ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ : Ιάκωβος Βασιλικός Ηρακλείδης Μαρκέτιος

Αυτό ήταν το όνομα του μεγάλου Έλληνα, ο οποίος ήταν ο πρώτος που οραματίστηκε και επιδίωξε την απελευθέρωση της Ελλάδας από την Οθωμανική κυριαρχία.

Γεννήθηκε το 1523 ή το 1510 στην Κρήτη ή στη Σάμο. Το πιο πιθανόν στη Σάμο μιας και ο ίδιος υποστήριζε ότι ήταν γιος του δεσπότη της, Ιωάννη Ηρακλείδη. Τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε όμως στη Κρήτη. Αργότερα πήγε στην Κορώνη και πιο μετά στη Χίο, που ήταν τότε το σπουδαιότερο πνευματικό κέντρο της Ανατολής. Εκεί μαθήτευσε κοντά στο σπουδαίο δάσκαλο Μιχαήλ Ερμόδωρο Λήσταρχο, τον Ζακυνθινό. Μετά το θάνατο του πατέρα του, κληρονόμησε τους τίτλους του, όπως: «Δεσπότης της Σάμου» και «Μαρκήσιος της Πάρου».

Το έτος 1543 επισκέφτηκε την Ρώμη, ενώ το 1547 βρέθηκε στο Μονπελιέ της Γαλλίας να σπουδάζει Ιατρική. Αργότερα μετέβη στο Παρίσι όπου συναντάται με το Βασιλιά Ερρίκο Β’ με την ιδιότητα του Δεσπότη της Σάμου, θέτοντας στο βασιλιά το πρόβλημα της σκλαβωμένης Ελλάδας και το πόσο αναγκαίο είναι η απελευθέρωσή της. Όταν το 1551 ξεσπά ο Γαλλοιταλικός πόλεμος, βρέθηκε στο πλευρό των Γάλλων, ενώ το 1554 εντάσσεται στο Ισπανικό ιππικό εναντίον των Γάλλων αυτή τη φορά. Στη μάχη του Ρέντυ τραυματίζεται και πηγαίνει στην Αμβέρσα για ανάρρωση. Εκεί συγγράφει δύο βιβλία για τις μάχες που έλαβε μέρος, συνοψίζοντας τις απόψεις του, για τις μάχες και για τη τέχνη του πολέμου. Η γενναιότητά του στη μάχη του Ρέντυ, έφτασε ως τα αυτιά του Βασιλιά της Ισπανίας Καρόλου Ε’, ο οποίος κάλεσε τον Ηρακλείδη στο παλάτι για να τον γνωρίσει από κοντά. Τόσο εντυπωσιάστηκε, που αναγνώρισε τους τίτλους που είχε, χορηγόντάς του και άλλους, όπως: «Κόμης Παλατίνος», «Ιππεύς του αήττητου Καίσαρος». Αυτό τον έκανε επιφανή ευγενή της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο Έλληνας τυχοδιώκτης μετά το θάνατο του Καρόλου Ε’, έφυγε από την Ισπανία και έμεινε για ένα διάστημα στη Δανία, Λιθουανία, μετά Λιβονία και το 1558 καταλήγει στη Μολδαβία. Εκεί με το φίλο του ‘Ολμπραχτ Γουάσκι, έβαλε σκοπό να κατακτήσει το θρόνο της Μολδαβίας. Κάνοντας αρκετές προσπάθειες ιδρύωντας και ένα ιδιωτικό στρατό από μισθοφόρους. Στο τέλος τα κατάφερε και έγινε Βασιλιάς. Σε μικρό χρονικό διάστημα και αφού τριπλασίασε τους φόρους προς το Σουλτάνο, η Υψηλή Πύλη, με σουλτάνο τον Σουλεϊμάν το Μεγαλοπρεπή, του αναγνώρισε το δικαίωμα στο θρόνο της Μολδαβίας.

Από τη θέση αυτή έκανε μεγάλες προσπάθειες να στρέψει Ευρωπαίους Βασιλείς κατά του Σουλτάνου για το καλό της χώρας του και του Χριστιανισμού, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Ο Βασιλικός είχες εγκλωβιστεί σ’ ένα επικίνδυνο πολιτικοθρησκευτικό παιχνίδι χωρίς να καταφέρει αυτό που επιθυμούσε. Το 1563, γίνεται εξέγερση εναντίον του από τους βογιάρους και χωρίς τη συμπαράσταση του Γουάσκι, ο οποίος με εντολή του Σουλτάνου είχε απομακρυνθεί,ο Βασιλικός με 600 Ούγγρους μισθοφόρους οχυρώθηκε στο Κάστρο Σουτσεάβα. Στις 8 Νοεμβρίου 1563, δεν άντεξε την πολιορκία και παραδόθηκε στον ηγέτη των βαγιάρων Στέφαν Τόμσα, ο οποίος τον θανάτωσε.

Πέρασαν 451 χρόνια από το θάνατό του και σ ‘εμάς ήταν δύσκολο να γνωρίζουμε την τυχοδιωκτική ιστορία του. Έφτασε όμως έστω και αργά. Σε άλλους όμως Έλληνες που ζούσαν διαχρονικά στις γύρω περιοχές, ήταν, ο φλογερός αυτός πατριώτης και ο εραστής της ιδέας για την  απελευθέρωση των σκλαβομένων Ελλήνων, ένας φάρος ελπίδας και δύναμης. Χρόνια μετά, από τη περιοχή, άλλοι πατριώτες, με τη σπίθα που είχε ανάψει ο Βασιλικός στο νου και στις καρδιές τους, κατάφεραν να κάνουν πραγματικότητα το όνειρό του.

 Μιχάλης Γ. Κελαϊδής