Πίτερ Τίελ: Ο Mr. Palantir που έστησε με τον Έλον Μασκ την PayPal και θέλει να φτιάξει πλωτή πόλη χωρίς νόμους

Αν και άνθρωπος της Σίλικον Βάλεϊ, ο Πίτερ Τίελ έχει κατορθώσει να χτίσει γύρω του ένα μυστήριο, κάτι που δεν συνηθίζεται και τόσο στον κύκλο του, εκείνου των entrepreneurs που όλη η ζωή τους είναι μία online “εμπειρία” προσβάσιμη σε όλους.

Δισεκατομμυριούχος ο ίδιος, συνιδρυτής του PayPal, της διάσημης υπηρεσίας ψηφιακών πληρωμών, και ο πρώτος εξωτερικός επενδυτής του Facebook, ο Τίελ απ’ την πρώτη στιγμή μπήκε γερά στο παιχνίδι. Θα συνιδρύσει την Palantir, την εταιρεία πληροφοριών δεδομένων που έχει συνεργαστεί με την κυβέρνηση των ΗΠΑ, θα συν-γράψει ένα best seller για επιχειρήσεις, το “Zero to One”, και θα ξεκινήσει ένα hedge fund.

Παρόλα αυτά, η μυστηριώδης αύρα του που προσελκύει χιλιάδες φανς, δεν πηγάζει τόσο από αυτά τα επιτεύγματα. Πηγάζει περισσότερο από την αίσθηση που δίνει ο ίδιος ότι είναι ένας άνθρωπος, που παρότι είναι επιτυχημένος επιχειρηματίας, μοιάζει σαν να βρίσκεται έξω απ’ τα νερά του σ’ αυτόν τον χώρο.

ΛΕΦΤΑ ΣΤΟΝ ΧΑΛΚ ΧΟΓΚΑΝ (!) ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΑ ΔΟΚΙΜΙΑ

Γι’ αυτό και το 2018 θα αφήσει τη Σίλικον Βάλεϊ για χάρη του Λος Άντζελες, λέγοντας ότι ο χώρος ήταν κάπως αφιλόξενος για ανθρώπους με συντηρητικές ιδέες όπως αυτός. Τόσο συντηρητικές ιδέες που θα τον οδηγήσουν να συμμετάσχει ενεργά στην προεκλογική εκστρατεία του Ντόναλντ Τραμπ. Σε μια ομιλία του όμως ενώπιον του Εθνικού Συνεδρίου των Ρεπουμπλικανών, θα δηλώσει: “Είμαι περήφανος που είμαι ομοφυλόφιλος”, εκπλήσσοντας αυτήν τη φορά και τους συντηρητικούς Αμερικανούς.

Παράλληλα, ο Τίελ έχει επενδύσει μεγάλα ποσά προσπαθώντας να “θεραπεύσει” τη γήρανση, αλλά και σε ελευθεριακές οργανώσεις (ή αναρχοκαπιταλιστικές καλύτερα) που ελπίζουν να δημιουργήσουν πλωτές πόλεις σε διεθνή ύδατα.

Την ίδια στιγμή δημοσιεύει μακροσκελή και περίπλοκα δοκίμια για την πολιτική, την παγκοσμιοποίηση, την οικονομία και τη φύση της ανθρωπότητας, τα οποία μπορεί να περιέχουν από βιβλικές επιγραφές μέχρι αναφορές στη φιλοσοφία του αείμνηστου μέντορα και φίλου του, του φιλοσόφου των κοινωνικών επιστημών, Ρενέ Ζιράρ.

Και μέσα σε όλα αυτά, έχει και μια σειρά από διάφορα ασύνδετα μεταξύ τους side-projects για να “απασχολείται”, όπως το Frisson, ένα πολυτελές εστιατόριο στο Σαν Φρανσίσκο ή το American Thunder, ένα συντηρητικό περιοδικό που απευθύνεται στους φανς των αγώνων Nascar.

Είμαι περήφανος που είμαι ομοφυλόφιλος

Ίσως μέσα σε αυτά τα project να μπορούσαμε να βάλουμε και τη χρηματοδότηση μιας αγωγής που έκανε Χαλκ Χόγκαν (ναι, ο γνωστός) και η οποία οδήγησε την Gawker Media να πτωχεύσει το 2016.

Ο Τίελ έχει πιστούς φανς που τον ακολουθούν σε όλες αυτές τις επιχειρηματικές περιπλανήσεις. Έχει καταφέρει ο ίδιος να γίνει κάτι σαν κέντρο βάρους στην κουλτούρα της Σίλικον Βάλεϊ, με τις (σπάνιες) ομιλίες και τα δοκίμιά του να κυκλοφορούν και να αναλύονται από τους πάντες: Και από θαυμαστές αλλά και από κριτικούς.

Ο ΒΙΟΓΡΑΦΟΣ ΠΟΥ ΤΟΝ ΞΕΣΚΕΠΑΣΕ

Στη βιογραφία “The Contrarian: Peter Thiel and Silicon Valley’s Pursuit of Power”, που του έγραψε ο δημοσιογράφος του Bloomberg, Μαξ Τσάφκιν, υποστηρίζεται ότι ο Τίελ “ήταν υπεύθυνος για τη δημιουργία της ιδεολογίας που έφτασε να ορίσει τη Σίλικον Βάλεϊ: ότι η τεχνολογική πρόοδος πρέπει να επιδιώκεται αμείλικτα, λαμβάνοντας ελάχιστα υπόψη της -ή και καθόλου- το ενδεχόμενο κόστος ή τους κινδύνους για την κοινωνία”.

Ωστόσο, οι ακόλουθοι του τον βλέπουν διαφορετικά: ως έναν τεχνοελευθεριακό που συνδέει την τεχνολογική πρόοδο με την προσωπική ελευθερία, την επιστημονική πρόοδο, ακόμη και τη σωτηρία της ψυχής.

Ο ίδιος βέβαια αποτελεί και μια μεγάλη εξαίρεση στη Σίλικον Βάλεϊ και για άλλους λόγους πέρα απ’ το ότι είναι ένας συντηρητικός σε μια επιφανειακά προοδευτική βιομηχανία.

Πρόκειται για έναν άνθρωπο, ο οποίος δεν είναι ούτε μηχανικός ούτε κάποιος οραματιστής που δημιουργεί νέα προϊόντα ούτε καν κάποιος που διευθύνει μια εταιρεία που διαμορφώνει εμφανώς την καθημερινότητα μας.

Ο Στιβ Τζομπς, ο Μπιλ Γκέιτς, ο Τζεφ Μπέζος, ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ, όλοι αυτοί έχουν τα δικά τους φαν κλαμπ, αλλά κανένα δεν φτάνει σε βάθος το δικό του. Για παράδειγμα, ελάχιστοι άνθρωποι φαίνεται να μπαίνουν στον κόπο να κάνουν εικασίες σχετικά με τις πνευματικές ρίζες της επιχειρηματικής φιλοσοφίας του Μαρκ Ζούκερμπεργκ.

Πώς, λοιπόν, ένας επενδυτής στον χώρο της τεχνολογίας με ιντελεξουέλ ενδιαφέροντα έχει καταφέρει να αιχμαλωτίσει τη φαντασία τόσων πολλών;

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΦΡΙΚΗ ΣΤΙΣ ΗΠΑ

Ο Τίελ γεννήθηκε στη Φρανκφούρτη της Γερμανίας το 1967 και έναν χρόνο αργότερα, η οικογένειά του θα μετακόμιζε στο Κλίβελαντ. Δεν θα έμεναν όμως για πολύ στις ΗΠΑ, θα έφευγαν για την τότε Νοτιοδυτική Αφρική, όπου ο πατέρας του, ένας χημικός μηχανικός, θα επέβλεπε την ανάπτυξη ενός ορυχείου ουρανίου. Θα επιστρέψουν στις ΗΠΑ όσο ο ίδιος ήταν ακόμη μικρό παιδί, και θα εγκατασταθούν στο Φόστερ Σίτι, ένα μεσοαστικό προάστιο του Σαν Φρανσίσκο.

Ο Τσάφκιν θα περιγράψει την ανατροφή του ως χριστιανική, επισημαίνοντας ότι οι γονείς του ήταν “φανατικοί Ρεπουμπλικάνοι” -αν και ο ίδιος ο Τίελ το αρνείται αυτό.

Ο μικρός Τίελ θα εξελιχθεί σε έναν τυπικό geek της δεκαετίας του 1980 -άριστος μαθητής, σκακιστής και λάτρης της επιστημονικής φαντασίας, που συχνά έπεφτε θύμα μπούλινγκ από τους συμμαθητές του.

“ΜΙΜΟΥΜΑΣΤΕ ΤΙΣ ΕΠΙΘΥΜΙΕΣ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ”

Το 1985, ως φοιτητής Νομικής στο Στάνφορντ πια, θα αρχίσει να έλκεται από το έργο ενός καθηγητή της σχολής του, του Ζιράρ. Ειδικά η έννοια της “μιμητική επιθυμίας”, θα τον επηρεάσει βαθιά.

“Ο άνθρωπος είναι το πλάσμα που δεν ξέρει τι να επιθυμήσει και στρέφεται στους άλλους για να αποφασίσει”, θα διαβάσει στον Ζιράρ. “Επιθυμούμε αυτό που επιθυμούν οι άλλοι επειδή μιμούμαστε τις επιθυμίες τους”.

Η μιμητική επιθυμία περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και την παράδοση της εξουσίας στα χέρια ενός τρίτου, σημαίνει και να επιτρέπεται στους άλλους να υπαγορεύουν τις επιθυμίες κάποιου… Και όχι μόνο αυτά.

Σύμφωνα με τη θεωρία, οι άνθρωποι τείνουν να καλλιεργούν τον φθόνο, τον ανταγωνισμό, τις εσωτερικές διαμάχες και τη δυσαρέσκεια στον συνάνθρωπό τους. Οδηγούνται επίσης σε βίαιες πράξεις εναντίον κάποιων άτυχων αποδιοπομπαίων τράγων, πράξεις οι οποίες χρησιμεύουν στο να μην υπάρξουν περαιτέρω μαζικές συγκρούσεις, από τη στιγμή που όλοι θα ενωθούν και θα ξεσπάσουν πάνω σε μια ομάδα ή σε ένα άτομο.

Αυτό θα ήταν και το πλαίσιο που θα χρησιμοποιούσε αργότερα και ο Τίελ για να αναπτύξει τις δικές του θεωρίες σχετικά με την πολιτική, τις επενδύσεις στην τεχνολογία και τον πολιτισμό.

Μετά τη Νομική, θα εργαστεί για έναν συντηρητικό δικαστή στην Ατλάντα και στη συνέχεια θα γίνει συνεργάτης σε μια δικηγορική εταιρεία.

Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ PAYPAL ΚΑΙ Ο ΕΛΟΝ ΜΑΣΚ

Μετά από επτά μήνες θα παρατήσει τη δικηγορία και θα ξεκινήσει ένα hedge fund, το Thiel Capital, με χρήματα που θα συγκεντρώσει από την οικογένεια και τους φίλους του. Το 1998, θα γνωρίσει έναν νεαρό κρυπτογράφο, τον Μαξ Λέβχιν και θα επενδύσει στην startup εταιρεία του. Μέσα σε ένα χρόνο, ο Τίελ θα γίνει ο Διευθύνων Σύμβουλος αυτής της εταιρείας, η οποία πρόσφερε μια υπηρεσία μεταφοράς χρημάτων, της γνωστής σε όλους μας σήμερα “PayPal”. Στο μυαλό του Τίελ, αυτή η υπηρεσία θα λάβει επαναστατικές δυνατότητες, καθώς ένα τέτοιο ψηφιακό πορτοφόλι, όπως θα πει, θα μπορούσε να οδηγήσει στη “διάβρωση του έθνους-κράτους”.

Το PayPal για ένα διάστημα θα μοιραζόταν τον ίδιο όροφο με μια άλλη εταιρεία ψηφιακών πληρωμών, την X.com, η οποία ιδρύθηκε από τον γνωστό σε όλους πια, Έλον Μασκ. Όπως το X.com, έτσι και το PayPal άρχισε να προσφέρει κίνητρα για να προσελκύσει νέους πελάτες (έδινε δέκα δολάρια σε κάθε νέο χρήστη και άλλα τόσα σε όποιον θα έφερνε κάποιον καινούργιο χρήστη).

Το PayPal δεν ήταν εγγεγραμμένο ως τράπεζα και δεν συνέλεγε πληροφορίες για τους χρήστες του, με αποτέλεσμα να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για παράνομες συναλλαγές που πολλές τράπεζες και εταιρείες πιστωτικών καρτών αρνούνταν να υποστηρίξουν (πορνό, τζόγος) και τις οποίες και η ίδια η εταιρεία θα απαγόρευε αργότερα. Χάρη σε μερικές ακόμα ηθικά αμφίβολες πρακτικές -οι οποίες σήμερα συχνά αναφέρονται και ως “growth hacking”- ο αριθμός των χρηστών του PayPal θα πολλαπλασιαστεί.

Στις αρχές του 2000, το PayPal και το X είχαν περίπου το ίδιο μερίδιο αγοράς και ταυτόχρονα έχαναν και οι δύο χρήματα. Μετά από συζητήσεις, οι δύο εταιρείες αποφάσισαν να συγχωνευτούν υπό το όνομα “Χ”, με τον Τίελ ως εκτελεστικό αντιπρόεδρο και τον Μασκ ως CEO. Σύμφωνα όμως με τον Τσάφκιν, ο Τίελ εξαφανίστηκε από την εταιρεία μετά το κραχ της αγοράς το 2000, με τον ίδιο όμως να αρνείται ότι η παραίτησή του συνέβη τότε.

“ΑΠΟΦΥΓΕΤΕ ΤΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ, ΠΑΡΑΚΑΜΨΤΕ ΤΟ ΝΟΜΟ, ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΤΕ ΤΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ ΣΑΣ”

Μήνες αργότερα όμως κι ενώ ο Μασκ βρισκόταν στο μήνα του μέλιτος, μια ομάδα ανώτερων υπαλλήλων του PayPal διέπραξε κάτι σαν “πραξικόπημα”: απείλησαν να παραιτηθούν αν δεν έφευγε ο Μασκ και δεν οριζόταν ο Τίελ ως C.E.O.

Ωστόσο, έναν χρόνο μετά την εξαγορά και καθώς το PayPal ετοιμαζόταν να μπει στο χρηματιστήριο, ο Τίελ θα έθετε στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας ένα τελεσίγραφο: ή θα του έδιναν μεγαλυτερο ποσοστό των ιδίων κεφαλαίων της επιχείρησης ή θα παραιτούταν. (Ο ίδιος αρνείται οποιοδήποτε τελεσίγραφο).

Το διοικητικό συμβούλιο θα υπακούσει, αλλά λίγο μετά την εισαγωγή του PayPal στο χρηματιστήριο, το 2002, ο Τίελ θα την πουλήσει στο eBay για ενάμισι δισεκατομμύριο δολάρια. Μόλις η εξαγορά θα κλείσει, θα εκδόσει ένα δελτίο τύπου με το οποίο θα ανακοινώσει την παραίτησή του. Αντί να συνεχίσει να ηγείται του PayPal, ο Τίελ σχεδίαζε να ξεκινήσει ένα άλλο hedge fund.

“Αποφύγετε τους κανόνες, παρακάμψτε το νόμο, παρακάμψτε τον επιχειρηματικό σας συνεργάτη, εγκαταλείψτε τους φίλους σας”: Ο Τσάφκιν υποστηρίζει ότι οι βασικοί κανόνες που διέπουν την ηθική της Σίλικον Βάλεϊ έχουν γραφτεί μέσα στο PayPal. Άλλωστε, ίσως αυτός να είναι και ο λόγος για τον οποίο τα πρώτα στελέχη και οι υπάλληλοι της εταιρείας έγιναν γνωστά ως “μαφία του PayPal”.

Στα τέλη της δεκαετίας του ’90, ο Τίελ ήταν γνωστός κυρίως για τη δουλειά του με το PayPal. Επίσης, ένα μικρό κοινό τον γνώριζε και μέσω όσων έγραφε δημόσια, πράγματα τα οποία περιελάμβαναν και μια πολεμική κριτική κατά της “άμυαλης” πολυπολιτισμικότητας του Στάνφορντ, κείμενο που δημοσιεύτηκε στη Wall Street Journal.

Με τη νέα χιλιετία όμως τα ενδιαφέροντα και το προφίλ του άρχισαν να αλλάζουν. Ο Τσάφκιν γράφει ότι μετά την 11η Σεπτεμβρίου, ο Τίελ άρχισε να ασχολείται όλο και περισσότερο “με την απειλή της ισλαμικής τρομοκρατίας”, γεγονός που τον μεταμόρφωσε σε σκεπτικιστή “της μετανάστευσης και όλων των άλλων μορφών παγκοσμιοποίησης”.

PALANTIR: Η CIA ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΕΙ ΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΟΥ

Όσο εργαζόταν στο νέο του hedge fund, Clarium Capital, ο Τίελ χρηματοδότησε κι ένα project που ονομαζόταν “Palantir” -όνομά εμπνευσμένο απ’ τον “Άρχοντα των Δαχτυλιδιών”- το οποίο προσπάθησε να συγκεντρώσει και να αναλύσει μια πληθώρα κυβερνητικών δεδομένων, από οικονομικά αρχεία μέχρι αρχεία καταγραφής κινητών τηλεφώνων. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Palantir χρησιμοποίησε λογισμικό που αναπτύχθηκε στα γραφεία του PayPal για τον εντοπισμό εγκληματικών δικτύων και τον μετριασμό της απάτης. Η ιδέα ήταν ότι, εάν ένα λογισμικό είναι αρκετά καλό για να εντοπίσει όσους ξεπλένουν χρήμα, γιατί να μην μπορεί να εντοπίσει και τρομοκράτες.

Τότε, όπως και τώρα, μπορεί να είναι δύσκολο για τους απέξω να καταλάβουν πόσο καλά λειτουργεί το λογισμικό: ο Τσάφκιν ισχυρίζεται ότι, τουλάχιστον στην αρχή, οι προσφορές πληροφοριών της Palantir ήταν “πρακτικά άχρηστες” και ότι ήταν “περισσότερο ένα demo παρά ένα πραγματικό προϊόν”.

Όμως η C.I.A. θα το χρηματοδοτήσει και η αστυνομία της Νέας Υόρκης θα γίνει πελάτης. Έτσι, η Palantir η οποία εισήλθε στο χρηματιστήριο πέρυσι, έχει πλέον αξία μεγαλύτερη από πενήντα δισεκατομμύρια δολάρια!

ΗΠΑ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ

Το 2004, ο Τίελ επένδυσε και στο Facebook, δίνοντας τόσα χρήματα που αργότερα θα μεταφραζόταν στο να κατέχει το 10% της εταιρείας.

Την ίδια περίοδο, οργάνωσε ένα μικρό συμπόσιο στο Στάνφορντ με θέμα “Πολιτική και η Αποκάλυψη”. Η θέση του -που αργότερα δημοσιεύτηκε ως δοκίμιο με τίτλο “The Straussian Moment”-, στηρίχτηκε πάνω στην υπόθεση ότι η 11η Σεπτεμβρίου είχε ανατρέψει “όλο το πολιτικό και στρατιωτικό πλαίσιο του 19ου και του 20ού αιώνα”, απαιτώντας “μια επανεξέταση των θεμελίων της σύγχρονης πολιτικής (…) Ένας θρησκευτικός πόλεμος έχει μεταφερθεί σε μια χώρα που δεν νοιάζεται πλέον για θρησκευτικούς πολέμους”, θα γράψει μεταξύ άλλων για να συνεχίσει:

“Σήμερα, η απλή αυτοσυντήρηση μάς αναγκάζει όλους να κοιτάξουμε τον κόσμο εκ νέου, να σκεφτούμε άλλες, διαφορετικές ιδέες και έτσι να αφυπνιστούμε από αυτήν την πολύ μακρά και κερδοφόρα περίοδο πνευματικού λήθαργου και αμνησίας που τόσο παραπλανητικά ονομάζεται Διαφωτισμός”.

Θα υποστηρίξει επίσης ότι το “κοινωνικό συμβόλαιο” είναι πια ανεπαρκές και πως επειδή η “Δύση” είχε γίνει κοσμική, ορθολογική και καπιταλιστική, δεν υπήρχε φαινομενικά ιδεολογικά συνεπής τρόπος αντιποίνων για την 11η Σεπτεμβρίου. Ο Τίελ υπέθεσε ότι ο Σμιντ (νομικός μελετητής που το επηρέασε βαθιά αλλά και μέλος του Ναζιστικού Κόμματος) θα είχε ζητήσει “μια νέα σταυροφορία”. Ωστόσο, μια τέτοια απάντηση θα ήταν ασυνεπής σε μια κοσμική κουλτούρα που αποκήρυξε τη βίαιη φύση της.

ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

Ο Τίελ ανέφερε επίσης τον Στράους, ο οποίος έγραψε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες οφείλουν το μεγαλείο τους “όχι μόνο στη συνήθη προσήλωσή τους στις αρχές της ελευθερίας και της δικαιοσύνης, αλλά και στην περιστασιακή της απόκλιση από αυτές”. Θα γράψει ότι η αναγνώριση τέτοιων αποκλίσεων μπορεί να θεωρείται ως “πολιτικά εσφαλμένη”, αλλά οι ΗΠΑ θα μπορούσαν ακόμα να χρησιμοποιήσουν αόρατα, ακαταλόγιστα, εξωνομικά και εξωδικαστικά κανάλια εξουσίας διεθνώς.

Τέλος, βασίστηκε στη μιμητική θεωρία του Ζιράρ προκειμένου να προσδώσει στις ιδέες του μεγαλύτερη επείγουσα ανάγκη: χώρες που αγωνίζονται να αποκτήσουν πυρηνικά όπλα για μιμητικούς λόγους, για να αποκτήσουν και οι ίδιες “κύρος”, αυξάνουν την πιθανότητα “απεριόριστης και αδιανόητα μεγάλης βίας”.

Το “πεπρωμένο του μεταμοντέρνου κόσμου”, θα καταλήξει να πει ότι θα είναι “είτε η απεριόριστη βία των μιμητών είτε η ειρήνη του βασιλείου του Θεού”.

ΑΝΤΙΓΗΡΑΝΣΗ ΚΑΙ ΤΑΞΙΔΙΑ ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ

Είναι κάπως ασυνήθιστο για έναν επιχειρηματία ή επενδυτή να δημοσιεύει μια έρευνα για τη νεωτερικότητα. Γιατί, λοιπόν, χρειαζόταν να κατασκευάσει μια θεωρία τόσο υψηλών προδιαγραφών για τον πολιτισμό και για όσα του προκαλούσαν δυσαρέσκεια; Άραγε οι απόψεις του για τον κόσμο ήταν κίνητρο για τις πράξεις του ή μέσω αυτών προσπαθούσε να τις δικαιολογήσει;

Πάντως, είτε το μέλλον θα είναι ουτοπικό είτε αποκαλυπτικό, αυτό δεν αλλάζει τη λογική του Τίελ που δεν ήταν τίποτα άλλο από το κέρδος -φυσικά. Έτσι, από το 2005 έχει ιδρύσει μια εταιρεία επιχειρηματικών κεφαλαίων, την Founders Fund, η οποία αναζητά τις “πιο ριψοκίνδυνες εταιρείες, αυτές που θα σκέφτονται έξω απ’ το κουτί και που πραγματικά θα έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν τον κόσμο”.

Ανέπτυξε ενδιαφέρον για τις τεχνολογίες παράτασης ζωής και αντιγήρανσης -μια από τις πρώτες επενδύσεις της εταιρείας ήταν η Halcyon Molecular, μια startup που προσπάθησε να νικήσει τη γήρανση μέσω της ανάπτυξης τεχνολογίας γονιδιωματικής αλληλουχίας- και στην αμυντική βιομηχανία, συμπεριλαμβανομένης της SpaceX, της εταιρείας αεροδιαστημικής τεχνολογίας του Μασκ.

ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΦΤΙΑΞΕΙ ΜΙΑ ΑΠΟΙΚΙΑ ΣΤΑ ΔΙΕΘΝΗ ΥΔΑΤΑ ΧΩΡΙΣ ΝΟΜΟΥΣ;

Καθώς η δεκαετία πλησίαζε στο τέλος της, ο Τίελ έγινε φίλος με τον Πάτρι Φρίντμαν, έναν προγραμματιστή υπολογιστών και εγγονό του Μίλτον Φρίντμαν, ο οποίος είχε γράψει για τις λεγόμενες “seasteading κοινότητες”, δηλαδή για εκείνες τις ελευθεριακές ουτοπικές κοινωνίες που θα μπορούσαν να δημιουργηθούν και να δρουν στα διεθνή ύδατα. Μακριά από την κυριαρχία ενός κράτους, αυτές οι κοινότητες θα πειραματίζονταν με τα πολιτικά συστήματα και τους νόμους που θα ήθελαν να τις διέπουν. Ο Τίελ πρόσφερε στον Φρίντμαν μισό εκατομμύριο δολάρια για να ξεκινήσει τη μη κερδοσκοπική εταιρεία του με αυτόν τον στόχο.

Το 2009, έγραψε ένα δοκίμιο για το Cato Unbound, ένα διαδικτυακό ελευθεριακό περιοδικό που δημοσιεύτηκε από το Ινστιτούτο Cato, στο οποίο δήλωσε ότι δεν πίστευε πλέον ότι “η ελευθερία και η δημοκρατία είναι συμβατές” και ότι “η τεράστια αύξηση των δικαιούχων πρόνοιας” και η επέκταση των δικαιωμάτων ψήφου στις γυναίκες είχε “μετατρέψει την έννοια της ‘καπιταλιστικής δημοκρατίας’ σε οξύμωρη”.

Όλα αυτά βέβαια προκάλεσαν αντιδράσεις, με αποτέλεσμα να δημοσιεύσει ένα πρόσθετο κομμάτι όπου έγραφε:

“Αν και δεν νομίζω ότι καμία κατηγορία ανθρώπων πρέπει να στερηθεί το δικαίωμα ψήφου, έχω ελάχιστη ελπίδα ότι η ψήφος μπορεί να βελτιώσει τα πράγματα”.

Εκείνη την εποχή, γράφει ο Τσάφκιν, ο Τίελ άρχισε να διαβάζει δοκίμια του Κέρτις Γιάρβιν, ενός προγραμματιστή και μπλόγκερ που χρησιμοποιεί το ψευδώνυμο “Mencius Moldbug”. Ο Γιάρβιν έγραφε συχνά για τον “φορμαλισμό”, μια θεωρία που αντιτίθεται στη δημοκρατία και είναι υπέρ μιας ομοσπονδιακής κυβερνητικής δομής που θα λειτουργεί περισσότερο σαν εταιρεία ή -μάντεψε- σαν δικτατορία.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΝΕΟ-ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ

Όλες αυτές οι απόψεις αργότερα αποκρυσταλλώθηκαν σε αυτό που ονομάστηκε “νεο-αντίδραση”. Αυτή η ιδεολογία, ισχυρίζεται ο Τσάφκιν, υποστηρίζει ότι η επιστήμη που αναπτύσσεται για την κλιματική αλλαγή είναι μια απάτη, ότι τα πληθωριστικά νομίσματα είναι “διαβολικά” και ότι οι γενετικές διαφορές προδιαθέτουν ορισμένες ομάδες στην “κυριαρχία” και άλλες στη σκλαβιά. Ο Τίελ, γράφει ο Τσάφκιν, “συμμετείχε στις δύο πρώτες απόψεις, αν όχι στην τρίτη”. (Ο ίδιος αρνείται ότι προσυπογράφει τέτοιες απόψεις.)

Το 2015, ο Τίελ δημοσίευσε ένα δοκίμιο, “Against Edenis”, σε ένα καθολικό περιοδικό. Το κείμενο άνοιγε με στίχους από το Βιβλίο της Αποκάλυψης, συνέχιζε με αναφορές στη σπανιότητα των φυσικών πόρων και κορυφωνόταν με ένα εσχατολογικό επιχείρημα για την αναγκαιότητα της τεχνολογικής επιτάχυνσης.

“Η επιστήμη και η τεχνολογία είναι φυσικοί σύμμαχοι σε ένα εσχατολογικό πλαίσιο στο οποίο ο Θεός εργάζεται μέσα από μας για την οικοδόμηση του βασιλείου των ουρανών σήμερα, εδώ στη Γη, το οποίο βασίλειο των ουρανών είναι ταυτόχρονα μια μελλοντική πραγματικότητα και κάτι εν μέρει εφικτό στο παρόν”.

Μερικά χρόνια αργότερα, ο πρώην αρχισυντάκτης του Gawker, θα σημείωνε ότι η πολιτική σκέψη του Τίελ εμποτιζόταν από “έναν αποκαλυπτικό φόβο για τη στασιμότητα”. Γι’ αυτόν τον λόγο, σε αντίθεση με τους περισσότερους επενδυτές στον χώρο της τεχνολογίας, ο Τίελ φαινόταν να γνωρίζει πολύ καλά ότι ο κλάδος τους μπορεί να μην είχε να “προσθέσει πολλά στην οικονομία ή στην ανθρώπινη ευτυχία, πόσο μάλλον να σημάνει την ‘πρόοδο’”.

ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΤΟΥ ΤΡΑΜΠ. ΦΥΣΙΚΑ!

Γι’ αυτόν τον λόγο άρχισε να γίνεται επιχειρηματικά πιο “ανήσυχος”. Αν και στο παρελθόν, είχε ξοδέψει σχεδόν δύο εκατομμύρια δολάρια για την υποστήριξη της προεδρικής εκλογής του Ρον Πολ το 2012 και άλλα δύο εκατομμύρια για την υποστήριξη του Τεντ Κρουζ, τώρα άρχισε να κοιτάζει πέρα από τις παραδοσιακές συντηρητικές και ελευθεριακές δυνάμεις, με στόχο να εντοπίσει μια βάση που να ευθυγραμμίζεται πιο στενά με τους “νεοαντιδραστικούς”, που αναφέραμε προηγουμένως.

Το 2016, όταν ο Ντόναλντ Τραμπ έγινε υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών για την προεδρία, ο Τιέλ είδε μια ευκαιρία. “Ο Τραμπ ήταν, από πολλές απόψεις, ένα τέλειο άβαταρ για το πολιτικό έργο που ακολουθούσε ο Τιέλ. Επρόκειτο για τον υποψήφιο που ήταν πάντα πρόθυμος να πει το ανείπωτο”. Στον πιο χαοτικό πολιτικό της σύγχρονης αμερικανικής ιστορίας, ο Τίελ ίσως λοιπόν και να είδε μια διέξοδο από τη στασιμότητα.

Βγάζει κανένα νόημα η κοσμοθεωρία του Τίελ; Όσοι τον κριτικάρουν αρνητικά βλέπουν ένα συνονθύλευμα από υποκρισία χωρίς ηθικές αρχές, μία ιντελεξουέλ κάλυψη για το πόσο αδίστακτος είναι και το πόσο κυνηγάει το προσωπικό συμφέρον.

Απ’ την άλλη, οι θαυμαστές του βλέπουν στα λόγια του ένα βάθος και ένα συναρπαστικό νέο πλαίσιο για το μέλλον. Αν και η συνεργασία του με τον Τραμπ αποξένωσε ορισμένους οπαδούς, για κάποιους άλλους επέκτεινε το μυστήριο γύρω απ’ το πρόσωπό του, αυξάνοντας την πιθανότητα να γνώριζε κάτι που δεν γνώριζαν οι σύγχρονοί του.

BLADE RUNNER

Κατά κάποιο τρόπο, το όραμα του Τίελ για το μέλλον είναι αρκετά οικείο. Αν και συχνά παραπονιέται ότι ο φουτουρισμός του Χόλιγουντ είναι πολύ δυστοπικός, με τις ταινίες επιστημονικής φαντασίας να αντανακλούν μια γενική τεχνοφοβία, πολλές από τις επενδύσεις του υποδηλώνουν ότι επιθυμεί έναν κόσμο σαν εκείνον του “Blade Runner”, όπου ο μιλιταρισμός, η μυστικοπάθεια, ο έλεγχος και η κυριαρχία των εταιρειών έχουν τον πρώτο λόγο.

Για εκείνον, οι διαδικασίες της φιλελεύθερης δημοκρατικής ζωής αποτελούν είτε εμπόδιο είτε αντιπερισπασμό. Η τεχνολογική καινοτομία είναι πρωταρχικής σημασίας.

Εν τω μεταξύ, το να μιλάει κανείς συνεχώς αρνητικά για τον Τίελ παρέχει ένα είδος κάλυψης για την υπόλοιπη βιομηχανία τεχνολογίας. Μπορεί τα περισσότερα εξέχοντα στελέχη της Σίλικον Βάλεϊ να θεωρούνται φιλελεύθεροι, αλλά θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί αν οι εταιρείες και τα προϊόντα τους έχουν πράγματι προωθήσει προοδευτικές αξίες. Σήμερα, οι ιδιωτικές πλατφόρμες που διαφημίζονται ως εκδημοκρατιστικές είναι αναμφισβήτητα από τις πιο συγκεντρωτικές και αντιδημοκρατικές.

ΜΗΠΩΣ ΤΕΛΙΚΑ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΙΟ ΕΙΛΙΚΡΙΝΗΣ ΑΠΟ ΟΛΟΥΣ;

Από τη στιγμή που ο Τίελ προσεγγίζει την τεχνολογία αναγνωρίζοντας ότι οι ρίζες της Σίλικον Βάλεϊ βρίσκονται μέσα στο στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα, ίσως να είναι και ο πιο έντιμος εκπρόσωπος της βιομηχανίας τεχνολογίας.

Ο Tίελ είναι ένας πραγματικά εκκεντρικός άνθρωπος, πράγμα που τον καθιστά μια ελκυστική φιγούρα της διανόησης σε μια εποχή που η πνευματική ζωή είναι σε μεγάλο βαθμό διαδικτυακή και “μεταφρασμένη” σε memes.

Η tech κουλτούρα μοιάζει σαν ένα σώμα που ψάχνει για εγκέφαλο, με το κυνήγι να ξεδιπλώνεται στα tabs του Google Chrome ή του Mozilla. Τα podcast και τα κείμενα που ανεβαίνουν στα σάιτς και που προσελκύουν τη μεγαλύτερη προσοχή, τείνουν να ασχολούνται με ζητήματα που ήδη έχουν τεθεί και ξανατεθεί, ενώ και τα βιβλία που προσελκύουν τους αναγνώστες –πχ το “Sapiens” του Χαράρι– συχνά περιορίζονται σε πιασάρικες ατάκες που απλά επιβεβαιώνουν τον εαυτό τους.

Αντίθετα, ο Τίελ δείχνει να έχει μια πιο εσωτερική πνευματική ταυτότητα, η οποία βασίζεται στην ανθρωπολογία, την πολιτική θεωρία και τη θεολογία. Στη δημόσια συζήτηση, κινείται ευέλικτα ανάμεσα στις έννοιες και το λεξιλόγιο της υψηλής τεχνολογίας, των οικονομικών και της θρησκείας -ένα ασυνήθιστο μείγμα, ανεξάρτητα από το τι προκύπτει στο τέλος. Στα λόγια του υπάρχει κάτι για όλους: από τον χριστιανό που είναι περίεργος για την τεχνολογία μέχρι τον λάτρη της πολιτικής που ψάχνει κάτι καινούργιο να ακούσει.

“Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΚΟΙΤΑΖΩ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ”

Η χριστιανική πίστη του Τίελ φαίνεται επίσης ως κεντρικό κομμάτι της κοσμοθεωρίας του και της απήχησης που αυτή έχει. Το 2015, σε μια ομιλία που διοργανώθηκε από το Newbigin House of Studies, είπε στο κοινό ότι ο Χριστιανισμός ήταν “το πρίσμα από το οποίο κοιτάζω ολόκληρο τον κόσμο”. Νωρίτερα φέτος, έδωσε μια συνέντευξη σε έναν διαχειριστή επενδύσεων και χριστιανό μπλόγκερ όπου μίλησε μαζί του για τον Ζιράρ, τον Νίτσε, τον Πλάτωνα, την ανάσταση του Ιησού, και γενικά για θέματα που δεν περιμένεις να μιλήσει ένας επιχειρηματίας.

Δεν είναι παράξενο, λοιπόν, που η έτσι κι αλλιώς μεγάλη περιέργεια των Αμερικανών για τους πλούσιους, έχει επεκταθεί και στο να κατανοήσουν τι ακριβώς βρίσκεται μέσα στο μυαλό αυτού του εκκεντρικού ανθρώπου.

Μεταξύ άλλων, ο Τίελ έχει κάτι κοινό με άλλους πνευματικούς influencers του 21ου αιώνα: τον Ροντ Ντρέχερ, τον Τάιλερ Κόουεν, τον Τζόρνταν Πίτερσον και τον Σκοτ Αλεξάντερ.

Ο καθένας απ’ αυτούς έχει ένα δικό του πακέτο ιδεών και θεωριών, μέσα από τα οποία αναδύεται μια πνευματική ταυτότητα. Έξω από τους περιορισμούς ενός τυπικού ακαδημαϊκού προγράμματος σπουδών, η μελέτη ξεδιπλώνεται με τους ιδιόρρυθμους όρους του δασκάλου και οι προτιμήσεις πολύ εύκολα συγχέονται με την πολυμάθεια. Από πολλές απόψεις, αυτό το στυλ πνευματικής ζωής είναι μια φυσική απόρροια του διαδικτύου, των ατελείωτων threads και των links που το ένα οδηγεί στο άλλο.

Φυσικά, όταν πρόκειται για τον Τίελ, αυτό που καταγράφεται ως μυστήριο μπορεί απλώς να είναι ένας τρόπος για να κάνει επίτηδες τις ιδέες του ακατανόητες. Ο Στράους, ο συντηρητικός φιλόσοφος, έλεγε ότι πολύ συχνά οι ακαδημαϊκοί και οι συγγραφείς προωθούν τις ιδέες τους μέσω μίας σκόπιμα σκοτεινής γλώσσας, έτσι ώστε να είναι ευανάγνωστη “όχι σε όλους, αλλά μόνο σε αυτούς που πραγματικά αξίζουν, στους ευφυείς αναγνώστες”.

Οι ερμηνείες που μπορεί να δώσει κανείς σε αυτά που λέει είναι πολλές και ακριβώς εκεί έγκειται και η απήχηση που έχει σε μεγάλο μερίδιο του κόσμου. Οι φανς του νιώθουν ότι ίσως να ανήκουν σε εκείνους τους “ευφυείς αναγνώστες” που μπορούν να αποκωδικοποιήσουν όσα λέει. Τους προσφέρει με λίγα λόγια την προσμονή της αποκάλυψης της αλήθειας.

Απ’ την άλλη βέβαια η αλήθεια μπορεί να είναι πολύ πιο απλή και πεζή: όταν τα λεφτά μιλάνε, τότε οι άνθρωποι ακούν.

news247.gr

"google ad"