Προβληματίζονται οι επιστήμονες διεθνώς για τις ολοένα περισσότερες περιπτώσεις ανεξήγητης έως τώρα σοβαρής ηπατίτιδας (φλεγμονής του ήπατος) σε μικρά παιδιά, οι οποίες έρχονται στο φως σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες (Βρετανία, Ισπανία, Δανία, Ολλανδία) και στις ΗΠΑ. Σχετικές ανακοινώσεις ή προειδοποιήσεις έχουν ήδη εκδώσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), τα αμερικανικά και τα ευρωπαϊκά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νόσων (CDC και ECDC), καθώς και η Υπηρεσία Ασφάλειας Υγείας (HSA) της Βρετανίας.
Η κατάσταση δημιουργεί ανησυχίες στους ειδικούς, καθώς θεωρείται παράξενη η παράλληλη εμφάνιση κρουσμάτων βαριάς παιδικής ηπατίτιδας απροσδιόριστης αιτιολογίας σε τόσες χώρες. Οι ιοί μπορεί να προκαλέσουν ηπατίτιδα, όμως τα υγιή παιδιά σπάνια αρρωσταίνουν και μάλιστα σοβαρά. Αν και μέχρι στιγμής δεν έχει αναφερθεί θάνατος παιδιού από τη μυστηριώδη ηπατίτιδα, αρκετά έχουν εμφανίσει οξεία ηπατική ανεπάρκεια και έχουν χρειαστεί νοσηλεία ή και μεταμόσχευση ήπατος.
Η μέχρι στιγμής επικρατούσα θεωρία -αλλά όχι βεβαιότητα- στην επιστημονική κοινότητα είναι ότι η αιτία βρίσκεται σε κάποιον αδενοϊό (οικογένεια ιών που συνήθως ευθύνεται για κρυολογήματα), καθώς σε πολλά από τα παιδιά που αρρώστησαν, ανιχνεύθηκε τέτοιος ιός. Δεν έχει αποκλειστεί όμως η πιθανότητα να εμπλέκεται και ο κορονοϊός.
«Πρόκειται για σοβαρό φαινόμενο. Τα παιδιά ήσαν απολύτως υγιή μέχρι πριν μια εβδομάδα. Πάντως τα περισσότερα αναρρώνουν μόνα τους», δήλωσε η παιδίατρος-ηπατολόγος Ντέιρντρε Κέλι του βρετανικού Νοσοκομείου Παίδων του Μπέρμιγχαμ, σύμφωνα με το “Science”.
«Η κατάσταση πρέπει να εκληφθεί σοβαρά. Η αύξηση των περιστατικών είναι απρόσμενη και οι συνήθειες αιτίες έχουν αποκλειστεί», αναφέρει σε ανακοίνωση του το Περιφερειακό Γραφείο του ΠΟΥ για την Ευρώπη.
Η πρώτη ανίχνευση περιστατικού έγινε στις 31 Μαρτίου στη Σκωτία σε παιδιά τριών έως πέντε ετών που είχαν εισαχθεί στο νοσοκομείο και διαγνώστηκαν με ηπατίτιδα άγνωστης αιτιολογίας. Στη Σκωτία κάθε χρόνο υπάρχουν το πολύ τέσσερα περιστατικά σοβαρής παιδικής ηπατίτιδας, ενώ φέτος έως τις 12 Απριλίου είχαν ήδη διαγνωστεί 13. Συνολικά σε όλη τη Βρετανία έχουν βρεθεί 74 (περισσότερα από κάθε άλλη χώρα έως τώρα), τα περισσότερα σε παιδιά δύο έως πέντε ετών, με πιο κοινά συμπτώματα τους εμετούς, τους πόνους στην κοιλιά και τον ίκτερο. Άλλα πιθανά συμπτώματα είναι σκουρόχρωμα ούρα, φαγούρα στο δέρμα, ακαμψία στις αρθρώσεις, μυϊκοί πόνοι, πυρετός, λήθαργος, απώλεια όρεξης κ.ά.
Αρχικά έγινε η υπόθεση ότι “ενοχοποιείται” κάποια τοξική ουσία στην τροφή, στα ποτά ή στα παιγνίδια, αλλά πλέον η προσοχή των ειδικών στρέφεται σε κάποιον ιό. Κανένα από τα παιδιά στη Βρετανία ή στην Ισπανία δεν βρέθηκε όμως να έχει μολυνθεί από τους ιούς της ηπατίτιδας Α, Β, C, D ή Ε.
Από την άλλη, μερικά είχαν μολυνθεί από τον κορονοϊό SARS-CoV-2 τις προηγούμενες εβδομάδες ή μήνες, ενώ κανένα δεν είχε κάνει εμβόλιο κατά της covid-19, συνεπώς αποκλείστηκε η πιθανότητα τα περιστατικά να συνδέονται με παρενέργεια του εμβολίου. Περίπου τα μισά άρρωστα παιδιά βρέθηκαν να έχουν αδενοϊό, μια κατηγορία ιών που προκαλεί εμετούς, διάρροια, επιπεφυκίτιδα και συμπτώματα κρυολογήματος, αλλά σπανιότατα ηπατίτιδα.
Σύμφωνα με τους ειδικούς στη Σκωτία και τη σχετική δημοσίευση τους στο Eurosurveillance, «οι κυρίαρχες υποθέσεις εστιάζουν στον αδενοϊό: είτε σε μια νέα παραλλαγή με ένα διακριτό κλινικό σύνδρομο είτε σε μια παραλλαγή ρουτίνας που όμως πλήττει πιο σοβαρά τα μικρότερα παιδιά που έχουν χαμηλότερη ανοσιακή άμυνα».
Η απομόνωση των μικρών παιδιών κατά τα lockdown της πανδημίας μπορεί να τα κατέστησε πιο ευάλωτα ανοσολογικά, επειδή δεν εκτέθηκαν στη συνήθη ποικιλία ιών, μεταξύ των οποίων στους αδενοϊούς. «Βλέπουμε μια έξαρση στις τυπικές παιδικές ιογενείς λοιμώξεις, καθώς τα παιδιά βγαίνουν από το lockdown, καθώς και μια έξαρση στις λοιμώξεις από αδενοϊό, αλλά δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι το ένα προκαλεί το άλλο», δήλωσε ο κλινικός ιολόγος Γουίλ Ίρβινγκ του βρετανικού Πανεπιστημίου του Νότιγχαμ.
Οι επιστήμονες συνεχίζουν να μελετούν το ζήτημα, χωρίς να αποκλείουν είτε την εμπλοκή μιας άγνωστης έως τώρα τοξίνης, είτε την πιθανότητα να πρόκειται για επιπλοκή τής μακρόχρονης covid-19, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ. Θεωρείται πιθανό, σύμφωνα με τον επιδημιολόγο Τζιμ ΜακΜέναμιν του Οργανισμού Δημόσιας Υγείας της Σκωτίας, ότι δεν έχουν όλες οι περιπτώσεις την ίδια αιτία.
Στις ΗΠΑ, όπου ερευνώνται εννέα τέτοια περιστατικά ηπατίτιδας στην Αλαμπάμα σε παιδιά ενός έως έξι ετών, σε όλα έχει επίσης βρεθεί κάποιος αδενοϊός, με πιο συχνό το στέλεχος 41, που όμως συνήθως προκαλεί γαστρεντερίτιδα και όχι ηπατίτιδα. Εκπρόσωπος του CDC δήλωσε ότι το Κέντρο «εργάζεται σε συνεργασία με τα υπουργεία υγείας των πολιτειών, για να δει αν υπάρχουν άλλες περιπτώσεις στις ΗΠΑ και τι μπορεί να τις προκαλεί».
Στην Ισπανία οι αρχές ανέφεραν στις 13 Απριλίου τον εντοπισμό τριών σοβαρών κρουσμάτων σε παιδιά 2 έως 13 ετών σε διαφορετικές περιοχές (Μαδρίτη, Αραγωνία, Καστίλλη-Λα Μάντσα), ενώ παιδίατροι σε Ολλανδία και Δανία ανέφεραν επίσης παρόμοιες περιπτώσεις βαριάς παιδικής ηπατίτιδας που χρειάζονται και μεταμόσχευση ήπατος.