Αφιόνια ή φιόνες! Πόσο μ’ άρεσαν, μικρό παιδάκι, πέντε χρονών περίπου! Η γιαγιά μου η Σμυρνιά, η Άννα λάτρευε τα λουλούδια. Μπροστά, στον κήπο της, υπερτερούσαν σε ομορφιά οι πανέμορφες αφιόνες της. Κόκκινες, κατακόκκινες ή μωβ.
Πελώριες παπαρούνες με βελουδένια πέταλα χοντρό κεφαλάκι μέσα και μεγάλοι στήμονες. Έπειτα, ανάμεσα στις αφιόνες είχε μια ροζ τριανταφυλλιά τρελλή, την έλεγαν. Ήταν η ποικιλία της τέτοια, αλλά εγώ αναρωτιόμουν γιατί την έλεγαν έτσι. Τρελλή! Γιατί άραγε; Επειδή έριχνε τα ωραία της πέταλα; Ίσως! Και έπειτα κατά μήκος της αυλής του σπιτιού, και κατά μήκος του περιβολιού με τις μανταρινιές και τις λεμονιές και του κτήματος με τις ελιές η συρμάτινη περίφραξη που χώριζε το δικό μας από το διπλανό κτήμα, ήταν τριανταφυλένια. Μια πελώρια περίφραξη που έφτανε κοντά μέχρι το ποτάμι από ευωδιαστά τριαντάφυλλα.
Μοσκέτες! Θυμάμαι τις κόκκινες μοσκέτες, τις λευκές, τις ροζ και κείνες που δεν υπάρχουν πια, που δεν τις έχω ξαναδεί ποτέ. Τις σκούρες βυσσινί. Τι ομορφιά Θέ μου!
Όλη η γειτονιά ήταν προσφυγική και όλη η γειτονιά είχε αφιόνες. Τόσο ωραίες! Μα μετά από κείνο το πρωϊνό δεν τις ξανάδα τις όμορφες αφιόνες.
Πολλοί χωροφύλακες, με στιβάνια και κάτι παντελόνια σαν κυλλότες Κρητικές είχαν ξεχυθεί, θυμωμένοι στη γειτονιά και ξεπάτωναν τις όμορφες αφιόνες, τις παπαρούνες μας.
– Οι ζαπτιέδες, ξεφωνίζει αγριεμένη η γιαγιά, ξεπατώνουν τα λουλούδια μας.
Αφήνει το φλυτζανάκι με τον καφέ και όπως ήταν με την μακριά της ρόμπα και τα πασούμια της τα όμορφα από σατέν και την στρογγυλή φουντίτσα πάνω, πετιέται έξω και τα βάζει με τους χωροφύλακες, ζαπτιέδες τους φώναζε. Όλες οι γυναίκες της γειτονιάς οι Μικρασιάτισσες, σπρώχναν τους χωροφύλακες μην ξεπατώσουν τα λουλούδια τους.
– Γιατί, γιατί τα σπάτε; Γιατί τα πατάτε; Γιατί τα ξεπατώνετε; Τα φέραμε απ’ την πατρίδα, κάτω απ’ τη μύτη των Τούρκων, πήραμε μαζί μας τα λουλούδια. Μαζί με τα εικονίσματα, μαζί με τα κόκαλα, πήραμε και τις παπαρούνες μας. Είναι λουλούδια. Τίποτ’ άλλο τάχομε τόσα χρόνια εδώ. Από ‘κει τα φέραμε. Οι Τουρκάλες, αυτές οι Τουρκάλες, αυτές οι ρουφιάνες, δεν μας είπαν ποτέ, πως τις χρησιμοποιούσαν και κοίμιζαν τα μωρά τους!
Αυτά έλεγαν οι γυναίκες και σπρωχνόταν με τους ζαπτιέδες που τους χαλούσαν τα λουλούδια τους.
Και συνέχιζαν:
– Και όταν τα μωρά είχαν πονόκοιλο εμείς τους δίναμε τήλιο αυτές τους έδιναν λίγο από το μέσα της παπαρούνας και κοβόταν ο πονόκοιλος μαχαίρι και τα μωρά κοιμόταν σαν τ’ αρνιά. Μα δεν ξέραμε την αναλογία. Λίγο παραπάνω να τους έδινες το μωρό θα πέθαινε. Και μεις φοβόμαστε αυτό το γιατρικό. Και δεν το δίναμε στα μωρά μας. Μονάχα τήλιο τους δίναμε και αυτές οι ρουφιάνες οι Τουρκάλες όσο και αν τις παρακαλούσαμε δεν μας έδιναν την αναλογία για τα μωρά. Και μια φορά, είδαμε έναν Τούρκο μεγάλο και θα τον πονούσε η κοιλιά του και θα του ‘δωσε η μάννα του απ’ αυτό το λουλούδι παραπάνω φαίνεται. Κι αυτός έβγαζε αφρούς απ’ το στόμα του κι ήταν τα μάθια του κόκκινα κι είχε αγριέψει κι έκανε σα τρελός.
Και οι Τουρκάλες λέγανε: Αφήστε τον, μακριά, είναι αφιονισμένος.
Γι’ αυτό, το φοβόμαστε το γιατρικό. Και το θέλαμε μόνο για την ομορφιά του. Μόνο λουλούδι, όχι φάρμακο, να στολίζει τα σπίτια μας. Και το πήραμε, μαζί μας, να μας θυμίζει τη ζωή μας που χάσαμε, τα σπίτια μας, τους κήπους μας, την όμορφη πατρίδα μας. Και ακόμα – ακόμα αυτές τις Τουρκάλες που δεν μας έμαθαν ποτέ πώς να το χρησιμοποιούμε. Όσο και αν τις παρακαλούσαμε.
Γιατί, τώρα, μας τα ξεπατώνετε; Λουλούδια είναι μόνο.
Και γω παρακολουθούσα λυπημένη, γιατί λυπόμουν την γιαγιά μου, τις άλλες Μικρασιάτισσες που ενώ τα είχαν φέρει και τα ‘χαν αρκετά χρόνια, τώρα τι; Τώρα τους τα τσαλαπατούσαν και τους ξερίζωναν και την τελευταία γλυκιά τους ανάμνηση.
Τις κόκκινες, τις μωβ, τις βελουδένιες αφιόνες τους.
Που είχαν φέρει από κει. Απ’ την χαμένη πατρίδα
Άννα Κωνσταντουδάκη – Αγγελάκη