Κυρία Σβαν, πριν από τρεις εβδομάδες φιλοξενήσατε τον Υπουργό Οικονομικών της Ελλάδας, Γιάνη Βαρουφάκη στο Βερολίνο. Τότε μπορούσατε να φανταστείτε το σενάριο που βλέπουμε σήμερα;
Δεν το περίμενα. Περίμενα την επίτευξη ενός συμβιβασμού, ειδικά επειδή υπήρχαν ξεκάθαρες συγκλίσεις. Ο Βαρουφάκης επεσήμανε συνεχώς πως περαιτέρω κοινωνικές περικοπές, που είχαν βλάψει την ανάπτυξη είναι αδύνατο να γίνουν αποδεκτές παρά μόνο υπό την προϋπόθεση της αναδιάρθρωσης του χρέους. Οι θεσμοί δεν πρόσφεραν αυτή την προοπτική αλλά προσπαθούσαν να τραβήξουν τα χαλινάρια που έχουν περάσει στην Ελληνική κυβέρνηση ακόμα πιο σφιχτά.
Γιατί; Για να στείλουν στις άλλες χώρες που βρίσκονται σε κρίση, στην Ισπανία ή την Πορτογαλία το μήνυμα, πως μια αριστερή πολιτική δεν πρόκειται να περάσει;
Μπορεί αυτό να ήταν το κίνητρο. Ο τρόπος με τον οποίο βλέπανε το ΣΥΡΙΖΑ ήταν εξ αρχής πολύ επικριτικός, για να μην πω εχθρικός. Ο Υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε από την πρώτη στιγμή είχε σκοπό να οδηγήσει το ΣΥΡΙΖΑ στα βράχια προκειμένου να μην υπάρξει εξάπλωση του ίδιου φαινομένου και στην Ισπανία και την Πορτογαλία. Πιστεύω ωστόσο πως και οι μεγάλες διαφορές νοοτροπίας έχουν παίξει το ρόλο τους. Θυμάμαι πόση μνησικακία είχε προκαλέσει το γεγονός ότι ο Βαρουφάκης πηγαίνει στη δουλειά του με μηχανή. Υπήρχαν βαθιές διαφορές πολιτικού στιλ. Στην ουσία όμως οι θεσμοί και ακόμα οι Σοσιαλδημοκράτες δεν ήθελαν να παραδεχτούν ότι οι πολιτικές λιτότητας των τελευταίων ετών απέτυχαν. Το γεγονός ότι ζητήθηκε από την Ελληνική Κυβέρνηση να κόψει από τους συνταξιούχους και τους αδύναμους αποδεικνύει πόσο αμείλικτη στάση επέδειξαν οι θεσμοί.
Το μεγαλύτερο βάρος της ευθύνης βαραίνει τα μέλη της Ευρωζώνης;
Ναι, κύριοι υπεύθυνοι είναι η Ευρωζώνη και το ΔΝΤ. Η Ελλάδα θέτει το ερώτημα αν μπορεί να συνεχιστεί αυτή η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ένα ριζοσπαστικό ερώτημα. Οι «δικοί μας» δεν ενοχλήθηκαν από το γεγονός ότι τόσο η ανεργία όσο και το δημόσιο χρέος των υπό μεταρρύθμιση χωρών αυξάνονται συνεχώς.
Από τη σκοπιά πολιτικής ισχύος δεν ήταν αναμενόμενο ότι η Ευρωζώνη δεν επρόκειτο να ακολουθήσει την Ελλάδα;
Τι πάει να πει πολιτική ισχύ;! Παρατηρούμε την αποχώρηση της ιδέας της δημοκρατίας στη χώρα μας. Η ελληνική κυβέρνηση έχει αίσθημα ευθύνης για τη χώρα της. Έχω την εντύπωση ότι οι θεσμοί δεν αντιμετωπίζουν την Ελλάδα με αίσθημα ευθύνης. Σε μια χώρα που κάθε μέρα έρχεται πιο κοντά στο γκρεμό υπάρχουν ευτυχώς δυνάμεις που λένε «εμείς αυτό είναι αδύνατο να το δεχτούμε». Αυτό μου δίνει χαρά, ειδικά όταν βλέπω πόσο οπορτουνιστική είναι η πολιτική που ασκείται πλέον στη χώρα μας.
Κατά πόσο ευθύνονται η γερμανική κυβέρνηση Καγκελάριος; Τυπικά η απόφαση ελήφθη από τους υπουργούς οικονομικών.
Ναι, αλλά όταν η Καγκελάριος δηλώνει ότι οι θεσμοί κατέθεσαν μια εξαιρετικά γενναιόδωρη πρόταση, προτείνοντας 15 δις, οι πολίτες θα πουν: Μα γιατί οι Έλληνες δεν το δέχονται; Αν το παρατηρήσουμε όμως πιο προσεκτικά θα δούμε πως πρόκειται για μια πρόταση που πάσχει από βιωσιμότητα, καθώς περιέχει ατάκτως ερριμένες και προχειρογραμμένες μεταρρυθμιστικές προτάσεις. Οι Έλληνες δικαίως επιμένουν σε μια βιώσιμη λύση, η οποία θα τους επιτρέψει να προσεγγίζουν επενδυτές και να υπάρξει ανάπτυξη. Άκουσα με τα ίδια τα αυτιά μου ότι η πρόταση που κατατέθηκε χαρακτηρίστηκε από αξιωματούχους της γερμανικής κυβέρνησης ως βιώσιμη, ενώ εσωτερικοί κύκλοι της γερμανικής κυβέρνησης γνωρίζουν ότι δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότηα. Εδώ η μια πλευρά επιρρίπτει την ευθύνη στη άλλη. Έχουμε επικοινωνιακό πόλεμο και αυτό το θεωρώ πολύ δυσάρεστο.
Τι πρέπει να γίνει; Βλέπετε δυνατότητες διάσωσης ;
Είναι εξαιρετικά δύσκολο να κρατήσει κανείς την ψυχραιμία του στην κατάσταση αυτή, όλες οι πλευρές είναι πολύ πιεσμένες. Μια συμβιβαστική λύση θα μπορούσε να είναι η παράταση του δεύτερου προγράμματος μέχρι τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος. Δεύτερον, οι απαιτούμενες περικοπές θα μπορούσαν να συνδεθούν με μια αξιόπιστη προοπτική αναδιάρθρωσης του χρέους. Τρίτον, έτσι στο δημοψήφισμα το «όχι» θα μπορούσε να μετατραπεί σε «ναι». Αν όντως γίνει έτσι, δεν το ξέρουμε. Είναι όμως εφικτό. Πρέπει να γνωρίζουμε πως η τελευταία δόση του γερμανικού χρέους από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, πληρώθηκε φέτος την άνοιξη. Πρέπει να λάβουμε υπ όψιν πόσο μεγάλο κομμάτι του γερμανικού χρέους έχει διαγραφεί. Αποτελεί ιστορική ευθύνη της καγκελαρίου να αντιταχθεί στις εξελίξεις. Η προτροπή αποδοχής μιας δήθεν γενναιόδωρης πρότασης, για την οποία εσωτερικοί κύκλοι της κυβέρνησης γνωρίζουν πως δεν είναι βιώσιμη, χρήζει κριτικής.
Ζούμε την αρχή της διάλυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
Υπάρχει μεγάλος κίνδυνος για την Ευρώπη, όχι μόνο για την Ευρωζώνη. Υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν, και αυτός είναι ο στόχος του Σόιμπλε, πως η κρίση θα συγκροτήσει έναν νέο ευρωπαϊκό κορμό. Και στην Ισπανία θα αλλάξει το πολιτικό κλίμα μετά τις εκλογές. Επιπλέον, ούτε στην Ιρλανδία ούτε στην Πορτογαλία δεν έχει βελτιωθεί αισθητά η κατάσταση. Όταν μιλάμε για ανάπτυξη σε αυτές τις χώρες, η στατιστική παίζει μεγάλο ρόλο. Η ανεργία και η φτώχεια δεν έχουν μειωθεί. Εκτιμώ πως η κρίση στην Ευρώπη θα οξυνθεί περαιτέρω.