Νέες ανακαλύψεις στο Μινωικό κτίριο στη Ζώμινθο

«Αξιομνημόνευτο γεγονός κατά το 2017 είναι η συμπλήρωση, στις 6 Ιανουαρίου, των 180 χρόνων του βίου της Αρχαιολογικής Εταιρείας. Την ημέρα εκείνη ο Αλέξανδρος Ραγκαβής, συντροφιά με τον Κυριακό Πιττάκη, γύριζαν στην Αθήνα μαζεύοντας υπογραφές για την ίδρυσή της. Λόγοι διάφοροι δεν επέτρεψαν να εορτάσουμε την τόσο σπάνια για τα ελληνικά πράγματα επέτειο […]. Αλλά το γεγονός ότι βρισκόμαστε σήμερα συγκεντρωμένοι εδώ μέσα και παρουσιάζεται το ετήσιο έργο της Εταιρείας αποτελεί ένα κατόρθωμα». Τα παραπάνω δήλωσε σήμερα, Κυριακή 6 Μαΐου, από τη μεγάλη αίθουσα του μεγάρου (Πανεπιστημίου 22), ο Βασίλειος Πετράκος, γενικός γραμματέας της Αρχαιολογικής Εταιρείας, παρουσιάζοντας την Έκθεση του Έργου της για το 2017.

Μια έκθεση που, όπως τόνισε, γίνεται «με την ακρίβεια ελβετικού ρολογιού» καθώς συνεχίζεται αδιάλειπτα κάθε χρόνο, «από τη Δευτέρα 28 Απριλίου του 1837, ημέρα που συναθροίστηκαν στην Ακρόπολη μόλις 24 ιδρυτές εταίροι και έδωσαν υπόσταση στην Εταιρεία, με την εκλογή του πρώτου Συμβουλίου, της Εφορείας, όπως λεγόταν τότε», συμπλήρωσε. Στην παρουσίαση παραβρέθηκε και η γενική γραμματέας του ΥΠΠΟΑ, Μαρία Ανδρεαδάκη – Βλαζάκη.

Από τις πλέον ενδιαφέρουσες δράσεις της Αρχαιολογικής Εταιρείας είναι οι ανασκαφές της, τα νεότερα δεδομένα των οποίων παρουσιάστηκαν σήμερα. Από το πλούσιο αυτό έργο, δειγματοληπτικά σημειώνονται τα εξής:

• Στη Ζώμινθο της Κρήτης η Έφη Σαπουνά Σακελλαράκη, κατά τη συνεχιζόμενη έρευνα του μεγάλου μινωικού κτιρίου, αποκάλυψε μεταξύ άλλων δυο μεγάλες εισόδους στην ανατολική πλευρά του. Η Νοτιοανατολική είσοδος, με την ισχυρή σκάλα, είχε υποστεί καταστροφή στα μυκηναϊκά και ρωμαϊκά χρόνια, η δε Βορειοανατολική είσοδος, που έχει προθάλαμο με θρανία και πλακόστρωτο δάπεδο, οδηγεί μέσω μεγάλου διαδρόμου στο ιερό με τον βαθμιδωτό βωμό που είχε αποκαλυφθεί παλιότερα.

• Συνεχίστηκε η ανασκαφή στο αιγυπτιακό ιερό της Μπρεξίζας στον Μαραθώνα από την αρχαιολόγο Ιφιγένεια Δεκουλάκου. Μεταξύ των ευρημάτων που ξεχώρισαν ήταν ένα χάλκινο τμήμα λαβής αγγείου, που καταλήγει στην κεφαλή παιδιού. Πρόκειται για τον Αρποκράτη -η παιδική μορφή του Ώρου-, ο θεός Ήλιος με την πλούσια κόμη, το στρογγυλό πρόσωπο και τα ορθάνοιχτα μάτια. Την κορυφή της κεφαλής καλύπτει κάλυκας λωτού. Παρόμοια απεικόνιση Αρποκράτη δεν έχει βρεθεί ως τώρα, ωστόσο στο Μουσείο Τέχνης στο Cleveland σώζεται ξύλινο ομοίωμα ζεύγους κουπιών με ζωγραφισμένη την κεφαλή του Ώρου ως γερακιού.

• Στην αρχαία Μεσσήνη, μεταξύ άλλων, ο καθηγητής Πέτρος Θέμελης ερεύνησε το εσωτερικό της υπόγειας, σχήματος Π, καμαροσκέπαστης στοάς και το νότιο μέρος του ιερού της Ίσιδος, αποκαλύπτοντας οκτώ υπόγειες αίθουσες, ύψους άνω των 6 μ. και σε διαστάσεις που ποικίλλουν, σε δυο παράλληλες σειρές μήκους άνω των 50 μ. Οι αίθουσες επικοινωνούσαν μεταξύ τους με υψηλά αψιδωτά ανοίγματα, ύψους 4 μ. και πλάτους 1,60 μ. Όπως αναφέρθηκε, το συγκρότημα, που αποκαλύφθηκε μερικώς το 2017, είναι μέρος της κρυπτής στοάς που ορίζει το ιερό της Ίσιδος και όπου γίνονταν θρησκευτικές τελετές.

• Εξαίρετα αποτελέσματα είχε η ανασκαφή της αρχαίας Θουρίας στη Μεσσηνία, που διενεργεί η αρχαιολόγος Ξένη Αραπογιάννη, καθώς επεκτάθηκε η ανασκαφή στο θέατρο, η εύρεση του οποίου ανακοινώθηκε πέρσι. Από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία που είδαν το φως το 2017 ήταν η αποκάλυψη της εισόδου της σκηνοθήκης του θεάτρου, που ορίζεται από λίθινο κατώφλι, ενώ μπροστά από τη σκηνοθήκη βρέθηκαν οι αύλακες για τους τροχούς της κινητής σκηνής, λαξευμένοι σε μεγάλες λιθοπλίνθους. Παρόμοια καινοτομία είχε και το θέατρο της Μεσσήνης.

• Απορρίμματα ταβέρνας ή πανδοχείου φαίνεται να είναι τα θραύσματα χρηστικών μαγειρικών σκευών της περιόδου του τέλους του 1ου αι. π. Χ. και των αρχών του 1ου αι. μ. Χ. τα οποία εντοπίστηκαν σε πηγάδι βάθους ως και 6 μ. Στο πηγάδι, που αποκαλύφθηκε κατά την ανασκαφή την οποία διενεργεί στην αγορά της αρχαίας Σικυώνας ο καθηγητής Ιωάννης Λώλος, βρέθηκε και πήλινη σίμη (υδρορροή) με έγχρωμη διακόσμηση ανθεμίων και λωτών, που φέρονται επάνω σε μαίανδρο.

• Τρίκλιτη βυζαντινή εκκλησία με τρεις αψίδες και τοιχογραφίες, κτισμένη με οικοδομικό υλικό αρχαιότερων κτισμάτων και μετασκευασμένη τουλάχιστον τρεις φορές, από τα πρώιμα βυζαντινά ως τα μεταβυζαντινά χρόνια, αποκαλύφθηκε στη Θήβα κατά τις ανασκαφές που διενεργεί ο επίτιμος έφορος αρχαιοτήτων, Βασίλειος Αραβαντινός, σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Βοιωτίας. Το χάλκινο αλογάκι των υστερογεωμετρικών χρόνων που βρέθηκε στην ανασκαφή, στολίζει το εξώφυλλο της έκδοσης για το Έργο της Αρχαιολογικής Εταιρείας το 2017.

• Ο νεολιθικός οικισμός του Στρόφιλα ‘Ανδρου χρονολογείται από το τέλος της 6ης και τις αρχές της 5ης χιλιετίας, εποχή που υπήρχαν ήδη μεγάλα αψιδωτά οικοδομήματα, αναφέρει η μελέτη της ανασκαφέα Χριστίνας Τελεβάντου, η οποία το 2017 αποκάλυψε και νέα βραχογραφήματα που εικονίζουν δακτυλίους και πλοία.