Οι πολίτες της Νότιας Ευρώπης ενωμένοι ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού

Οι χώρες της Νότιας Ευρώπης, οι οποίες έχουν χτυπηθεί περισσότερο από την οικονομική κρίση και τις πολιτικές λιτότητας, έχουν ένα κοινό εχθρό να αντιμετωπίσουν: το κατευθυνόμενο ξεπούλημα όλων των δημοσίων υπηρεσιών στο όνομα της «διάσωσης» της οικονομίας.  Η υπεράσπιση του νερού ως πόρου ζωτικής σημασίας έχει γίνει πρωταρχικό μέλημα των πολιτών στην Πορτογαλία, την Ισπανία, την Ιταλία και την Ελλάδα.

Στην Πορτογαλία, η πρωτοβουλία «Água é de todos» (Το νερό ανήκει σε όλους, aguadetodos.com) δημιουργήθηκε το 2008 από 10 οργανώσεις πολιτών, αλλά δραστηριοποιείται με ιδιαίτερη ένταση από τον Ιούλιο του 2011, όταν ανακοινώθηκε το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων των δημοσίων αγαθών. Σήμερα, ανάμεσα σε άλλες δράσεις, προωθεί μια «Νομοθετική Πρωτοβουλία Πολιτών» ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού, χρησιμοποιώντας τη δυνατότητα που οι πορτογαλικοί νόμοι δίνουν για να τεθεί ένας νόμος προς ψήφιση στη βουλή όταν έχει την στήριξη 35.000 πολιτών.

Στην Ισπανία, η αρμόδια ρυθμιστική αρχή «πάγωσε» την ιδιωτικοποίηση της εταιρίας «Canal de Isabel II», η όποια παρέχει υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης στα έξι εκατομμύρια κατοίκων της ευρύτερης περιοχής της Μαδρίτης, «μέχρι να ωριμάσουν οι συνθήκες στην αγορά». Σε μεγάλο βαθμό αυτό είναι αποτέλεσμα της έντονης κινητοποίησης των Μαδριλένιων μέσω της «Πλατφόρμας κατα της Ιδιωτικοποίησης» (plataformacontralaprivatizaciondelcyii.org), η οποία οργάνωσε τον περασμένο Μάρτιο ένα (άτυπο) λαϊκό δημοψήφισμα με 254 κάλπες σε όλη την πόλη. Το 97% από αυτούς που συμμετείχαν ψήφισε ενάντια στην ιδιωτικοποίηση! Πάντως η πλατφόρμα παραμένει σε επαγρύπνηση, αφού η διαδικασία μπορεί να ξαναξεκινήσει ανά πάσα στιγμή. Ανάλογες πρωτοβουλίες έχουν δημιουργηθεί και σε άλλες πόλεις όπου το νερό κινδυνεύει να γίνει αντικείμενο κερδοσκοπίας στα χέρια των μεγάλων εταιριών.

Στην Ιταλία, το «Ιταλικό Φόρουμ των Κινημάτων για το Νερό», μία μεγάλη συμμαχία από κινήσεις πολιτών από όλη τη χώρα (www.acquabenecomune.org) κατάφερε να οργανώσει ένα (δεσμευτικό) δημοψήφισμα τον Ιούνιο 2011 στο οποίο 95% των πολιτών ψήφισε κατά της ιδιωτικοποίησης. Παρόλο που ο δημόσιος χαρακτήρας του νερού προστατεύεται πλέον από το νόμο, τόσο η κυβέρνηση Μπερλουσκόνι όσο και η μετέπειτα κυβέρνηση Μόντι προσπάθησαν να καταπατήσουν τη βούληση των πολιτών και να επαναφέρουν την ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών ύδρευσης στην ατζέντα. Σε απάντηση, το Φόρουμ ξεκίνησε μία καμπάνια «Πολιτικής Υπακοής» για να γίνει σεβαστό το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Τον Ιούλιο του 2012, το Ιταλικό Συνταγματικ το Ιταλικό Συνταγματικό Δικαστήριο ανακήρυξε αντισυνταγματικούς τους σχετικούς νόμους της κυβέρνησης Μπερλουσκόνι προστατεύοντας έτσι τη φωνή των πολιτών.

Τέλος, στην Ελλάδα, η «Κίνηση 136» (136.gr) δραστηριοποιείται από το καλοκαίρι του 2011 ενάντια στα σχέδια ιδιωτικοποίησης του Οργανισμού Ύδρευσης και Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης. Η Κ136 πάει την εναντίωση αυτή ένα βήμα παραπέρα, προτείνοντας ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης των υπηρεσιών ύδρευσης από τους ίδιους τους χρήστες, και ξεκινώντας την υλοποίηση του σε όλες τις περιοχές του πολεοδομικού συγκροτήματος. Επίσης η πρωτοβουλία «Save Greek Water» (savegreekwater.org) είναι μία δυναμική φωνή των πολιτών ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού η οποία δραστηριοποιείται από τον Ιούλιο του 2012.

Όλες οι παραπάνω πρωτοβουλίες είναι μέλη του «Ευρωπαϊκού Δικτύου για το Νερό» και υποστηρίζουν την «πανευρωπαϊκη συλλογή υπογραφών για το δικαίωμα στο νερό». Επίσης συμμετείχαν στο Παγκόσμιο Εναλλακτικό Φόρουμ για το Νερό, μια συνάντηση κινημάτων, μη-κυβερνητικών οργανώσεων, τοπικών φορέων, ακτιβιστών και διανοούμενων από όλο τον κόσμο που διοργανώθηκε τον προηγούμενο Μάρτη στη Μασσαλία και συσπείρωσε όλες τις φωνές που αντιλαμβάνονται το νερό ως κοινό αγαθό και διεκδικούνε τη δημόσια και συμμετοχική διαχείρισή του.