Μια ξεχωριστή εμπειρία έζησαν όσοι βρέθηκαν την περασμένη Δευτέρα στο κατάμεστο αμφιθέατρο της Κρητικής Εστίας στο Παγκράτι. Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος παρουσίασε την Πολυφίλητη, το νέο ιστορικό μυθιστόρημα του Νίκου Ψιλάκη, χαρακτηρίζοντάς το ως «μυθιστόρημα ήθους ενός ολόκληρου λαού».
Ο κ. Γεωργουσόπουλος αναφέρθηκε εκτενώς στο κενό που καλύπτει αυτό το βιβλίο, αφού μιλά για έναν λαό εγκλεισμένο κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες: «σέρνεται η πανούκλα, υπάρχει έλλειψη τροφίμων, γεννιούνται νόθα παιδιά, υπάρχει η σχέση αφεντικού και δούλου… Χαίρομαι, λοιπόν, που η Πολυφίλητη είναι ένα βιβλίο που αφηγείται έξοχα, ένα βιβλίο που έχει στέρεα ιστορική τεκμηρίωση και που ουσιαστικά μπορεί να σε μάθει εμμέσως ιστορία και τα αδιέξοδα της ιστορίας και τις στρατηγικές για να βγει ο άνθρωπος από τα αδιέξοδα, τις στρατηγικές για να υποστεί τα δεινά μιας ιστορικής καταστροφής και δεύτερον ένα βιβλίο που δοξάζει την ελληνική γλώσσα».
Όπως είναι γνωστό, η Πολυφίλητη αναπλάθει την Κρήτη του 17ου αιώνα και διαδραματίζεται στα χρόνια της μεγαλύτερης πολιορκίας της ιστορίας, της πολιορκίας του Χάνδακα, που κράτησε 22 χρόνια και έληξε με την παράδοση της πόλης και με την αλλαγή του γεωπολιτικού σκηνικού στην Ανατολική Μεσόγειο, δηλαδή την πλήρη κυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στην περιοχή. Ωστόσο, ο συγγραφέας συσχετίζει συχνά τις εποχές και αναπτύσσει προβληματισμούς για τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν όλες τις πολιορκίες, κι αυτές που γίνονται με μπομπάρδες κι αυτές που γίνονται με όπλα την προπαγάνδα και τον φόβο. «Για το σήμερα νοιάζονται οι ποιητές» αναφωνεί ένας από τους βασικούς ήρωές του.
Την εκδήλωση, που οργανώθηκε από την Κρητική Εστία και την Παγκρήτιο Ένωση Αττικής, δυο σημαντικούς φορείς που είχαν ως στόχο να φέρουν στο προσκήνιο την ιστορία, να αναδείξουν τη σχέση της με τη λογοτεχνία, τους τρόπους πρόσληψής της από τις νεότερες γενιές και τους τρόπους με τους οποίους βοηθά η ιστορία στην καλύτερη κατανόηση του σήμερα. Προλόγισε ο Πρόεδρος της Κρητικής Εστίας κ. Χαρ. Σαλβαράκης τονίζοντας: «Μαζευτήκαμε ολόγυρα στην πολυφίλητη εστία μας για να υποδεχτούμε την Πολυφίλητη του Νίκου Ψιλάκη, για να γυρίσουμε πίσω τον χρόνο, να αφουγκραστούμε τις μυστικές φωνές της ιστορίας, ν’ ακούσουμε τις αγωνίες και τις ελπίδες κάποιων άλλων ανθρώπων που έζησαν πολύ πριν από μας, τις φωνές που, όπως λέει ο συγγραφέας, ξεχάστηκαν στην πορεία του χρόνου, όπως ξεχνιούνται οι φωνές όλων των αφανών, όλων των ταπεινών, αυτών που θεωρούνται δευτεραγωνιστές της ιστορίας αλλά πρωταγωνιστές της ζωής. Ήταν ευτυχισμένη η στιγμή που ο Νίκος αποφάσισε να ασχοληθεί με τον Κρητικό Πόλεμο και τη μεγαλύτερη πολιορκία της ιστορίας. Κι ήταν ευτυχισμένη η στιγμή γιατί κατάφερε να φέρει στο προσκήνιο τον άνθρωπο. Τον πεινασμένο, τον διψασμένο, τον απελπισμένο, τον πρόσφυγα, το θύμα μιας σύγκρουσης γιγάντων […] Μαζί με τον Νίκο Ψιλάκη υποδεχόμαστε απόψε στην Κρητική Εστία έναν άνθρωπο που ο σπαθάτος λόγος του, η γραφή του, μας γοητεύουν και μας κάνουν να ονειρευόμαστε καινούργιους κόσμους. Έναν ποιητή που τραγουδήσαμε όλοι τα τραγούδια του, αλλά κι έναν άνθρωπο που η προσφορά του στον ελληνικό πολιτισμό είναι απλώς ανεκτίμητη. Τον Κώστα Γεωργουσόπουλο…»
Ο Κ. ΓΕΩΡΓΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ
Παίρνοντας τον λόγο ο κ. Γεωργουσόπουλος αναφέρθηκε στο υλικό από το οποίο άντλησε γνώση και έμπνευση ο συγγραφέας: «Έχω τη χαρά να παρουσιάζω ένα πολύ σημαντικό βιβλίο, και θα εξηγήσω τι εννοώ. Είναι ένα ιστορικό βιβλίο, αλλά τι σημαίνει στην εποχή μας και στα ήθη τα συγγραφικά της εποχής μας γράφω ένα βιβλίο που έχει φόντο την ιστορία; Έχει περισσέψει η προχειρότητα στην εποχή μας. Έχει περισσέψει η αυθαιρεσία. Έχει περισσέψει η αυθαίρετη φαντασία πάνω στην πραγματικότητα. Ο Ψιλάκης, επειδή ακριβώς είναι ερευνητής, επειδή γράφει μυθιστόρημα, έχει καταβυθιστεί μέσα στις ρίζες του και τις ιστορικές και τις λαογραφικές. Ήξερε ότι για να γράψει ένα μυθιστόρημα με φόντο την ιστορία έπρεπε να ξεκινήσει με τις σημειώσεις του, έπρεπε να κατακτήσει ουσιαστικά ένα σύνολο από πληροφορίες αυθεντικές […] Με ενδιαφέρει, λοιπόν, το κατόρθωμα του Ψιλάκη να γράψει ένα σημαντικό μυθιστόρημα με όλες τις συνταγές του ρομαντικού μυθιστορήματος. Είναι απέραντος ο θαυμασμός μου γι’ αυτό το μυθιστόρημα. Το μεγάλο μυθιστόρημα είναι ρομαντικό. Ο ρομαντικός αιώνας, ο 19ος, έδωσε τους μεγάλους μυθιστοριογράφους, από τον Μπαλζάκ μέχρι τον Ντίκενς, κι από τον Τολστόι μέχρι τους άλλους Γάλλους και Ιταλούς μυθιστοριογράφους της εποχής. Όλοι τους αφηγούνται μιαν ιστορία πάθους, γιατί αυτό είναι ρομαντισμός, και δεν υπάρχει ιστορία χωρία πάθος, και δεν υπάρχουν άνθρωποι χωρίς πάθη, άνθρωποι χωρίς πάθη δεν είναι αντικείμενο της λογοτεχνίας. Δεν υπάρχει άνθρωπος φυσιολογικός που να ερεθίσει έναν συγγραφέα να γράψει την ιστορία του. Κανένα τραγικό πρόσωπο δεν ήταν φυσιολογικό. Ξέρετε κανέναν τραγικό ήρωα που να ήτανε κανονικός οικογενειάρχης, που ήτανε ήρεμος στη ζωή του, που γεννήθηκε, μεγάλωσε και πέθανε μέσα σε ηρεμία και σε γενική εκτίμηση; Κανένας. Ποιος; Οι Οιδίποδες, οι Αίαντες, οι Αγαμέμνονες, οι Κλυταιμνήστρες, οι Αντιγόνες; Η Ιστορία προβάλλει προς τα έξω τους ανθρώπους που έχουν μεγάλα πάθη και, μέσα από τα πάθη και τη μοίρα των ανθρώπων πάθους, εμείς μπορούμε να φρονηματιστούμε, να πάρομε αποστάσεις, να ζηλεύομε ή να έχομε απώθηση γι’ αυτούς. Μόνο τότε λειτουργεί η λογοτεχνία».
Χαιρετισμούς απηύθυναν ο Μητροπολίτης Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ.κ. Ευγένιος και ο Πρόεδρος της Παγκρήτιας Ένωσης κ. Γιώργος Μαριδάκης.
