Ο ορθολογικός εκσυγχρονισμός του Κώστα Σημίτη

Του Αργύρη Αργυριάδη

Δικηγόρου

«O εκσυγχρονισμός είναι διαρκές ζητούμενο της χώρας» υποστήριζε μετ’ επιτάσεως ο Κώστας Σημίτης. Πολλοί πίσω από αυτήν τη φράση έβλεπαν το αυτονόητο, άλλοι έναν ορατό κίνδυνο για τα δικά τους «κεκτημένα». Κάποιοι τρίτοι ενέτασσαν τον εκσυγχρονισμό σε ένα διακριτό σύστημα ιδεών που επέλεξαν να υπηρετήσουν. Ο εκσυγχρονισμός ήταν και παραμένει η απόληξη της ορθολογικής σκέψης για μια χώρα που αδιάλειπτα φλερτάρει με τον κατσαπλιαδισμό, το λαϊκισμό και τον ωχαδερφισμό. Πόσο εύκολο είναι, όμως, μια χώρα να πάει μπροστά; Να γίνει σύγχρονη; Όχι μόνον σε υποδομές, αλλά σε ιδέες και αντιλήψεις;

Ήταν και παραμένει δύσκολο. Ακόμη δυσκολότερο ήταν την περίοδο 1996 – 2004. Πρώτον, γιατί ο εκσυγχρονισμός δεν ήταν κοινό όραμα στο ΠΑΣΟΚ (να μην λησμονούμε ότι ο Σημίτης εξέφραζε το 53% ενώ το υπόλοιπο 47% ήταν ισχυρότατη εσωκομματική αντιπολίτευση). Δεύτερον, διότι δεν υπήρχαν πολιτικές συμμαχίες. Η ΝΔ ως αξιωματική αντιπολίτευση απευθύνονταν στα ταπεινά ένστικτα των νεοελλήνων, ενώ η Αριστερά αρνούνταν να «βάλει μπέτη» σε πολιτικές αναχωρητισμού, εχθροπάθειας και συλλογικής οπισθοδρόμησης ακόμη και στη μάχη των ιδεών και αντιλήψεων.

Ωστόσο, εκεί που το κομματικό φαινόμενο αποδεικνύονταν λειτουργικά αυτιστικό, η ίδια η κοινωνία πήρε θέση. Ο Κώστας Σημίτης στηρίχθηκε από το πλειοψηφικό πολιτικό κέντρο. Από τους ορθολογικούς πολίτες που επιζητούν μεταρρυθμίσεις. Αντιλαμβάνονται τι σημαίνει «μετρήσιμοι στόχοι».  Κατανοούν όταν υπάρχει ένας οδικός χάρτης με αφετηρία, σταθμούς και τέρμα. Και κάπως έτσι η Ελλάδα γνώρισε την πιο πυκνή πολιτική της περίοδο. Γεγονότα – σταθμοί στη νεότερη πολιτική ιστορία του τόπου.

Η Ελλάδα μπήκε στην ΟΝΕ με το σπαθί της (ναι, το ίδιο σπαθί που χρησιμοποίησαν όλες οι χώρες της Μεσογείου). Ήταν χώρα ενταγμένη στον σκληρό πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όχι χώρα – παρίας όπως κατάντησε μερικά χρόνια μετά. Πέτυχε την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς «να ανοίξει μύτη» (να θυμηθούμε ότι η Τουρκία το ενδεχόμενο ένταξης το θεωρούσε αιτία πολέμου – casus belli).  Διεισδύσαμε οικονομικά στα Βαλκάνια (πάμπολλες Ελληνικές επιχειρήσεις απέκτησαν ισχυρή παρουσία). Πραγματοποιήθηκαν τα μεγαλύτερα έργα στη χώρα από εποχής Χαρίλαου Τρικούπη (Εγνατία Οδός, Διώρυγα Ρίου – Αντιρρίου, Αττική Οδός, Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, Αττικό Μετρό, περιφερειακά νοσοκομεία, νέα δικαστικά μέγαρα κλπ). Εξαρθρώθηκε η τρομοκρατία που ταλάνιζε τη χώρα επί 30 περίπου έτη. Τέλος, προετοιμάστηκε η διεξαγωγή των επιτυχημένων Ολυμπιακών Αγώνων στη χώρα μας. Και όλα αυτά μέσα σε οκτώ χρόνια και ένα μήνα. Μπορούμε να θυμηθούμε ανάλογη περίοδο στην πρόσφατη Ελληνική ιστορία; Προφανώς υπήρξαν υστερήσεις, λάθη και παραλείψεις (αδυναμία μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού συστήματος, υπερίσχυση της οικονομικής εξουσίας έναντι της πολιτικής, λούμπεν ημεδαπή επιχειρηματικότητα κλπ).

Ποια ήταν η ειδοποιός διαφορά αυτής της περιόδου που ακόμη και σήμερα επηρεάζει τη ζώσα πολιτική πραγματικότητα (ευλόγως, καθώς πρωταγωνιστούν στελέχη που πριν 30 χρόνια ανέδειξε ο Κώστας Σημίτης); Κατά τη γνώμη μας, η ικανότητα της σύνθεσης. Η δημιουργική προσέγγιση της άλλης άποψης. Του αντίλογου. Ο Σημίτης κατάφερε και έκανε το αρχικό μειονέκτημα (ένα κόμμα που δεν το έλεγχε στο σύνολό του και ένα κομματικό σύστημα που εξακολουθούσε να διαβάζει το πολιτικό manual της δεκαετίας του ‘70) σε πλεονέκτημα. Αναζήτησε ευρείες κοινωνικές συμμαχίες (πέραν και έξω από κόμματα) και σύνθεσε αντίθετες απόψεις. Όλα αυτά υπό την σκέπη του ορθού λόγου. Όχι ως «realpolitik» που δίνοντας έμφαση στη ζώσα πραγματικότητα απεμπολεί κάθε αξία και ιδέα. Αλλά ως μια πραγματιστική πολιτική που δίχως να λησμονεί ότι η πολιτική είναι πάντα η «τέχνη του εφικτού» θυμάται τη ρήση του Max Weber πως «το «εφικτό» τότε μόνον μπορεί να πραγματοποιηθεί, όταν  προσπαθεί κανείς να πραγματοποιήσει το ανέφικτο». Με σχέδιο,  σοβαρότητα, μεθοδικότητα, σκληρή δουλειά και σωστή ιεράρχηση των προταγμάτων. Δηλαδή όσα χαρακτήριζαν τον Κώστα Σημίτη. Καλό ταξίδι, κ. Πρόεδρε …

"google ad"