Οι ιδεολογίες, οι επαναστάσεις, τα κινήματα, ομοιότητες και διαφορές – Σοσιαλισμός

Τα βασικά στοιχεία της σοσιαλιστικής σκέψης είχαν κάνει την εμφάνισή τους αρκετά πριν τον 19^ο αιώνα, αλλά μόνο μετά τη Γαλλική Επανάσταση εξελίχτηκε η σοσιαλιστική ιδεολογία σε σύστημα και έγινε το κύριο ρεύμα των επαναστατικών αντιλήψεων και κινημάτων. Όλοι οι σοσιαλιστές διανοητές του πρώτου μισού του 19^ου αιώνα βεβαίωναν ότι ο σοσιαλισμός θα οδηγούσε στην πλήρη πραγματοποίηση των ιδανικών της Μεγάλης Επανάστασης εννοώντας μ’ αυτό ότι θα εφάρμοζε την αρχή της ΙΣΟΤΗΤΑΣ στο πεδίο των οικονομικών και κοινωνικών σχέσεων και βάζοντας έτσι στο ίδιο επίπεδο ελευθερία και κοινωνική δικαιοσύνη. Την ατομική ελευθερία, την ισότητα στο νομικό επίπεδο, θα έπρεπε να την συνοδεύει και η ισότητα των ζωτικών πιθανοτήτων, πράγμα που απαιτούσε μια βασική αλλαγή των σχέσεων ιδιοκτησίας.

Η κατάργηση των φεουδαρχικών προνομίων δεν θα σήμαινε τον θρίαμβο της ελευθερίας αν δεν καταργούνταν και τα οικονομικά προνόμια. Στο θέμα όμως των μέσω με τα οποία θα πραγματοποιόταν αυτό το πρόγραμμα, η σοσιαλιστική σκέψη, πρότεινε ποικίλα πρότυπα και όπως και να έχει το πράγμα, η επανάσταση δεν θεωρούνταν πάντα απ’ αυτήν ο κύριος δρόμος για την κατάργηση των προνομίων και για την ΑΛΛΑΓΗ της κοινωνικής τάξης.

Στο ιδεολογικό πρότυπο που συνηθίσαμε να ορίζουμε σαν «ουτοπικό σοσιαλισμό» η αντίληψη που κυριάρχησε ήταν ότι οι κατέχοντες θα εγκατέλειπαν χωρίς μάχη τα δικαιώματά τους. Για να πειστούν οι κατέχοντες να πάρουν μέρος στην αλλαγή της κοινωνικής τάξης και στη θεμελίωση της ιδανικής κοινωνίας όπου δεν θα υπήρχε ούτε ανισότητα, ούτε εκμετάλλευση, θα έφταναν η ανθρώπινη φύση, κατά βάση ορθολογική, και τα υψηλά ανθρωπιστικά ιδανικά. Ο Σαίν – Σιμόν βεβαίωνε ότι έφτανε να πειστούν «τα εύπορα και φωτισμένα στρώματα» [1]

Ο Κλώντ – Ανρί ντε Σιμόν που δίσταζε μπρος στις μεταρρυθμίσεις και στην κοινωνική ισότητα και που δεν έθετε θέμα κατάργησης της ατομικής ιδιοκτησίας, επεξεργάστηκε μια κριτική βάθους της φιλελεύθερης οικονομίας, βεβαιώνοντας ότι αυτή η τελευταία δίνει την ατομική ιδιοκτησία στα παράσιτα και δεν προσφέρει δυνατότητα σε άτομα με περισσότερα χαρίσματα. Η ιδανική «βιομηχανική κοινωνία» που μπορεί να εγκαθιδρυθεί χωρίς βία (ειρηνικό πέρασμα) πρέπει να οργανωθεί κατά τη γνώμη του, σύμφωνα με την αρχή της φυσικής ιεραρχίας της εργασίας, του ταλέντου και της γνώσης.

Οι οπαδοί του Σαίν Σιμόν, που έπλασαν την αντίληψη του «κράτους που έγινε ένωση εργαζομένων» και στο οποίο θα καταργηθεί το κληρονομικό δικαίωμα και η κοινωνική ιεραρχία θα στηριχθεί στην αρχή «ο καθένας σύμφωνα με τις φυσικές του ικανότητες, σε κάθε ικανότητα σύμφωνα με την αξία της» επιτίθονταν με βιαιότητα στους φιλελεύθερους γιατί ήταν κηρυγμένοι υπέρ της ελευθερίας που δεν είχε κοινωνική σκοπιμότητα.

Οι αρχηγοί της Σαινσιμονικής σχολής έμεναν έξω από τα επαναστατικά γεγονότα και καλούσαν τους οπαδούς τους να μην πάρουν ούτε κι αυτοί μέρος σ’ αυτά, γατί αλλιώς κινδύνευαν να υιοθετήσουν χωρίς να το καταλάβουν, τη φιλελεύθερη ιδεολογία. Στην κριτική που έκαναν στα διαδοχικά συντάγματα που τα κατάγγελαν γιατί δεν προχωρούσαν σε μια κοινωνική επανάσταση, η λέξη «επανάσταση» έμενε μια αόριστη έκφραση.

Από το βιβλίο: Romano, Ruggiero (επιμέλεια) : Ιστορία των επαναστάσεων (5 τόμοι) (Ακμή, 1973), τόμος V, Επανάσταση και Κουλτούρα

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:

1. Σημείωση σύνταξης: Και όμως τα πρώτα χρόνια της διαφώτισης των συζητήσεων και των ονείρων υπήρξαν στο ΠΑΣΟΚ πριν γίνει εξουσία αυτά τα «εύπορα και φωτισμένα στρώματα» που είχαν πεισθεί γι’ αυτά τα υψηλά ανθρωπιστικά ιδανικά που συζητούσαμε και πιστεύαμε. Ένας απ’ αυτούς ήταν ο γιατρός Σοφοκλής Τσεπέτης που βέβαια αποσύρθηκε όταν αντιλήφθηκε την λοξοδρόμηση.

Συνεχίζεται

 

 

 

"google ad"