Νέος ΚΟΚ: Απαγορεύεται το ζιγκ-ζαγκ από τα δίκυκλα, επιτρέπονται οι σφήνες στο μποτιλιάρισμα, πρόστιμα σε πεζούς για «αλόγιστη κίνηση»

«Παιδιά είναι, άφησέ τα να τρέξουν». Αυτή, όπως και οποιαδήποτε άλλη δικαιολογία δεν θα πιάνει από δω και στο εξής. Μετά την ψήφιση του νέου Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, οι γονείς θα πρέπει να είναι πιο προσεκτικοί σχετικά με την κυκλοφορία των παιδιών τους με ηλεκτρικά πατίνια, καθώς θα απαγορεύεται η χρήση τους (αν η τελική τους ταχύτητα υπερβαίνει τα 6 χιλιόμετρα ανά ώρα) από ανηλίκους κάτω των 15 ετών, ενώ προβλέπονται βαρύτατα πρόστιμα για τους οδηγούς άνω των 15 που θα κάνουν τις… συνήθεις παραβάσεις: δηλαδή οδήγηση χωρίς κράνος και ανακλαστικό γιλέκο, χρήση κινητού, παραβίαση ερυθρού σηματοδότη, ορίου ταχύτητας κ.ά.

Με τον νέο ΚΟΚ, ο οποίος μπαίνει σε διαβούλευση την ερχόμενη εβδομάδα -εκτός απροόπτου- και θα εισαχθεί στη Βουλή προς ψήφιση τον Ιανουάριο, αλλάζουν (σχεδόν) όλα, με σκοπό να μπει μια τάξη στο κυκλοφοριακό χάος της Ελλάδας. Στο στόχαστρο δεν μπαίνουν μόνο οι οδηγοί αυτοκινήτων και μοτοσικλετών, αλλά και οι ανήλικοι χρήστες των οχημάτων μικροκινητικότητας, ακόμα και οι πεζοί, στους οποίους θα επιβάλλονται πρόστιμα για «αλόγιστη κίνηση», αν, για παράδειγμα, διασχίζουν δρόμους με ερυθρό σηματοδότη για τους πεζούς, στέκονται στις διαβάσεις και καθυστερούν τα αυτοκίνητα, ή θέτουν τον εαυτό τους και άλλους χρήστες των οδών σε κίνδυνο.

Αυτές και πολλές ακόμα, συχνά καινοτόμες, διατάξεις του ΚΟΚ δεν έρχονται για να… μείνουν στα χαρτιά. Για την επιβολή τους θα φροντίζουν 388 κάμερες που θα τοποθετηθούν σε φανάρια το 2025 και 1.000 ακόμα το 2026, οι οποίες θα καταγράφουν τις παραβάσεις και θα στέλνουν τις κλήσεις ηλεκτρονικά στο κινητό του οδηγού.

Σκοπός, όπως εξηγούν παράγοντες του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, είναι όχι να επιβληθούν τιμωρητικές ποινές, αλλά να μπει μια τάξη στο χάος που επικρατεί με το κυκλοφοριακό σε όλη τη χώρα και να σταματήσει η αιματοχυσία στους δρόμους. Αυτό είναι ένα μεγάλο στοίχημα, με δεδομένο ότι, όπως έχει τονίσει ο υφυπουργός Μεταφορών Βασίλης Οικονόμου, η χώρα μας βρίσκεται στην 4η χειρότερη θέση στην Ευρώπη σε νεκρούς από τροχαία.

«Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2023 από τους 621 νεκρούς που είχαμε από τροχαία δυστυχήματα οι μισοί έχασαν τη ζωή τους μέσα στην πόλη ενώ οι 100 ήταν πεζοί». Πώς μπορεί να αλλάξει αυτό, λοιπόν;

Τα ηλεκτρικά πατίνια

Σε ό,τι αφορά τα ηλεκτρικά πατίνια, ο νέος ΚΟΚ τα διαχωρίζει σε δύο κατηγορίες: αυτά που κινούνται με ταχύτητα μέχρι 6 χιλιομέτρων ανά ώρα και αυτά που έχουν δυνατότητα να αναπτύξουν ταχύτητα έως 25 χιλιόμετρα ανά ώρα. Για τα πρώτα η χαμηλότερη επιτρεπόμενη ηλικία οδήγησης είναι τα 12 έτη, ενώ για τα δεύτερα για άτομα από 15 ετών και άνω.

Σε κάθε περίπτωση, τα e-scooters υπόκεινται πλέον στις διατάξεις του ΚΟΚ και προβλέπονται πρόστιμα για όλες τις κατηγορίες παραβάσεων, ακόμα και για τους ανήλικους, με την ευθύνη να βαραίνει τους γονείς, αλλά και τις εταιρείες ενοικίασης οχημάτων μικροκινητικότητας. Τα πρόστιμα του ΚΟΚ, όπως εξήγησε ο υφυπουργός Μεταφορών, θα βεβαιώνονται σε χρήστες οχημάτων ηλικίας από 15 ετών και άνω.

«Το παιδί που χτύπησε τις προάλλες στη Μεσογείων δεν έχει δουλειά με το πατίνι στη λεωφόρο. Είναι αδιανόητο αυτό. Πρέπει να καταλάβουν οι γονείς […] Πρέπει κάθε γονέας να καταλάβει ότι δεν μπορεί να αφήνει παιδί 10-12 χρόνων να πάει στη Συγγρού ή στην Κηφισίας», ανέφερε ο κ. Οικονόμου.

Επιπλέον, οι ανήλικοι και ενήλικοι οδηγοί ηλεκτρικών πατινιών θα πρέπει να φέρουν, όπως ορίζει ο ΚΟΚ, κράνος -εδώ τα πρόστιμα είναι πολύ αυστηρά-, ανακλαστικό γιλέκο και φωτιστικά σώματα όχι μόνο στο όχημα, αλλά και πάνω στα ρούχα τους. Μπορεί να φαίνεται ως μια επισήμανση των αυτονόητων, αλλά το να κινούνται σε συγκεκριμένους δρόμους τα οχήματα μικροκινητικότητας και να φροντίζουν οι χρήστες τους να φαίνονται από τους άλλους οδηγούς τη νύχτα είναι κάτι παραπάνω από σημαντικό.

Με τον νέο ΚΟΚ, η πτώση των ορίων ταχύτητας στα 30 χιλιόμετρα ανά ώρα στους δρόμους του αστικού ιστού φωτογραφίζει τα οχήματα μικροκινητικότητας, καθώς, όπως εξηγούν παράγοντες του υπουργείου, η μείωση της ταχύτητας ήρθε για να ευνοήσει αυτά τα οχήματα και να τους επιτρέψει να κινούνται σε περισσότερους δρόμους.

Ετσι, ισχύει η απαγόρευση κίνησης των ηλεκτρικών πατινιών και ποδηλάτων σε μεγάλες λεωφόρους, οδούς ταχείας κυκλοφορίας -και φυσικά στους κλειστούς αυτοκινητόδρομους-, με την απαγόρευση της κίνησής τους να προσδιορίζεται γενικά σε δρόμους που έχουν όριο ταχύτητας πάνω από 50 χιλιόμετρα ανά ώρα. Οι οδηγοί e-scooters υποχρεούνται να χρησιμοποιούν τους ποδηλατόδρομους. Αν δεν υπάρχουν, υποχρεούνται να χρησιμοποιούν το δεξί άκρο του οδοστρώματος.

Σύμφωνα με τον ΚΟΚ, τα ηλεκτρικά πατίνια πρέπει να είναι εφοδιασμένα με φώτα (λευκό ή κίτρινο εμπρός και κόκκινο ανακλαστικό πίσω), κουδούνι και οι οδηγοί να φέρουν φακό ή ανακλαστικό φως στο γιλέκο τους. Εκτός από το ανακλαστικό γιλέκο και το κράνος, οι οδηγοί δεν θα επιτρέπεται να χρησιμοποιούν το κινητό και ακουστικά (θα συνεχίσει να επιτρέπεται η χρήση κινητού με ανοιχτή ακρόαση, εάν είναι στερεωμένο σε ειδική βάση του πατινιού), ούτε να μεταφέρουν δεύτερο άτομο. Θα υποχρεούνται να συμμορφώνονται απόλυτα με τον ΚΟΚ όταν κινούνται στον δρόμο. Οταν κινούνται σε χώρους όπου κυκλοφορούν πεζοί, θα υποχρεούνται να κινούνται με ταχύτητα ανάλογη των πεζών και να τους παραχωρούν την προτεραιότητα, καθώς και να οδηγούν τα πατίνια τους βαδίζοντας όταν δημιουργείται εμπόδιο ή κίνδυνος.

Μια άλλη σημαντική διάταξη αφορά τους χώρους όπου αφήνονται τα πατίνια. Με τη διάταξη αυτή να αφορά περισσότερο τις εταιρείες που παρέχουν οχήματα μικροκινητικότητας προς βραχυχρόνια ενοικίαση στις μεγαλύτερες πόλεις της χώρας, θα είναι αυστηρότατες οι ποινές και για τα ηλεκτρικά πατίνια τα οποία θα εγκαταλείπονται επάνω σε ράμπες αναπήρων και θα εμποδίζουν την πρόσβαση πεζών και ατόμων με αναπηρίες.

Εδώ, μετά από συνεννόηση με τις εταιρείες, επήλθε συμφωνία και το πιθανότερο σενάριο είναι το κόστος της παράβασης (πρόκειται για παράβαση αντικοινωνικού χαρακτήρα, άρα με βαρύ πρόστιμο) να το χρεώνεται η εταιρεία, η οποία όμως θα μπορεί να στραφεί εναντίον του χρήστη που το εγκατέλειψε σε σημείο που δεν επιτρέπεται και να διεκδικήσει αποζημίωση, δηλαδή πληρωμή της κλήσης.

Οι μοτοσικλέτες

Ο νέος ΚΟΚ, όπως έχει αποκαλύψει το «ΘΕΜΑ», έρχεται να επιτρέψει τη διήθηση στις μοτοσικλέτες (και σε όλα τα δίκυκλα), δηλαδή τις σφήνες ανάμεσα από τα αυτοκίνητα στο μποτιλιάρισμα. Αυτό, παρότι είναι καινοτόμο (θυμίζουμε ότι, βάσει απόφασης του Αρείου Πάγου, για τυχόν τροχαίο ευθύνεται ο οδηγός της μοτοσικλέτας που κάνει διήθηση), δεν θα γίνεται άναρχα. Αντίθετα, θα μπορεί να οδηγήσει σε βαρύτατα πρόστιμα τους οδηγούς των δικύκλων που θα κάνουν κατάχρηση της νέας διάταξης η οποία έρχεται για να διευκολύνει την κίνησή τους.

Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι ενώ θα επιτρέπεται στους οδηγούς δικύκλων να οδηγούν ανάμεσα στα αυτοκίνητα, δηλαδή στη διαγράμμιση των λωρίδων κυκλοφορίας, δεν θα επιτρέπονται οι ελιγμοί. Ετσι, στους οδηγούς που θα κάνουν ζιγκ-ζαγκ αλλάζοντας λωρίδες ανάμεσα στα αυτοκίνητα (φαινόμενο που συνηθίζεται και σήμερα σε συνθήκες κίνησης και είναι εξαιρετικά επικίνδυνο), θα μπορεί να βεβαιώνεται παράβαση.

Πολύ αυστηρές θα είναι οι ποινές και για μια άλλη «λεπτομέρεια», στο πλαίσιο του νέου ΚΟΚ που θα επιτρέπει τη διήθηση των δικύκλων. Η οδήγηση ανάμεσα στα μποτιλιαρισμένα αυτοκίνητα θα επιτρέπεται υπό συγκεκριμένες συνθήκες. Δηλαδή, δεν θα επιτρέπεται διήθηση με ταχύτητα μεγαλύτερη των 25 χιλιομέτρων ανά ώρα (θα προβλέπεται πρόστιμο για παράβαση ταχύτητας), αλλά και ούτε όταν η κίνηση των υπόλοιπων οχημάτων θα γίνεται υπό κανονικές ταχύτητες και συνθήκες.

Θα μπορούν, λοιπόν, οι οδηγοί των δικύκλων να κάνουν σφήνες μόνο όταν τα αυτοκίνητα θα κινούνται με πολύ μικρές ταχύτητες ή θα είναι ακινητοποιημένα λόγω μποτιλιαρίσματος. Με τον νέο ΚΟΚ να δίνει μεγάλο βάρος στα δίκυκλα, επιχειρώντας να κάνει πιο ελκυστική τη χρήση τους και να ενσωματώσει τις πραγματικές και αναγκαίες συνθήκες κίνησής τους στους δρόμους, οι οδηγοί τους βγαίνουν ευνοημένοι μεν, βαριά ελεγχόμενοι για παραβάσεις δε.

Ο νέος ΚΟΚ αναγνωρίζει την ανάγκη οι μοτοσικλέτες να κινούνται ανάμεσα και όχι μπροστά και πίσω από τα αυτοκίνητα, για να διευκολύνονται και να διευκολύνουν την κίνηση, αλλά και την ανάγκη να παίρνουν προτεραιότητα στα φανάρια. Πλέον θα επιτρέπεται στα δίκυκλα να περνούν μπροστά από τα αυτοκίνητα για να περιμένουν το πράσινο, για να διευκολύνουν την κίνηση, αλλά και κυρίως για να εξαλειφθεί ο κίνδυνος στον οποίο υπόκεινται οι μοτοσικλετιστές όταν στέκονται πίσω από τα αυτοκίνητα, στην ουρά, να παρασυρθούν από άλλο αυτοκίνητο.

Τα δίκυκλα έχουν πρωταγωνιστική θέση στον νέο ΚΟΚ, καθώς έχουν χαμηλότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα και αποφορτίζουν τον κυκλοφοριακό φόρτο, αλλά και επειδή πρωταγωνιστούν στα τροχαία. Ο κ. Οικονόμου είναι σαφής: η οδήγηση δικύκλου χωρίς κράνος είναι κάτι που θα εξαλειφθεί, καθώς είναι απαράδεκτη και αδικαιολόγητη.

Ετσι, με τον νέο Κώδικα που θα ισχύει από το 2025, οι ποινές για τη μη χρήση κράνους αυστηροποιούνται, καθώς έρχεται επιβολή χρηματικού προστίμου και αφαίρεση της άδειας οδήγησης έως και για πέντε χρόνια, σε περίπτωση υποτροπής, αν δηλαδή κάποιος οδηγός συλληφθεί περισσότερες από μία φορές να οδηγεί μοτοσικλέτα χωρίς κράνος.

Για τις υπόλοιπες «συνηθισμένες» παραβάσεις του ΚΟΚ από δικυκλιστές, όπως η παραβίαση του ερυθρού σηματοδότη, η υπέρβαση των ορίων ταχύτητας και η οδήγηση αντίθετα στα ρεύματα κυκλοφορίας και τα πεζοδρόμια, θα αναλάβουν δράση και οι περίπου 1.400 νέες κάμερες που θα τοποθετηθούν στα φανάρια της Αθήνας, καταγράφοντας τις παραβάσεις για τις οποίες θα βεβαιώνονται και θα αποστέλλονται ηλεκτρονικά πρόστιμα (και άλλες ποινές) με SMS στο κινητό του παραβάτη, αλλά και στη θυρίδα του πολίτη, στο Mygov.

Από το νέο έτος αλλάζει και κάτι άλλο σχετικά με τις μοτοσικλέτες. Ενώ μέχρι σήμερα ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας επιτρέπει τη στάθμευσή τους μόνο παράλληλα με το πεζοδρόμιο (εκτός από συγκεκριμένες θέσεις όπου προβλέπεται με σχετική σήμανση), πλέον τα δίκυκλα θα μπορούν να παρκάρουν νόμιμα κάθετα, στην άκρη του οδοστρώματος. Με αυτό τον τρόπο, θα διευκολύνονται και οι δικυκλιστές, αλλά και οι υπόλοιποι οδηγοί αυτοκινήτων, καθώς θα εξοικονομούνται θέσεις στάθμευσης για αυτοκίνητα και μοτοσικλέτες.

Ηλεκτρονικές κλήσεις

Για τα αυτοκίνητα, όπως και για τα υπόλοιπα οχήματα, ισχύει η μείωση της ανώτατης ταχύτητας στον αστικό ιστό από τα 50 στα 30 χιλιόμετρα ανά ώρα, με εξαίρεση τις λεωφόρους και τους αυτοκινητόδρομους όπου υπάρχει ταχεία κυκλοφορία (εκεί παραμένουν ως έχουν τα όρια, με ανώτατο τα 130 χιλιόμετρα ανά ώρα σε σημεία των εθνικών οδών) και έξω από τα σχολεία, όπου το όριο πέφτει στα 20 χιλιόμετρα.

Αυτό που αλλάζει επίσης είναι ότι για πρώτη φορά η εφαρμογή της ποινής αποσυνδέεται από το όχημα και βαρύνει τον χρήστη. Δεν θα «τιμωρείται» το αυτοκίνητο με αφαίρεση των πινακίδων και της άδειας κυκλοφορίας, αλλά η ποινή θα εφαρμόζεται στον οδηγό, ή, εάν δεν θα είναι δυνατό να διαπιστωθεί ο παραβάτης, στον ιδιοκτήτη του οχήματος.

Με τον νέο ΚΟΚ οι παραβάσεις κατηγοριοποιούνται ανάλογα με την επικινδυνότητά τους (σε τρεις κατηγορίες), με τις ποινές να κλιμακώνονται σε αυστηρότητα σε περίπτωση υποτροπής, καθώς θα οδηγούν σε αφαίρεση της άδειας οδήγησης για πέντε χρόνια, σε ποινές πενταετούς φυλάκισης και πρόστιμα που θα φτάνουν έως και τις 10.000 ευρώ για παραβάσεις που θα θέτουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές ή και με τη συμπλήρωση 25 πόντων στο point system.

Οι τρεις κατηγορίες ποινών

■ Ε1: Οι παραβάσεις χαμηλής επικινδυνότητας. Πρόκειται για πταίσματα (τα οποία όμως αφορούν και τους ανήλικους οδηγούς ηλεκτρικών πατινιών), όπως η αντικανονική στάθμευση και η έλλειψη εγγράφων ταυτοποίησης, για τις οποίες θα προβλέπεται πρόστιμο 30 ευρώ και αφαίρεση της άδειας οδήγησης έως και 10 ημέρες.

■ Ε2: Οι παραβάσεις μεσαίας επικινδυνότητας. Πρόκειται για παραβάσεις όπως η υπέρβαση του ορίου ταχύτητας με λιγότερα από 30 χιλιόμετρα ανά ώρα. Οι ποινές που προβλέπονται κυμαίνονται σε πρόστιμο ύψους μέχρι 150 ευρώ και αφαίρεση της άδειας οδήγησης για 20 ημέρες.

■ Ε3: Οι παραβάσεις υψηλής επικινδυνότητας και η αντικοινωνική οδήγηση. Ως τέτοιες ορίζονται παραβάσεις όπως η παραβίαση ερυθρού σηματοδότη και STOP, η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, οι σφήνες και οι κόντρες, η υπέρβαση των ορίων ταχύτητας με περισσότερα από 30 χιλιόμετρα ανά ώρα, η κίνηση στη ΛΕΑ, η στάθμευση σε ράμπες ή θέσεις ΑΜΕΑ κ.ά. Εδώ προβλέπεται και ποινική τιμωρία η οποία θα μπορεί να έχει και κακουργηματικό χαρακτήρα (!), σύμφωνα με το άρθρο 290Α παρ.1 του Ποινικού Κώδικα όπως τροποποιήθηκε με τον νόμο 5090/2024, που προβλέπει βαρύτατες ποινές (φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους αν προκύπτει κίνδυνος για άνθρωπο, κάθειρξη έως 10 έτη για βαριά σωματική βλάβη, ακόμη και ισόβια κάθειρξη αν προκλήθηκε θάνατος μεγάλου αριθμού ανθρώπων).

Ο νέος ΚΟΚ αλλάζει και το σύστημα βεβαίωσης των παραβάσεων. Και αυτό γιατί θα βεβαιώνεται ηλεκτρονικά από τα όργανα της Τροχαίας και όχι με το «ροζ χαρτάκι» που ισχύει έως σήμερα, με την κλήση να «κλειδώνει» στο ηλεκτρονικό σύστημα (δεν θα μπορεί να διαγραφεί), ενώ ο παραβάτης θα ενημερώνεται αυτόματα με SMS στο κινητό του τηλέφωνο.

Οι ενστάσεις θα μπορούν να κατατίθενται πλέον μόνο ηλεκτρονικά και σε διάστημα 7-10 ημερών και εάν δεν θα κρίνονται βάσιμες, τα πρόστιμα θα αναρτώνται στο προφίλ TAXISnet του παραβάτη οδηγού. Εάν αυτός δεν το εξοφλεί εμπρόθεσμα, τότε θα αποτελεί βεβαιωμένη οφειλή προς το Δημόσιο. Εάν το πρόστιμο συνοδεύεται με αφαίρεση της άδειας οδήγησης, αυτή δεν θα επιστρέφεται στην περίπτωση που δεν θα έχει εξοφληθεί το πρόστιμο.