Ουκρανία: Ο πρώτος πόλεμος της εποχής των social media είναι γεμάτος fake news – 8 πρόσφατα παραδείγματα

Το πρώτο θύμα σε έναν πόλεμο, λένε, είναι η αλήθεια. Στην εποχή των social media όπου η ταχύτητα διάδοσης της πληροφορίας είναι τεράστια και ο χρόνος για την επαλήθευσή της ελάχιστος, αυτό φαίνεται να είναι πιο αλήθεια από ποτέ.

Σύμφωνα με μεγάλη έρευνα του Media Lab του Πανεπιστημίου MIT, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Science” (στην οποία συνέκριναν τη διάχυση της αληθούς και της ψευδούς πληροφόρησης μέσω retweets μεταξύ 2006 με 2017), οι ψευδείς ειδήσεις διαδίδονται έξι φορές πιο γρήγορα από τις πραγματικές. Επιπρόσθετα έχουν κατά 70% περισσότερες πιθανότητες να διαδοθούν από τις πραγματικές, διότι κατά τους επιστήμονες το ψέμα εξαπλώνεται ταχύτερα από την αλήθεια και διαδίδεται σημαντικά μακρύτερα και ευρύτερα σε όλες τις κατηγορίες πληροφοριών.

Με απλά λόγια, το ψέμμα στην εποχη των social media διαδίδεται πιο γρήγορα παρά ποτέ. Και σε καιρό πολέμου, η γρήγορη διάδοση μιας πληροφορίας και η διαμόρφωση κλίματος μπορει να είναι κρίσιμος παράγοντας στη μάχη για επικράτηση.

Αυτό φαίνεται ότι συμβαίνει και στον πόλεμο στην Ουκρανία αφού διαρκώς βλέπουμε ψεύτικες πληροφορίες να διαδίδονται με μεγάλη ευκολία όχι μονο από απλούς χρήστες αλλα ακόμα και από πρωθυπουργούς χωρών, από μεγάλους μιντιακούς κολοσσούς. Προφανώς, πέρα από τον πόλεμο με τα όπλα που διεξάγεται στην Ουκρανία σε εξέλιξη βρίσκεται και ένας πόλεμος προπαγάνδας που πλέον δεν γίνεται με πόστερ και φυλλάδια αλλά κυριως στα social media. Είναι ένας πόλεμος που η Ουκρανία μοιάζει να κερδίζει.

Σας παρουσιάζουμε κάποιες σχετικές “ειδήσεις” που σύμφωνα με το BBC αποδειχθηκε ότι ήταν ψεύτικες, με τη ζημιά όμως να έχει γίνει αφού η διάδοση αυτών των “πληροφοριών” ήταν τεράστια.

1. Νεαρό κορίτσι που υψώνει ανάστημα απέναντι σε πάνοπλο στρατιώτη δεν είναι από την Ουκρανία

Ένα βίντεο διακινείται τις τελευταίες ημέρες το οποιο, σύμφωνα με τον λογαριασμό που το ανέρτησε, δείχνει ενα θαραλλέο κορίτσι από την Ουκρανία που υψώνει ανάστημα απέναντι σε ένα Ρώσο στρατιώτη. Το βίντεο έλαβε 12 εκατομμύρια views στο TikTok και περίπου 1 εκατομμύριο views στο Twitter.

Στην πραγματικότητα όμως το κορίτσι δεν είναι από την Ουκρανία αλλά από την Παλαιστίνη. Και δεν είναι ένα οποιοδηποτε κορίτσι αλλά η αγωνίστρια Αχέντ Ταμίμι που στο συγκεκριμένο βίντεο σε ηλικία 11 ετών τα βάζει με έναν Ισραηλινό στρατιώτη μετά τη σύλληψη του αδελφού της το 2012.

Το twitter πλέον ενημερώνει ότι είναι “εκτος θέματος” όμως στο TikTok συνεχίζεται κανονικά η διάδοσή του…

2.Πολίτες μάχονται με κοκτέιλ ενάντια σε Ρώσους στρατιώτες στο Κιέβο

Διάφορες εκδόσεις ενός βίντεου διακινούνται στα social media, στο οποίο υποστηρίζεται ότι βλέπουμε κάτοικους του Κιέβου που πολεμάνε στρατιώτες του Ρώσικου στρατού με βόμβες μολότοφ.

Μάλιστα ήταν τόσο μεγάλη η διάδοσή του ώστε ακόμα και δύο βρετανοι βουλευτες να το μοιραστούν στους λογαριασμούς τους.

Όμως το βίντεο είναι παλιό… Λήφθηκε κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων της “Πορτοκαλί Επανάστασης” που οδήγησε στην πτώση του φιλορώσου τότε προέδρου της χώρας Βίκτορ Γιανούκοβιτς.

3.Εικόνες από βιντεοπαιχνίδι παρουσιάστηκε ως βίντεο ρήψης ρώσικου αεροπλάνου 

5. Ο Δήμαρχος του Κιέβου στην πρώτη γραμμή της μάχης 

6. Ήπιε ο Ζελένσκι τσάι με τους Ουκρανούς στρατιώτες;

Υπάρχει ένα βίντεο σύμφωνα με το οποίο βλέπουμε τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντομίρ Ζελένσκι με στρατιωτικό ρουχισμό να τονώνει το ηθικό των στρατιωτών πίνοντας μαζί τους τσάι στο πεδίο της μάχης. Το βίντεο είχε πάνω από 3 εκατομμύρια views μέσα στο σαββατοκύριακο.

Το βίντεο είναι αληθινό ομως… γυρίστηκε 1 βδομάδα πριν, πριν δηλαδή ξεκινήσει η εισβολή της Ρωσίας. Τραβήχθηκε στην περιοχή Shyrokyne, όταν ο προεδρος Ζελένσκι επισκέφθηκε τους στρατιώτες για να τους δείξει τη στήριξή του.