την απλήρωτη εργασία, την ανεργία, την φορολογική μέγγενη στους επαγγελματίες που τους πνίγει στο λαιμό, την απαράδεκτη κατάσταση που βιώνουμε όλοι μας στο τομέα της παιδείας και της υγείας που αν δεν έχεις χρήματα και βοήθεια κινδυνεύεις να πεθάνεις.
Φίλες και Φίλοι
Δεν θα μπορούσαμε να μην μιλήσουμε για το μελοποιημένο ποίημα του Ναζίμ Χικμέτ «Αν η μίση μου καρδιά» σε μουσική Θάνου Μικρούτσικου. Γιατί εμάς η μισή μας καρδιά είναι στη Παλαιστίνη, είναι στις οικογένειες και στο λαό της Παλαιστίνης που θρηνεί πάνω από 37.000 σκοτωμένα παιδιά και γυναίκες, άμαχο πληθυσμό, και συνολικά πάνω από 80.000 τραυματίες. Είμαστε με το λαό που δεν έχει πατρίδα, δεν έχει νερό, φως, ελευθερία, αέρα να ανασάνει από την Ισραηλινή κατοχή 75 χρόνων που μαζί με τις ΗΠΑ – ΕΕ δολοφονούν ένα λαό αλλά την ίδια ώρα αποτελεί παράδειγμα μαχητικότητας, αγωνιστικού πάθους, και απαράμιλλης γενναιότητας.
Δε γίνεται να μην αναφερθούμε σε αυτό το λαό που τον εμποδίζουν να βαδίσει, που τον αλυσοδένουν αλλά αυτός συνεχίζει να τραγουδά τον εθνικό του ύμνο σε μουσική του Μίκη Θεοδωράκη που τον συνέθεσε όταν ήταν βουλευτής του ΚΚΕ. Οι λύσεις βρίσκονται στο δρόμο.
Στο δρόμο του αγώνα εκεί που συναντιούνται χιλιάδες φωνές και υψωμένες γροθιές που παλεύουν για το δίκιο και το δικαίωμα στην ζωή που μας αξίζει.»
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με όμορφες μουσικές με το αφιέρωμα των Παναγιώτη Βιντίνη και Τζόε Ντάλτον στο πολιτικό τραγούδι.