Ουκρανία: Τα κύρια σημεία του τελικού ανακοινωθέντος της Συνόδου Κορυφής

Περίπου 80 χώρες συμφώνησαν σήμερα στην Ελβετία στην «Σύνοδο Κουρφής/Διεθνή Διάσκεψη για την Ουκρανία» ότι ο «διάλογος ανάμεσα σε όλα τα μέρη» και ο σεβασμός της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας είναι ο δρόμος που πρέπει να ακολουθηθεί για να μπει τέλος στον πόλεμο που άρχισε πριν από περισσότερο από δύο χρόνια με τη ρωσική εισβολή.

Η πλειονότητα των περισσότερων από 90 χωρών, που εκπροσωπήθηκαν στη σύνοδο κορυφής του Μπούργκενστοκ, υποστήριξε την τελική διακήρυξη, στην οποία διατυπώνεται επίσης έκκληση για την επιστροφή χιλιάδων παιδιών της Ουκρανίας που μεταφέρθηκαν στη Ρωσία και για μια πλήρη ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου.

Οι ουκρανικοί πυρηνικοί σταθμοί και εγκαταστάσεις, περιλαμβανομένου του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια, πρέπει να λειτουργούν με τρόπο ασφαλή υπό τον πλήρη έλεγχο της Ουκρανίας

Όμως ούτε η Ρωσία ούτε η Κίνα εκπροσωπήθηκαν και το ανακοινωθέν δεν υποστηρίχθηκε από χώρες όπως η Ινδία, το Μεξικό, η Νότια Αφρική, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Η Βραζιλία συμμετείχε ως παρατηρήτρια χώρα. Κάποια από τα ζητήματα που θα προκαλούσαν αντιδράσεις παραλήφθηκαν, όμως δεν κατάφεραν να λάβουν την στήριξη των ανωτέρων χωρών.

Η υπαιτιότητα της σύγκρουσης ανήκει στη Ρωσία

Η Ρωσία θεωρείται υπεύθυνη ότι άρχισε αυτό τον πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας το Φεβρουάριο 2022 και το τελικό έγγραφο της συνόδου κορυφής αναφέρεται στις καταστροφικές συνέπειες της σύγκρουσης και καλεί για τη «συνολική» διευθέτησή της.

«Ο πόλεμος της Ρωσικής Ομοσπονδίας εναντίον της Ουκρανίας, που βρίσκεται σε εξέλιξη, συνεχίζει να προκαλεί βάσανα στους ανθρώπους και καταστροφές σε μεγάλη κλίμακα, ενώ δημιουργεί επίσης κινδύνους και κρίσεις με παγκόσμιο αντίκτυπο», αναφέρεται στο ανακοινωθέν.

Εδαφική ακεραιότητα – Επιστροφή στα αναγνωρισμένα σύνορα

Οι υπογράφουσες χώρες δηλώνουν ότι «επαναλαμβάνουν την υποστήριξή τους στις αρχές της κυριαρχίας, της ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας όλων των κρατών, περιλαμβανομένης της Ουκρανίας, μέσα στα διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορά τους».

Η Ρωσία ελέγχει αυτή τη στιγμή σχεδόν 20% του ουκρανικού εδάφους, περιλαμβανομένης της Κριμαίας την οποία προσάρτησε το 2014.

Παιδιά και αιχμάλωτοι

Το έγγραφο περιλαμβάνει επίσης έκκληση για πλήρη ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου και για την επιστροφή στην Ουκρανία χιλιάδων παιδιών που μεταφέρθηκαν στη Ρωσία και τα εδάφη που αυτή ελέγχει.

Το Κίεβο έχει κατηγορήσει τη Μόσχα ότι έχει απαγάγει σχεδόν 20.000 παιδιά από την αρχή της εισβολής της. Το Κρεμλίνο υποστηρίζει ότι τα μετέφερε για να τα προστατεύσει. «Όλοι οι αιχμάλωτοι πολέμου πρέπει να απελευθερωθούν μέσω μιας πλήρους ανταλλαγής», αναφέρεται στο τελικό ανακοινωθέν.

«Όλα τα παιδιά της Ουκρανίας, που απελάθηκαν και μεταφέρθηκαν παρανόμως, και όλοι οι άλλοι ουκρανοί άμαχοι, που συνελήφθησαν παρανόμως, πρέπει να σταλούν πίσω στην Ουκρανία», προστίθεται.

Πυρηνική ασφάλεια

Η σύνοδος κορυφής ζητεί να τεθεί υπό τον «πλήρη και κυρίαρχο» έλεγχο της Ουκρανίας ο πυρηνικός σταθμός της Ζαπορίζια, ο μεγαλύτερος στην Ευρώπη, που βρίσκεται αυτή τη στιγμή υπό ρωσικό έλεγχο. Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει για τον κίνδυνο ενός μείζονος πυρηνικού ατυχήματος αφότου οι ρώσοι στρατιωτικοί κατέλαβαν αυτό το σταθμό στην αρχή του πολέμου.

«Οι ουκρανικοί πυρηνικοί σταθμοί και εγκαταστάσεις, περιλαμβανομένου του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια, πρέπει να λειτουργούν με τρόπο ασφαλή υπό τον πλήρη έλεγχο της Ουκρανίας», αναφέρεται στο τελικό ανακοινωθέν. Οι υπογράφουσες χώρες εξέφρασαν επίσης την ανησυχία τους όσον αφορά το ενδεχόμενο προσφυγής στα πυρηνικά όπλα.

«Κάθε απειλή προσφυγής και κάθε προσφυγή στα πυρηνικά όπλα μέσα στο πλαίσιο του πολέμου που βρίσκεται σε εξέλιξη εναντίον της Ουκρανίας είναι απαράδεκτες», αναφέρεται στο κείμενο.

Επισιτιστική ασφάλεια

«Η επισιτιστική ασφάλεια δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να χρησιμοποιείται σαν όπλο. Τα ουκρανικά αγροτικά προϊόντα πρέπει να παραδίδονται ελεύθερα και με ασφάλεια στις ενδιαφερόμενες τρίτες χώρες», αναφέρεται στο έγγραφο. Η Ουκρανία είναι ένας από τους κύριους εξαγωγούς σιτηρών στον κόσμο, όμως η ρωσική εισβολή έχει εμποδίσει τις εξαγωγές της μέσω της Μαύρης Θάλασσας, η οποία έχει γίνει πολεμική ζώνη.

«Έχουν ουσιώδη σημασία η ελεύθερη εμπορική ναυσιπλοΐα, πλήρης και ασφαλής, όπως και η πρόσβαση στα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας και της Θάλασσας του Αζόφ», αναφέρεται. «Οι επιθέσεις σε εμπορικά πλοία μέσα στα λιμάνια και κατά τον πλου τους, καθώς και εναντίον πολιτικών λιμανιών και των υποδομών τους, είναι απαράδεκτες», προστίθεται επίσης στη διακήρυξη.

Να περιληφθεί η Ρωσία

Στο έγγραφο αναφέρεται επίσης πως μελλοντικές διαπραγματεύσεις για ένα ειρηνευτικό σχέδιο πρέπει να περιλαμβάνουν τη Ρωσία. «Έχουμε την πεποίθηση ότι, για να φθάσουμε στην ειρήνη, χρειάζονται η συμμετοχή και ο διάλογος όλων των μερών», αναφέρουν οι υπογράφουσες χώρες. Οι συμμετέχοντες στη σύνοδο κορυφής «αποφάσισαν να αναλάβουν στο μέλλον συγκεκριμένα διαβήματα στους προαναφερθέντες τομείς, με τη συμμετοχή εκπροσώπων όλων των μερών».

Τα κείμενο με τα τελικά συμπεράσματα που υιοθετήθηκε από τις 80 από τις 90 χώρες βασίζονται σε απόλυτο βαθμό στο χθεσινό σχέδιο, το οποίο εξυπηρετεί συγκεκριμένες στρατηγικές πλην του αιτήματος για επιστροφή των παιδιών που δεν επιδέχεται κριτικής.

Την περασμένη εβδομάδα, σε δηλώσεις που απευθύνονταν σαφώς στη διάσκεψη, ο Πούτιν δήλωσε ότι η Ρωσία δεν θα σταματήσει τον πόλεμο μέχρι το Κίεβο να αποσύρει πλήρως τις δυνάμεις του από τέσσερις επαρχίες που η Μόσχα ελέγχει μόνο εν μέρει και ισχυρίζεται ότι έχει προσαρτήσει. Το Κίεβο το κατήγγειλε γρήγορα ως απαίτηση για παράδοση.

«Φυσικά εμείς… καταλαβαίνουμε απόλυτα ότι θα έρθει μια στιγμή που θα είναι απαραίτητο να μιλήσουμε με τη Ρωσία», δήλωσε ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών Ντμίτρο Κουλέμπα. «Αλλά η θέση μας είναι πολύ ξεκάθαρη: Δεν θα επιτρέψουμε στη Ρωσία να μιλάει στη γλώσσα των τελεσιγράφων, όπως μιλάει τώρα». Οι δυτικοί ηγέτες που συμμετείχαν στη σύνοδο κορυφής ενέκριναν την άρνηση του Κιέβου να διαπραγματευτεί με τέτοιους όρους.