Μια περίεργη υπόθεση: Ο Τάκης Πολίτης δεν ξέρει γιατί απαγορεύεται να πετάξει πάνω από τις ΗΠΑ

Την περασμένη Κυριακή ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Τάκης Πολίτης, βρισκόταν στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης, σε πτήση transit της Turkish Airlines από την Αθήνα στο Καράκας. Λίγο πριν την επιβίβαση για το ταξίδι στη Βενεζουέλα, όπου θα δίδασκε για έναν χρόνο στο πανεπιστήμιο της πρωτεύουσας, οι υπεύθυνοι του αεροδρομίου τον ενημέρωσαν ότι δεν μπορούσε να μπει στο αεροσκάφος. Ο λόγος ήταν ένα σήμα των αμερικανικών Αρχών, σύμφωνα με το οποίο ο Έλληνας καθηγητής βρίσκεται, χωρίς καμία αιτιολόγηση, σε μια λίστα προσώπων που θεωρούνται «ανεπιθύμητα», όχι σε αμερικανικό έδαφος, αλλά ακόμη και σε εναέριο χώρο που ελέγχεται από τις ΗΠΑ. Το θέμα ανέδειξε η «Εφημερίδα των Συντακτών» στο φύλλο της Δευτέρας, χωρίς κάποια επίσημη αντίδραση των ελληνικών Αρχών.

Ο καθηγητής Πολίτης μίλησε στο Magazine και εξηγεί ότι ο λόγος καταγραφής του σε μια τέτοια λίστα είναι φρονηματικός, λόγω της κινηματικής του δράσης – δεν διώκεται, δεν φυγοδικεί κι έχει λευκό ποινικό μητρώο. Λίγες μέρες μετά τις εκλογές του 2019, σε σέρβις είχε εντοπιστεί ένα GPS tracker στο αυτοκίνητό του, ενέργεια την οποία ο ίδιος αποδίδει σε κρατικές υπηρεσίες, χωρίς ποτέ να λάβει απάντηση για τους λόγους της παρακολούθησης. «Οι αμερικανικές Αρχές αξιοποιούν στρεβλά συγκεκριμένες πληροφορίες, τις οποίες όμως κάποιοι έχουν δώσει», λέει ο Έλληνας καθηγητής για το μπλοκάρισμα της πτήσης στο Καράκας. «Θα ήταν ακόμη πιο απαξιωτικό για τη χώρα μας, αν οι Αμερικανοί λειτουργούσαν χωρίς τη συνδρομή των ελληνικών Αρχών».

Τι συνέβη στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης;

Είχα προγραμματίσει το ταξίδι στο Καράκας αρκετά νωρίτερα. Το Σάββατο 15 Οκτωβρίου, στις 10 το βράδυ, ταξίδεψα αεροπορικώς από την Αθήνα στην Κωνσταντινούπολη. Η πτήση για Βενεζουέλα ήταν προγραμματισμένη για τις 2 μετά τα μεσάνυχτα. Λίγο πριν την επιβίβαση, ενώ περίμενα στην ουρά με τους υπόλοιπους επιβάτες, ένας υπάλληλος του αεροδρομίου άρχισε να φωνάζει το όνομά μου.

Είχατε λάβει νωρίτερα ένα μήνυμα στο κινητό.

Ναι, ήταν λίγες ώρες πριν ξεκινήσω το ταξίδι μου από την Αθήνα. Το μήνυμα ήταν από τη αεροπορική εταιρεία Turkish Airlines και στην ουσία μού πρότεινε να επιλέξω μια άλλη, εναλλακτική πτήση, αντί αυτής για το Καράκας. Δεν έδωσα ιδιαίτερη σημασία και, για να είμαι ειλικρινής, ακόμη και σήμερα δεν μπορώ να συμπεράνω ότι με προϊδεάζει για κάτι σαν αυτό που έγινε.

Τι συνέβη στη συνέχεια στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης;

Ο υπάλληλος του αεροδρομίου φώναξε το όνομά μου και πήγα προς το μέρος του. Σκέφτηκα ότι επρόκειτο για κάποια περίπτωση συνωνυμίας, όπως μου έχει συμβεί παλιότερα στην Ελλάδα. Ακολούθησα τον υπάλληλο σε ένα διπλανό γραφείο και μου ζήτησε το διαβατήριο και την κάρτα επιβίβασης. Συνέχισε ρωτώντας το πατρώνυμο και άλλα στοιχεία ταυτότητας, επομένως πίστεψα ότι ήταν πράγματι θέμα συνωνυμίας.

Πότε καταλάβατε ότι υπήρχε πρόβλημα;

Ρώτησα τον υπάλληλο περί τίνος πρόκειται και μου έδειξε ένα email στο υπηρεσιακό κινητό του. Ήταν της αμερικανικής υπηρεσίας NTVC, την οποία δεν γνώριζα. Μετά έμαθα πως είναι η Υπηρεσία Τελωνείων και Συνόρων των ΗΠΑ, η οποίο συστάθηκε μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Το email ανέφερε το όνομά μου και ζητούσε να μη μου επιτραπεί η επιβίβαση στο αεροπλάνο, αν δεν επικοινωνήσουν οι αρχές του αεροδρομίου με την συγκεκριμένη αμερικανική υπηρεσία. Ο υπάλληλος τηλεφώνησε στο NTVC και μετά από αρκετή ώρα, ίσως και 20 λεπτά, η απάντηση ήταν ότι δεν μπορούσα να επιβιβαστώ στην πτήση. Αυτό που μου εξήγησε ήταν ότι οι αμερικανικές Αρχές ελέγχουν τον εναέριο χώρο δικής τους ευθύνης, από τον οποίο περνούν διεθνείς πτήσεις. Έχουν πρόσβαση σε λίστες ανεπιθύμητων επιβατών και μπλοκάρουν, όχι την άφιξη σε αμερικανικό έδαφος, αλλά ακόμη και τη διέλευση από τον εναέριο χώρο που ελέγχουν.

Πώς αντιδράσατε;

Φυσικά, έχασα την πτήση κι έπειτα, για τουλάχιστον τέσσερις, ώρες απευθυνόμουν από τον έναν υπάλληλο στον άλλον. Ζητούσα τρία πράγματα: Εγγράφως τους λόγους απαγόρευσης επιβίβασής μου στην πτήση, επιστροφή του κόστους του εισιτηρίου για το χαμένο ταξίδι στο Καράκας και επίσης ένα δωρεάν εισιτήριο επιστροφής μου στην Αθήνα. Τίποτα από αυτά δεν έγινε.

Το βασικό ζήτημα είναι τα στοιχεία, με βάση τα οποία το όνομά μου μπήκε σε μια τέτοια λίστα «ανεπιθύμητων προσώπων». Είναι ξεκάθαρο πως τα κριτήρια είναι φρονηματικά.

Τι συνέβη μετά την επιστροφή στην Αθήνα;

Ενημέρωσα το Πανεπιστήμιο στο οποίο πρόκειται να διδάξω για έναν χρόνο – οι άνθρωποι έδειξαν κατανόηση. Πέρα από το κομμάτι της δημοσιοποίησης της υπόθεσης, έστειλα επιστολές προς τους Υπουργούς Εξωτερικών, Προστασίας του Πολίτη και Δικαιοσύνης, κι επίσης στην αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Αθήνα. (Σημ. Πηγές των Υπουργείων Δικαιοσύνης και Εξωτερικών που ρωτήθηκαν από το Magazine για την υπόθεση Πολίτη, δεν έκαναν κάποιο σχόλιο). Θεωρώ ότι όλη αυτή η αντιμετώπιση είναι παράλογη, για να χρησιμοποιήσω τον πιο ευγενικό όρο. Δεν έχω καμία καταδικαστική απόφαση εις βάρος μου, δεν διώκομαι για κάποιο έγκλημα, δεν φυγοδικώ, έχω λευκό ποινικό μητρώο. Το αν οι απόψεις μου δεν είναι σε κάποιους αρεστές, αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούν να παρεμβαίνουν με αυτόν τον τρόπο.

Το ερώτημα είναι πώς η συγκεκριμένη αμερικανική υπηρεσία μπορεί να γνωρίζει ότι ο Τάκης Πολίτης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας είναι «κακός άνθρωπος».

Για αυτό μόνο εικασίες μπορώ να κάνω. Υπάρχει από το 2012 μια συμφωνία μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ για την ανταλλαγή στοιχείων επιβατών διεθνών πτήσεων. Το βασικό ζήτημα είναι τα στοιχεία, με βάση τα οποία το όνομά μου μπήκε σε μια τέτοια λίστα «ανεπιθύμητων προσώπων». Είναι ξεκάθαρο πως τα κριτήρια είναι φρονηματικά. Έχω μια διεθνιστική δράση, ειδικά με τα θέματα της Παλαιστίνης, έχω μια κοινωνική και κινηματική δραστηριότητα, που είναι δημόσια και διαφανής. Δεν κάνω κάτι εν κρυπτώ.

Ευθύνη της ελληνικής κυβέρνησης εντοπίζετε;

Φυσικά και υπάρχει. Η δική μου υπόθεση εργασίας, που νομίζω ότι είναι βάσιμη, είναι ότι οι αμερικανικές Αρχές, μπορεί να αξιοποιούν στρεβλά κάποιες πληροφορίες, αλλά αυτές τις πληροφορίες κάποιος τις παρέχει. Μου φαίνεται ακόμη πιο απαξιωτικό για την εικόνα της χώρας το ενδεχόμενο οι Ηνωμένες Πολιτείες να λειτουργούν με αυτόν τον τρόπο χωρίς καμία συνδρομή των ελληνικών Αρχών, δηλαδή οι ξένες υπηρεσίες να αλωνίζουν στη χώρα. Η λογική λέει ότι υπάρχει συνδρομή των ελληνικών Αρχών στο επίπεδο της παροχής πληροφοριών, χωρίς να γνωρίζω τι αφορούν αυτές οι πληροφορίες.

Ήθελα, τέλος, να ρωτήσω για την υπόθεση της παρακολούθησής σας, το 2019.

Η υπόθεση έχει πάρει μια γραφειοκρατική διάσταση. Το καλοκαίρι του 2019, οκτώ μέρες μετά τις εκλογές, ο μηχανικός αυτοκινήτων ανακάλυψε τοποθετημένη στο αυτοκίνητό μου μία συσκευή εντοπισμού GPS. Έδωσα κατάθεση στην Ασφάλεια του Βόλου και επίσης παρέδωσα τη συσκευή. Από τότε το θέμα έχει παγώσει, δεν έχω καμία ενημέρωση.