Κρυμμένο σε έναν χώρο αναμονής από την Πλατφόρμα Ένα στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της Πράγας είναι ένα θέαμα που διαψεύδει τους ισχυρισμούς για γενναιόδωρη βοήθεια για όλους τους Ουκρανούς πρόσφυγες στην Τσεχία.
Οι υπνόσακοι είναι σκορπισμένοι στο πάτωμα και οι πλαστικές σακούλες γεμάτες ρούχα στοιβάζονται ψηλά. Oι πρώτες μεγάλες ζέστες του καλοκαιριού έχουν ήδη φτάσει και τα παιδιά τρέχουν εδώ και εκεί στην αδεια πλατφόρμα προσπαθώντα να αδειάσουν από ενέργεια πριν καταρρεύσουν στους ξύλινους πάγκους.
Αυτό είναι το κενό στο οποίο έχουν ριχτεί εκατοντάδες Ρομά πρόσφυγες. Ενώ περιμένουν την κρίση των τσεχικών αρχών σχετικά με το δικαίωμά τους σε προσωρινή βίζα, δεν μπορούν να λάβουν κατάλυμα από το κράτος. Απλώς κοιμούνται στο πάτωμα στο σταθμό και περιμένουν.
Οι εθελοντές που εργάζονται εδώ λένε ότι δεν έχουν δει ποτέ πρόσφυγες άλλων εθνοτήτων να ζουν σε τόσο άθλιες συνθήκες.
Η Viktoria Varga, μια πρόσφυγας από το Kropyvnytskyi της κεντρικής Ουκρανίας, λέει ότι μένει στο σταθμό εδώ και τέσσερις ημέρες, αφού ήρθε στην Πράγα από την Πολωνία, όπου δεν της έδωσαν βίζα.
«Δεν ξέρω πού να πάω τώρα», λέει στο EUobserver. “Μερικοί από εμάς λαμβάνουμε προσφορές για να μείνουμε σε ιδιωτικά καταλύματα, αλλά φοβόμαστε να μείνουμε με αγνώστους. Θέλουμε επίσημο κατάλυμα από το κράτος, αλλά δεν υπάρχει βοήθεια – μόνο ένα κομμάτι ψωμί.”
Μαζί της είναι η Elizaveta Chernyavets, επίσης από το Kropyvnytskyi, η οποία λέει: “Ζούμε σαν σκυλιά. Αυτό είναι χειρότερο από αυτά που ζήσαμε στην Ουκρανία, όπου μέναμε σε υπόγεια καταφύγια. Θα προτιμούσα να επιστρέψω εκεί τώρα παρά να μείνω εδώ έτσι».
Ένα μωρό αρχίζει να κλαίει.
«Είναι ενός μηνός», λέει η Ελισαβέτα. “Δεν υπάρχει αρκετό φαγητό εδώ και τα παιδιά πεινούν. Αλλά χωρίς βίζα, δεν μπορούμε να πάρουμε κατάλυμα ή οποιαδήποτε άλλη βοήθεια.”
Εθελοντές λένε ότι το κράτος επίσης δεν θα πληρώσει για τους πρόσφυγες που έχουν κολλήσει εδώ για να μεταφερθούν σε άλλα μέρη της χώρας όπου υπάρχει μεγαλύτερη προσφορά διαμονής.
Από 150 έως 200 πρόσφυγες κοιμούνται στην αίθουσα αναμονής κάθε βράδυ. Καθώς όλο και περισσότεροι καταφθάνουν, η κυβέρνηση άνοιξε επίσης μια «πόλη σκηνών» με χωρητικότητα 150 προσφύγων πιο μακριά από το κέντρο της πόλης.
Τοποθετημένο σε ένα κομμάτι γρασίδι ανάμεσα σε ένα εργοστάσιο σκυροδέματος και έναν αυτοκινητόδρομο, το στρατόπεδο είναι αποκλεισμένο από τα αδιάκριτα βλέμματα.
Οι στέγες των σκηνών στρατιωτικού τύπου μπορούν απλώς να φανούν κρυφοκοιτάζοντας πάνω από ένα συμπαγές μεταλλικό φράγμα και οι αστυνομικοί φρουρούν τις δύο εισόδους, οι οποίες είναι κλειδωμένες και καλυμμένες με μαύρο πλαστικό.
‘Δεν υπάρχει κάτι να δεις εδώ’
Όταν ο δημοσιογράφους του EUobserver ρωτά έναν από τους φρουρούς αν οι δημοσιογράφοι μπορούν να έχουν πρόσβαση, εκείνος χαμογελάει.
«Δεν θα δεις τίποτα εδώ», λέει. “Είναι κλειστό για φωτογραφίες, τα πάντα. Τα τηλεοπτικά συνεργεία έρχονται και μαγνητοσκοπούν τον μαύρο πλαστικό τοίχο εδώ στην είσοδο, και αυτό είναι.”
Επιβεβαίωσε ότι η πόλη με τις σκηνές χρησιμοποιείται μόνο για τους Ρόμα Ουκρανούς πρόσφυγες.
Το EUobserver μίλησε επίσης με τη Hana Nguyen, από τον Οργανισμό Βοήθειας στους Πρόσφυγες.
Τη ρωτάω γιατί οι Ρομά φαίνεται να δυσκολεύονται περισσότερο να αποκτήσουν βίζα και διαμονή από άλλους πρόσφυγες από την Ουκρανία. Η απάντησή της είναι άμεση: «Θεσμική ξενοφοβία».
“Οι άνθρωποι αρνούνται να τους φιλοξενήσουν μόλις μάθουν ότι είναι Ρομά. Και αν τους παραχωρηθεί επίσημη στέγαση, θα τους βάλουν σε κέντρα κράτησης, που είναι βασικά σαν φυλακές. Αν αρνηθούν τέτοια στέγαση, δεν έχουν άλλη βοήθεια από το κράτος», λέει.
Η διαφορετική μεταχείριση των Ρομά επιδοκιμάζεται ανοιχτά από πολιτικά πρόσωπα.
Ο Τσέχος πρόεδρος Miloš Zeman ισχυρίστηκε νωρίτερα αυτό το μήνα ότι, ενώ οι πρόσφυγες από την Ουκρανία πρέπει να γίνουν δεκτοί, “θα έκανε μια μικρή εξαίρεση όσον αφορά τους Ρομά Ουκρανούς. Δεν είμαι σίγουρος ότι δεν είναι οικονομικοί μετανάστες”.
Έχει προταθεί ότι ορισμένοι από τους Ρομά πρόσφυγες που φτάνουν στην Πράγα είναι μέρος της ουγγρικής διασποράς από τη δυτική Ουκρανία και ότι έχουν επίσης ουγγρική υπηκοότητα.
Ο Τσέχος υπουργός Εσωτερικών Vít Rakušan περιέγραψε την άφιξη των Ρομά από την Ουγγαρία ως «μεγάλο πρόβλημα».
Αλλά ο Nguyen λέει ότι πολλοί από τους πρόσφυγες που μένουν στο σιδηροδρομικό σταθμό της Πράγας δεν εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία.
Εξάλλου, ισχυρίζεται ότι όσοι επιβιβάζονται στα τρένα που επιστρέφουν στη Βουδαπέστη απλώς γυρίζουν και στέλνονται ξανά στην Πράγα.
Οι υποψίες για οικονομική μετανάστευση προκαλούν μια σκληρή απάντηση εν μέσω έντονης πίεσης στα καταλύματα και τις υπηρεσίες.
Εκπρόσωπος του Δημαρχείου της Πράγας είπε στο EUobserver ότι η πρωτεύουσα δεν έχει πλέον ικανότητα να φιλοξενεί πρόσφυγες και ότι η χώρα χρειάζεται «έναν εθνικό μηχανισμό για την κατανομή των προσφύγων μεταξύ των περιφερειών».
Ωστόσο, δεν είναι σαφές ότι οι Τσέχοι της υπαίθρου θα ήταν πρόθυμοι να μοιραστούν το βάρος.
Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι το 60 τοις εκατό του πληθυσμού πιστεύει ότι η υποστήριξη προς τους πρόσφυγες ήταν πολύ γενναιόδωρη και ότι οι Τσέχοι θα πληρώσουν το τίμημα.
Και, όπως πάντα, η αρνητικότητα είναι ιδιαίτερα έντονη όταν πρόκειται για Ρομά πρόσφυγες.
Ο υπουργός Υγείας Vlastimil Válek είπε ότι η δημιουργία καταλυμάτων έκτακτης ανάγκης για τους Ρομά είναι ένα πρόβλημα επειδή «πολλοί πολίτες που ζουν στην περιοχή θα απεργήσουν».