Η νομοθετική πράξη “Θεμελιώδεις αρχές της Εθνικής Αντίστασης” παρουσιάστηκαν στο Ουκρανικό Κοινοβουλιο στα τέλη του Μάη του 2021. Σύμφωνα με το νέο δόγμα, δημιουργούνται εθελοντικά στρατιωτικά σώματα, εθνική αντιστασιακή κίνηση ενώ προωθείται η πατριωτική στάση αλλά και η εκπαίδευση σε πράξεις αντίστασης.
Η συγκεκριμένη αλλαγή στο αμυντικό δόγμα της Ουκρανίας δεν είναι μια δική της πρωτοτυπία. Αντιθέτως είναι μια ιδέα που εφαρμόζεται σε μια σειρά από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που αποτελούν μέρος του ΝΑΤΟ όπως η Εσθονία, η Λετονία, η Λιθουανία και η Πολωνία. Η ιδέα πίσω από την “ολοκληρωτική άμυνα” δεν είναι η επέκταση του στρατιωτικού τομέα αλλά η δημιουργία μίας ραχοκοκαλιάς για μυστικές επιχειρήσεις και πράξεις αντίστασης σε περίπτωση κατοχής.
Όπως αναφέρει σε άρθρο του το περιοδικό Overt Defence τον Μάη του 2021 είναι γνωστό ότι:
“Αν και αυτού του είδους η αμυνα ανθεί σε χώρες της ανατολικής Ευρώπης λόγω και της έλλειψης στρατιωτικων δυνατοτήτων για την αποτροπή μια μεγάλου μεγέθους Ρωσικής εισβολής, οι κυβερνήσεις φαίνεται να δείχνουν μια αδιαφορία στο γεγονός ότι χρησιμοποιώντας και άμαχο πληθυσμό που δε θέλει να συμμετάσχει στις εχθροπραξίας στα πλαίσια μιας στρατηγικής ασύμμετρου πολέμου θα μπορούσε να οδηγήσει σε φρικαλεότητες και σημαντικές παράπλευρες απώλειες για τον άμαχο πληθυσμό. Για τους αξιωματικούς, στη ζυγαριά του πολέμου, αυτοί οι θάνατοι έχουν μικρή αξία εφόσον η στρατηγική λειτουργεί αποτρεπτικά απέναντι στη Ρωσική επιθετικότητα”
Αυτό φαίνεται να συμβαίνει σήμερα και στην Ουκρανία. Όπως αναφέρει το Reuters, στον πόλεμο της Ουκρανίας ο αριθμός των νεκρών μεταξύ του άμαχου πληθυσμού είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό των νεκρών στρατιωτών.
Σε πρόσφατο άρθρο της και η Washington Post σημειώνει ότι οι Ουκρανοί πολίτες συνειδητοποιούν ότι στην προσπάθεια του Ουκρανικού στρατού να αντισταθεί στις Ρωσικές επιθέσεις, οι ζωές του άμαχου πληθυσμού μπαίνουν σε κίνδυνο. Στην πραγματικότητα, κάθε γειτονιά έχει στρατιωτικοποιηθεί στις περισσότερες πόλεις της Ουκρανίας μετατρέπωντας τις περιοχές που ζούνε άμαχοι σε στρατιωτικούς στόχους.
Σύμφωνα με δημοσιογράφους της Washington Post που βρίσκονται στην περιοχή, έχουν δει την τοποθέτηση αντιαρματικών πυραυλικών συστημάτων, βαρύ οπλισμού και άλλων οπλικών συστημάτων δίπλα σε πολυκατοικίες που ζει άμαχος πληθυσμός. Οδοφράγματα στήνονται μέσα στις κεντρικές οδούς των πόλεων και σε κατοικημένες περιοχές.
Η συγκεκριμένη πρακτική, σύμφωνα με τον Richard Weir, ερευνητή της Human Rights Watch που εργάζεται αυτή τη στιγμή στην Ουκρανία μπορεί να κάνει πιο αδύναμες τις προσπάθειες της Δύσης και της Ουκρανίας για να καταστήσουν τη Ρωσία υπεύθυνη για πιθανά εγκλήματα πολέμου.
“Αν υπάρχει στρατιωτικός εξοπλισμός εκεί και οι Ρώσοι λένε ότι εμείς επιτεθήκαμε στη συγκεκριμένη στρατιωτική εγκατάσταση, τότε χάνει τη βαρύτητά της η κατηγορία ότι επιτίθονται σκόπιμα στον άμαχο πληθυσμό και σε δομές που χρησιμοποιούνται από τον άμαχο πληθυσμό”, λέει.
Ο Ουκρανικός στρατός έχει “ευθύνη υπό το Διεθνές Δίκαιο” να απομακρύνει τις δυνάμεις καθώς και τα οπλικά συστήματα από κατοικημένες περιοχές και αν αυτό δεν είναι δυνατόν, τότε πρέπει να απομακρύνει τον άμαχο πληθυσμο από τις περιοχές”, πρόσθεσε.
“Αν δεν το κάνουν αυτό, τότε παραβιάζουν το Δίκαιο του Πολέμου”, είπε.
“Γιατί αυτό που κάνουν είναι να θέτουν σε ρίσκο τις ζωές των πολιτών τους. Γιατί όλος αυτός ο στρατιωτικός εξοπλισμός είναι νόμιμος στόχος”
Ο Andriy Kovalyov, εκπρόσωπος της 112η Αμυντικής Μεραρχίας της Ουκρανίας της οποίας ο στρατός και ο στρατιωτικός εξοπλισμός είναι τοποθετημένος στο Κιέβο αντίδρασε: “Αν ακολουθήσουμε την λογική σας, τότε δε θα έπρεπε να προασπιζόμαστε την πόλη μας”, είπε.
Ο Alexei Arestovich, σύμβουλος του επικεφαλή του γραφείου του Προέδρου της Ουκρανίας Ζελένσκι, είπε ότι σύμφωνα με το στρατιωτικό δόγμα της “Ολοκληρωτικής Άμυνας” (Total Defence) οι εθελοντές σε μονάδες αυτοάμυνας έχουν το νομιμο δικαίωμα της προάσπισης των σπιτιών τους, τα οποία στην πλειοψηφία τους βρίσκονται σε κατοικημένες περιοχές.
Επίσης επιχειρηματολόγησε ότι το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο ή το Δίκαιο του Πολέμου δεν έχει εφαρμογή σε μια τέτοια σύγκρουση γιατί “ο στρατηγικός στόχος της στρατιωτικής καμπάνιας του Πούτιν είναι η ολοκληρωτική καταστροφή του Ουκρανικού έθνους”. Είπε ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν αρνήθηκε επανειλλημμένως το δικαίωμα της Ουκρανίας να υπάρχει ως ανεξάρτητο έθνος.
“Άρα, αυτό που συμβαίνει εδώ δεν είναι ένας ανταγωνισμός μεταξύ ευρωπαϊκών στρατων σύμφωνα με κοινά αποδεκτούς κανόνες, αλλά μια μάχη του λαού για επιβίωση απέναντι σε μία απειλή για την ίδια την ύπαρξή τους”, πρόσθεσε ο Arestovich.
Για να καταλήξει:
“Δεν μπορούμε να εμποδίσουμε τους πολίτες μας από το να αμυνθούν για τα σπίτια τους, για τις ελευθερίες τους, για τις αξίες τους και την ταυτότητά τους όπως τα αντιλαμβάνονται”.
Το ερώτημα βεβαίως που τίθεται είναι, είναι πράγματι αυτός ένας Ολοκληρωτικός Πόλεμος εκ μέρους της Ρωσίας του Πούτιν που να αιτιολογεί μία ολοκληρωτική με κάθε μέσο άμυνα εκ μέρους της Ουκρανικής κυβέρνησης δίχως την ανάγκη του σεβασμού του Δικαίου του Πολέμου ή του Ανθρωπιστικού Δικαίου; Είναι ο Πούτιν ένας νέος Χίτλερ, οπως τον παρουσιάζουν συχνά οι προπαγανδιστικοί μηχανισμοί χωρών της Δύσης αλλά και της Ουκρανίας έτσι ώστε να νομιμοποιείται η χρήση πρακτικών Ολοκληρωτικής Άμυνας;
Τι είναι το Δόγμα της Ολοκληρωτικής Άμυνας που εφαρμόζει η Ουκρανία
Στην Ολοκληρωτική Άμυνα ο στόχος του αμυνόμενου είναι να καταστήσει το κόστος για τον επιτιθέμενο δυσανάλογο σε σχέση με τα δυνητικά οφέλη. Προφανώς, σε αυτό το επίπεδο η Ουκρανία αντιστέκεται αποτελεσματικά αφού τα κόστη για τη Ρωσία είναι σημαντικά τόσο σε σχέση με τη διεθνή εικόνα της, με τις συμμαχίες της, στον οικονομικό τομέα.
Στα πλαίσια του δόγματος της Ολοκληρωτικής Άμυνας της Ουκρανίας, σύμφωνα με την ανάλυση του Ανεξάρτητου Κέντρου Ανάλυσης για τις Γεωπολιτικής Σπουδές Borysfen Intel, δημιουργούνται τάγματα Εθνοφυλακής που μάχονται σε περιοχές κοντά στις εστίες τους, σε περιοχές στις οποίες γνωρίζουν τα ειδικά χαρακτηριστικά τους. Αυτές οι δυνάμεις λειτουργούν αποκεντρωμένα και έχουν προσβαση σε κατάλληλο εξοπλισμό για την αντίστασή τους.
Ειδικού ενδιαφέροντος, σύμφωνα με το στρατιωτικό δόγμα, είναι η χρήση καμερών για την καταγραφή των θηριωδιών του εχθρού το οποίο υλικό μετά χρησιμοποιείται για προπαγανδιστικούς σκοπούς στα πλαίσια της μεγέθυνσης του κόστους για τον επιτιθέμενο όσο και για την καταγραφή της έντασης της αντιστασης για την αναπτέρωση του ηθικού των αμυνόμενων. Ο στόχος είναι η αναγνώριση των επιτιθέμενων απο ολο τον κόσμο ως “εγκληματιών πολέμου” μέσω της παρουσίασης ντοκουμέντων με συνέπεια την επιβολή κυρώσεων από άλλα κράτη που μεγενθύνουν το κόστος της επίθεσης.
Η ιδέα πίσω από την Ολοκληρωτική Άμυνα έρχεται ως απάντηση και σχετίζεται με από αυτό που ονομάστηκε Ολοκληρωτικός Πόλεμος. Ολοκληρωτικός πόλεμος είναι ο πόλεμος στον οποίο συμπεριλαμβάνονται τα παντα, από δομές οι οποίες χρησιμοποιούνται από τον άμαχο πληθυσμό ως νόμιμους στρατιωτικούς στόχους, κινητοποιώντας όλους τους πόρους της κοινωνίας για τον πόλεμο και δίνοντας προτεραιότητα στον πόλεμο σε σχέση με τις ανάγκες που υπάρχουν πέρα από τον πόλεμο.
Ο Ολοκληρωτικός Πόλεμος είναι “ένας πόλεμος που δεν περιορίζεται από τη χρήση των όπλων, την περιοχή, ή αυτούς που μάχονται ή τους στόχους που θέτονται, και στον οποίο δε γίνονται σεβαστοί οι κανόνες του πολέμου”.
Οι ναζιστικές καταβολές του “Ολοκληρωτικού Πολεμου”
Σύμφωνα με τον Γερμανό στρατηγό, θεωρητικό του πολέμου, εθνικιστή και μεγάλο υποστηρικτή του ναζιστικού καθεστώτος Erich Ludendorff που ανέπτυξε τον όρο στο βιβλιό του Der Totale Krieg, η ουσία του “Ολοκληρωτικου Πολέμου” βρίσκεται “στην λειτουργία των ένοπλων δυνάμεων και του άμαχου πληθυσμού ως ένα”.
O Γκέμπελς, Υπουργος Προπαγάνδας του ναζιστικού καθεστώτος είχε μιλήσει μπροστα σε ένα τεράστιο κοινό στις 18 Φεβρουαρίου του 1943 μετά την ήττα στο Στάλινγκραντ για τον “Ολοκληρωτικό Πόλεμο”.
Είχε πει, αποτυπώνοντας την έννοια της ενότητας με στόχο την επίτευξη νίκης:
“Οι Άγγλοι υποστηρίζουν ότι ο Γερμανικός λαός είναι ενάντια στη στρατηγική ολοκληρωτικού πολέμου της κυβέρνησής τους. Οι Άγγλοι λένε ότι ο λαός δεν θέλει ολοκληρωτικό πόλεμο, θέλει να παραδοθεί.
Πιστεύετε μαζί με τον Φύρερ και μαζί με εμάς σε μια τελική Ολοκληρωτική Νικη του Γερμανικού λαού; Είστε εσείς και ο Γερμανικός λαός έτοιμοι να εργαστείτε, αν ο Φύρερ το διατάξε, 10, 12 και αν είναι αναγκαίο ακόμη και 14 ώρες την ημέρα και να δώσετε τα πάντα για τον στόχο της νίκης; Θέλετε Ολοκληρωτικό Πόλεμο; Αν είναι αναγκαίο, θέλετε έναν πόλεμο πιο ολοκληρωτικό και ριζοσπαστικό απ’ οτιδήποτε έχετε φανταστεί ως σήμερα;”
Σύμφωνα με το δογμα που είχε εφαρμόσει η Σουηδία κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου “ο Ολοκληρωτικός Πόλεμος ενάντια στην πατρίδα οπου η ζωή των αμάχων μετατρέπεται σε πρωταρχικό στόχο πρέπει να αντιμετωπιστεί με μια Ολοκληρωτική Άμυνα, στην οποία συμπεριλαμβάνονται τόσο ο στρατός όσο και ο άμαχος πληθυσμός”.
Σύμφωνα με το δόγμα που εφαρμόζει και η Ουκρανία, η αντίσταση στον εχθρό στα πλαίσια μιας “Ολοκληρωτικής Άμυνας” βασίζεται στην κοινή αντίσταση ενόπλων δυνάμεων και πολιτών στον επιτιθέμενο “στη γη, στη θάλασσα, στον αέρα, στον κυβερνοχώρο, στην προπαγάνδα” μειώνοντας τη δυνατότητά του στρατιωτικά, πολιτικά, οικονομικά, διπλωματικά, πνευματικά, πολιτιστικά μέσω της πραγματοποίησης όλων των ειδών μάχης συμπεριλαμβανομένου του ασύμμετρου πολέμου.
Ειδικότερα, το Ουκρανικό στρατωτικό δόγμα καλεί όλους σε ετοιμότητα ώστε “να δώσουν στον εχθρό μη αποδεκτές πολιτικές, οικονομικές, στρατιωτικές και άλλες απώλειες αναγκάζοντάς τον να σταματήσει τις επιχειρήσεις και να εγκαταλείψει τον πόλεμο”.