Την ανησυχία του για την οπισθοδρόμιση της δημοκρατίας στην Ευρώπη και όχι μόνο εξέφρασε ο Πάπας Φραγκίσκος στην ομιλία του μετά τις διαδοχικές συναντήσεις του με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον πρωθυπουργό, στο Προεδρικό Μέγαρο.
Κατά την αντιφώνησή του προς την Κατερίνα Σακελλαροπούλου, ο ποντίφικας υπογράμμισε ότι «η δημοκρατία απαιτεί τη συμμετοχή και τη σύμπραξη όλων και επομένως ζητεί κόπο και υπομονή. Είναι σύνθετη, ενώ ο αυταρχισμός κινείται γρήγορα και οι εύκολες διαβεβαιώσεις που προτείνει από τους λαϊκισμούς, φαίνονται δελεαστικές. Σε διάφορες κοινωνίες που ανησυχούν για την ασφάλεια και είναι αναίσθητες λόγω του καταναλωτισμού, η κούραση και η δυσαρέσκεια οδηγούν σε ένα είδος “δημοκρατικού σκεπτικισμού”».
Παράλληλα, επισήμανε ότι «υπάρχει επίσης ένας σκεπτικισμός έναντι της δημοκρατίας προερχόμενος από την απόσταση των θεσμών, από το φόβο της απώλειας της ταυτότητας από τη γραφειοκρατία» και σημείωσε ότι «το φάρμακο σε αυτό δεν βρίσκεται στη μανιασμένη αναζήτηση δημοτικότητας, στη δίψα προβολής, στην αγγελία υποσχέσεων που δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν ή στην προσκόλληση σε αφηρημένους ιδεολογικούς αποικισμούς, αλλά στην καλή πολιτική».
«Για να υπάρξει πράγματι συμμετοχή στο κοινό αγαθό, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή, θα έλεγα πρωταρχική, στους πιο αδύναμους», υπογράμμισε ο Πάπας Φραγκίσκος, προσθέτοντας: «Ας βοηθηθούμε για να περάσουμε από τον κομματισμό στη συμμετοχή, από τη δέσμευση να υποστηρίξουμε μόνο τη δική μας θέση, στην ενεργό συμμετοχή και την προαγωγή όλων. Από τον κομματισμό στη συμμετοχή. Είναι το κίνητρο που πρέπει να μας ωθεί προς διάφορα μέτωπα: Σκέπτομαι το κλίμα, την πανδημία, την κοινή αγορά και ιδίως τις διάσπαρτες φτώχειες. Είναι προκλήσεις που απαιτούν μια συγκεκριμένη και δραστική συνεργασία».
Ο ποντίφικας εξήρε για άλλη μια φορά τη Συμφωνία των Πρεσπών, μεταξύ Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας, κάνοντας έναν παραλληλισμό με την Οδύσσεια και τις δυσκολίες μέχρι να βρεθεί ένα απάνεμο λιμάνι. Παράλληλα, αναφέρθηκε στις καταστροφές στη χώρα από τις πρόσφατες πυρκαγιές, λέγοντας ότι οι καμένες αιωνόβιες ελιές μπορούν να συμβολίσουν τη θέληση για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Προσφυγικό – Μεταναστευτικό
Αναφερόμενος στο προσφυγικό/μεταναστευτικό, ο Πάπας Φραγκίσκος επισήμανε με νόημα ότι η Ελλάδα «που έχει ως χαρακτηριστικό τη φιλοξενία, είδε σε ορισμένα νησιά της να καταφθάνει αριθμός συνανθρώπων προσφύγων, μεγαλύτερος από τον ίδιο τον αριθμό των κατοίκων τους», προσθέτοντας ότι «η ευρωπαϊκή χρονοτριβή διαρκεί: Η ευρωπαϊκή κοινότητα, μαστιζόμενη από εθνικιστικούς εγωισμούς, αντί να είναι φορέας αλληλεγγύης, μερικές φορές εμφανίζεται αμετακίνητη και ανοργάνωτη. […] Σήμερα το μεταναστευτικό ζήτημα άνοιξε οπές διαρροής ανάμεσα στο βορρά και το νότο», και τονίζοντας ότι «θα ήθελα εκ νέου να προτρέψω για μια άποψη συνολική, κοινοτική, ενώπιον το μεταναστευτικού και να ενθαρρύνω να δοθεί προσοχή σε αυτούς που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη», χρησιμοποιώντας και πάλι την Οδύσσεια για να περιγράψει τα βάσανα των προσφύγων και μεταναστών.
Παράλληλα, αναφέρθηκε και στην πανδημία -την χαρακτήρισε ως «μεγάλη αντιξοότητα»– λέγοντας ότι και για την Ελλάδα «είναι μια πρόκληση που συνεπάγεται σκόπιμες επεμβάσεις εκ μέρους των Αρχών -σκέπτομαι την ανάγκη προσπάθειας για τον εμβολιασμό- και όχι λίγες θυσίες από τους πολίτες», αλλά και σημειώνοντας ότι μέσω της πανδημίας «άνοιξε ο δρόμος για ένα αξιοσημείωτο αίσθημα αλληλεγγύης».
Κλείνοντας, ο Πάπας Φραγκίσκος σημείωσε ότι «από αυτή την πόλη, από αυτό το λίνκο του πολιτισμού, υψώθηκε και πάντα ας υψώνεται ένα μήνυμα που προσανατολίζεται προς τα Άνω και προς τον άλλο. Στα δελεάσματα του αυταρχισμού ας απαντά με τη δημοκρατία, στην ατομιστική αδιαφορία με τη φροντίδα για τον άλλο, τον φτωχό και την πλάση, που είναι οι ουσιώβδες βάσεις για ένα ανακαινισμένο ανθρωπισμό που έχουν ανάγκη οι καιροί μας και η Ευρώπη μας».
Από την πλευρά της, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, προσφωνώντας τον ποντίφικα, σημείωσε ότι «με ιδιαίτερη τιμή και συγκίνηση σας υποδέχομαι», και στη συνέχεια αναφέρθηκε στο έργο του Πάπα Φραγκίσκου και στην προσφορά στον πλησίον αλλά και τη βαθιά κοινωνική ευαισθησία που χαρακτηρίζει το πολύτιμο έργο του.
Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας μίλησε για την πανδημία, σημειώνοντας πως η προοπτική του εμβολιασμού σε όλο τον πλανήτη ανάγεται στο πιο μεγάλο ζήτημα δικαιοσύνης. Αναφέρθηκε ακόμη στην κλιματική αλλαγή, αλλά και στην Αγία Σοφία και ευχαρίστησε τον Πάπα για τη θέση που πήρε για το θέμα.