Πλήρες εμπάργκο στον ρωσικό πολιτισμό σχεδιάζει το υπουργείο Παιδείας της Ουκρανίας. Ένα σχέδιο για την πλήρη «απορωσοποίηση» της πολιτιστικής ζωής, σε συνέχεια της εφαρμοζόμενης πολιτικής πριν το ξέσπασμα του πολέμου.
Στη δημοσιότητα ήρθε πόρισμα επιτροπής του υπουργείου Παιδείας της Ουκρανίας για τον ανασχεδιασμό των προγραμμάτων σπουδών της μέσης εκπαίδευσης στο μάθημα της Λογοτεχνίας.
Το πόρισμα, που δημοσιεύει το ουκρανικό μέσο «Στρανά» εκδόθηκε λίγες ημέρες πριν την απόφαση για την απαγόρευση της εισαγωγής βιβλίων από την Ρωσική Ομοσπονδία και την επιβολή περιορισμών στην εισαγωγή βιβλίων στη ρωσική γλώσσα από τρίτες χώρες, καθώς και τον «έλεγχο» της μουσικής και εν γένει των ρωσόφωνων πολιτιστικών προϊόντων.
Στην εισαγωγή γίνεται αναφορά στην εισβολή του στρατού της Ρωσικής Ομοσπονδίας και «τα ψυχολογικά και σωματικά τραύματα των παιδιών της Ουκρανίας», καθώς και την «την ανάπτυξη των πολιτιστικών σχέσεων της Ουκρανίας με τις πολιτισμένες (sic) χώρες, ιδίως μέσω του μαθήματος Ξένη Λογοτεχνίας».
Από τα προγράμματα σπουδών για το μάθημα της Λογοτεχνίας, από την 6η μέχρι την 11η τάξη, αποκλείονται όλα τα έργα κολοσσών της ρωσικής και παγκόσμιας λογοτεχνίας, όπως οι Φ. Ντοστογιέφσκι, Ι. Τουργκένιεφ, Α. Πούσκιν, Ι. Μπουνίν, Μ. Μπουλγκακόφ, ποιήματα του λεγόμενου «Ασημένιου Αιώνα» της ρωσικής ποίησης, τα παραμύθια του Ι. Κριλόβ, διηγήματα του Α. Τσέχοφ, ποιήματα της περιόδου του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου. Από την αντιρωσική μήνιν δεν γλίτωσε ούτε «Το Παλτό» του Νικολάι Γκόγκολ, με τους «μεταρρυθμιστές» του υπουργείου Παιδείας της Ουκρανίας να απονέμουν πάντως χάρη σε διηγήματα του τελευταίου γραμμένα στα Ουκρανικά…
Στις σημειώσεις του πορίσματος για τα προς κατάργηση αντικείμενα αναφέρονται ως αιτίες «στρατιωτική επιθετικότητα της Ρωσικής Ομοσπονδίας», ο «εκσυγχρονισμός των προγραμμάτων προς όφελος σύγχρονων έργων για παιδιά και εφήβους». Ειδικά για τον Πούσκιν γίνεται λόγος για «δυσκολία κατανόησης» των έργων του και προτείνεται η «αντικατάσταση με έργα που θεωρούνται μνημεία της παγκόσμιας λογοτεχνίας».
Όσον αφορά τα κυριολεκτικά, δε, μνημεία, οι αρχές της πόλης Ουζγκαρόντ δεν παρέλειψαν να μοιραστούν στον επίσημο λογαριασμό του Facebook του δημοτικού συμβουλίου την απομάκρυνση προτομής του μεγάλου Ρώσου ποιητή. Στο ίδιο μήκος κύματος, το «Ρωσικό Δραματικό Θέατρο του Χαρκόβου “Αλέξανδρος Πούσκιν”» μετονομάστηκε σε «Ακαδημαϊκό Δραματικό Θέατρο του Χαρκόβου». Στην ίδια πόλη, το Εθνικό Πανεπιστήμιο Καραζίν ανακοίνωσε πως καταργείται η έδρα της Ρωσικής Γλώσσας, καθώς και της Ρωσικής Λογοτεχνίας, ενώ στη θέση δημιουργήθηκε έδρα Σλαβικής Φιλολογίας, όπου θα διδάσκεται η πολωνική γλώσσα.
Η τάση για «cancel culture» κατά του ρωσικού πολιτισμού εναρμονίζεται με την επιχείρηση περιορισμού της δημόσιας χρήσης της ρωσικής γλώσσας με την ψήφιση του νόμου «για τη διασφάλιση της λειτουργικότητας της ουκρανικής γλώσσας ως κρατικής». Ο νόμος, ο οποίος βρίσκεται σε ισχύ από τον Απρίλιο του 2019, προέβλεπε την επιβολή της ουκρανικής ως της μοναδικής γλώσσας στις δημόσιες υπηρεσίες, ενώ όριζε πως οι ιδιωτικές επιχειρήσεις όφειλαν να παρουσιάζουν πληροφορίες για τα παρεχόμενα προϊόντα και τις υπηρεσίες στα ουκρανικά. Είχε, άλλωστε, προηγηθεί ο νόμος του 2017 για την εκπαίδευση, που προέβλεπε την καθιέρωση των ουκρανικών ως της κύριας γλώσσας διδασκαλίας. Αξίζει να σημειωθεί πως καθεστώς ειδικής μειονοτικής γλώσσας απέκτησαν τα Ταταρικά της Κριμαίας, ως γλώσσα γηγενούς κοινότητας, στην οποία δόθηκε η δυνατότητα να παραμείνει κύρια γλώσσα εκπαίδευσης, παράλληλα με τη βασική διδασκαλία της ουκρανικής γλώσσας. Ταυτόχρονα, για τις εθνικές μειονότητες που μιλούν κάποια από τις γλώσσες των χωρών της Ε.Ε, αναγνωρίστηκε η δυνατότητα παράλληλης διδασκαλίας, χωρίς, ωστόσο, η μητρική γλώσσα να ξεπερνά το 60% του χρόνου διδασκαλίας στις τελευταίες τρεις τάξεις. Για την δε ρωσική γλώσσα, που υπολογίζεται ως μητρική για το ένα τρίτο του πληθυσμού της Ουκρανίας, ήδη από την 5η τάξη η διδασκαλίας της μητρικής γλώσσας δεν μπορεί να ξεπερνά το 20% του διδακτικού χρόνου.
Με δεδομένη την απάντηση στο ρητορικό ερώτημα «πόσες ζωές Ουκρανών στρατιωτών και πολιτών θα σώσουν τα μέτρα πολιτιστικού cancel culture» το δεύτερο ερώτημα που θα πρέπει να απαντηθεί είναι κατά πόσο συνάδουν οι ενέργειες του ουκρανικού κράτους (που φιλοδοξεί, υπενθυμίζεται, να λάβει το χρίσμα του υποψήφιου μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης) συνάδουν με τις διεθνείς συνθήκες για την προστασία γλωσσικών και εθνοτικών μειονοτήτων.