Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων: Ομαδική προσφυγή κατά του ΕΝΦΙΑ

Πρακτικά αδύνατη χαρακτηρίζει η ΠΟΜΙΔΑ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων) την κατάθεση ομαδικής προσφυγής κατά του νέου φόρου ακινήτων, του ΕΝΦΙΑ, επιχειρώντας με τον τρόπο αυτό να απαντήσει στις αιτιάσεις που ασκούνται τις τελευταίες εβδομάδες από σημαντικό αριθμό μελών της Ομοσπονδίας και ιδιοκτήτες από όλη την Ελλάδα. Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση της ΠΟΜΙΔΑ, «το φορολογικό σύστημα στην Ελλάδα είναι απολύτως θωρακισμένο, ώστε να μην υπάρχει καμία δυνατότητα παραδεκτής άσκησης ομαδικής προσφυγής για φορολογικά θέματα κάθε είδους είτε από ομάδες φορολογουμένων είτε από αντιπροσωπευτικό σωματείο τους, σε αντίθεση με ό,τι ορθώς ισχύει με το δίκαιο των καταναλωτών ή το εργατικό δίκαιο».

Αυτό σημαίνει ότι προσφυγή ασκείται πάντοτε κατά συγκεκριμένης πράξης επιβολής φόρου ή προστίμου σε συγκεκριμένο φυσικό ή νομικό πρόσωπο. Το εν λόγω πρόσωπο έχει τη δυνατότητα να ασκήσει ατομική προσφυγή ενάντια στον φόρο που του βεβαιώθηκε και μάλιστα έχει σημαντικές πιθανότητες επιτυχίας, εφόσον είναι σε θέση να αποδείξει ότι το ποσό ΕΝΦΙΑ που καλείται να καταβάλει υπερβαίνει σημαντικά τις οικονομικές του δυνατότητες και επομένως είναι αδύνατη η ετήσια πληρωμή του. Σύμφωνα με την ΠΟΜΙΔΑ, σε μια τέτοια περίπτωση, ο ΕΝΦΙΑ προσκρούει στην παράγραφο 5 του άρθρου 4 του Συντάγματος, όπου αναφέρεται ότι «οι Ελληνες πολίτες συνεισφέρουν χωρίς διακρίσεις στα δημόσια βάρη, ανάλογα με τις δυνάμεις τους».

Ως τέτοια πρόσωπα είναι ιδιοκτήτες με χαμηλά εισοδήματα, άνεργοι και μικροσυνταξιούχοι, οι οποίοι όμως έχουν στην κατοχή τους παλαιά, αναξιοποίητα και κενά ακίνητα μεγάλης αντικειμενικής αξίας. Για τον λόγο αυτό, προκειμένου να διευκολύνει τους πολίτες που έχουν οικονομική αδυναμία και επιθυμούν να ασκήσουν προσφυγή, ο Δικηγορικός Σύλλογος της Αθήνας ανέλαβε σχετική πρωτοβουλία, παρέχοντας δωρεάν συμβουλές κι έναν οδηγό που περιγράφει αναλυτικά και με σχετικά τυποποιημένα υποδείγματα τα βήματα που οφείλουν να ακολουθήσουν οι ενδιαφερόμενοι. Ολα τα παραπάνω είναι αναρτημένα στον ιστότοπο του Συλλόγου.

Το πρώτο βήμα αφορά την υποβολή «ενδικοφανούς προσφυγής» στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του υπουργείου Οικονομικών. Την προσφυγή αυτή μπορεί ο φορολογούμενος να την υπογράψει και μόνος του, χωρίς την υποχρέωση δικηγόρου. Ωστόσο, όπως σημειώνει η ΠΟΜΙΔΑ, ακόμα κι αν ασκηθεί η ενδικοφανής προσφυγή, ο φορολογούμενος καλείται να προκαταβάλει το 50% του βεβαιωμένου φόρου για την αναστολή του υπολοίπου. Σε κάθε περίπτωση, η πρωτοβουλία του ΔΣΑ αφορά φορολογούμενους στους οποίους έχει βεβαιωθεί φόρος υψηλότερος των ετήσιων εσόδων τους ή φόρος που θέτει σε κίνδυνο την απόκτηση βασικών αγαθών για την επιβίωση, όπως στέγαση, τροφή και θέρμανση.

Πιο αναλυτικά, στην ανακοίνωσή της η ΠΟΜΙΔΑ σημειώνει τα εξής:

Κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα μεγάλος αριθμός μελών μας, αλλά και ιδιοκτήτες απ’ όλη τη χώρα προσέρχονται στα γραφεία μας ζητώντας την άσκηση «ομαδικής προσφυγής» κατά του ΕΝΦΙΑ, ενώ πολλοί άλλοι ιδίως επηρεασμένοι από αποσπασματικές πληροφορίες και ανεύθυνες ανακοινώσεις διαφόρων, αναρωτιώνται γιατί τάχα η οργάνωσή μας «δεν έχει ασκήσει ακόμα προσφυγή» κατά του ληστρικού αυτού φόρου. Για τον λόγο αυτό ενόψει της νέας εκκαθάρισης του ΕΝΦΙΑ που έχει ήδη αρχίσει να αναρτάται στην ηλεκτρονική σελίδα του Τaxisnet, προς πλήρη διασαφήνιση του τι διέπει τις κάθε είδους φορολογικές προσφυγές, η ΠΟΜΙΔΑ, προς ενημέρωση παντός ενδιαφερομένου και ιδιαίτερα των χιλιάδων ιδιοκτητών αστικών ακινήτων που βρίσκονται σε πλήρη απόγνωσή λόγω των τεράστιων ποσών του ΕΝΦΙΑ που καλούνται να πληρώσουν, ανακοινώνει τα εξής:

1. Δυστυχώς στη χώρα μας, το φορολογικό σύστημα είναι απόλυτα θωρακισμένο έτσι ώστε ΔΕΝ υπάρχει καμία απολύτως δυνατότητα παραδεκτής άσκησης «ομαδικής προσφυγής» εν είδει «συλλογικής αγωγής» για φορολογικά θέματα κάθε είδους, είτε από ομάδες φορολογουμένων, είτε από αντιπροσωπευτικό σωματείο τους, αντίθετα με ότι συμβαίνει στο δίκαιο των καταναλωτών και στο εργατικό δίκαιο, όπου ορθά προβλέπονται τέτοιου είδους ομαδικές δράσεις. Φορολογική προσφυγή ασκείται πάντοτε κατά συγκεκριμένης πράξης επιβολής φόρου ή προστίμου σε συγκεκριμένο φυσικό ή νομικό πρόσωπο. Εξάλλου για τον ίδιο λόγο, έννομο συμφέρον σύμφωνα με την πάγια νομολογία των Δικαστηρίων για την άσκηση τέτοιας προσφυγής, έχει αποκλειστικά και μόνο ο φορολογούμενος στον οποίο αφορά η προσβαλλόμενη πράξη και σε καμία περίπτωση τρίτο πρόσωπο ή συλλογικός φορέας στον οποίο ανήκει.

2. Προκειμένου κάποιος φορολογούμενος να έχει δικαίωμα να καταφύγει στα Διοικητικά Δικαστήρια για φορολογική διαφορά, θα πρέπει πρώτα και υποχρεωτικά να υποβάλλει εντός αποκλειστικής προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από την κοινοποίηση του εκκαθαριστικού σημειώματος (λόγω της ηλεκτρονικής ανάρτησης του εκκαθαριστικού, η προθεσμία αρχίζει 10 ημέρες μετά την ανάρτησή του, σύμφωνα με το άρθρο 5 παρ. 6 του Ν. 4174/2013) «ενδικοφανή προσφυγή» στη Διεύθυση Επίλυσης Διαφορών της  Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 63 του ν. 4174/13. Την προσφυγή αυτή μπορεί ο φορολογούμενος να την υπογράψει μόνος του.

3. Ωστόσο, παρά την άσκηση της ενδικοφανούς προσφυγής, βεβαιώνεται άμεσα το 100% του οικείου φόρου και ο φορολογούμενος θα πρέπει να προκαταβάλει το 50% του βεβαιωμένου αυτού φόρου για την αναστολή του υπολοίπου, κάτι που μπορεί να είναι εξαιρετικά δυσχερές ή και αδύνατο γι’ αυτόν. Βεβαίως είναι δυνατόν υπό προϋποθέσεις να ανασταλεί η υποχρέωση προκαταβολής του 50% του φόρου όταν ο φορολογούμενος είναι σε θέση να αποδείξει πλήρη οικονομική αδυναμία, αφού ασκηθεί ειδική αίτηση αναστολής, που χαρακτηρίζεται από δαιδαλώδεις προϋποθέσεις και διαδικασία στην οποία μεταξύ άλλων θα χρειαστεί να δηλώσει το «παγκόσμιο» εισόδημά του και το σύνολο των τραπεζικών  καταθέσεών του.

4. Η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών αποφασίζει εντός 60 ημερών και αν απορρίψει ρητώς την ενδικοφανή προσφυγή ή δεν αποφασίσει εντός της προθεσμίας αυτής, οπότε και αυτή θεωρείται σιωπηρώς απορριφθείσα, μόνον τότε ο φορολογούμενος αποκτά τη δυνατότητα να καταφύγει στα αρμόδια δικαστήρια (και ΟΧΙ απ΄ευθείας στο Συμβούλιο της Επικρατείας), εντός 30 ημερών από την απορριπτική απόφαση της Επιτροπής ή τη λήξη της παραπάνω προθεσμίας, σύμφωνα με την παρ. 2β του άρθρου 66 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας.

5. Αρμόδια δικαστήρια είναι τα κατά τόπους Διοικητικά Πρωτοδικεία στα οποία κατατίθεται η προσφυγή, η οποία μετά από καιρό προσδιορίζεται να συζητηθεί σε πολύ μεταγενέστερη ημερομηνία μετά την κατάθεσή της, ειδικά δε για το Διοικητικό Πρωτοδικείο της Αθήνας, μετά από αρκετά χρόνια. Όταν η υπόθεση συζητηθεί και εκδοθεί απόφαση, ο ηττηθείς διάδικος έχει δικαίωμα να ασκήσει έφεση και όποιος ηττηθεί και στο Εφετείο, τότε μπορεί υπό προϋποθέσεις να ασκήσει αναίρεση στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

6. Σημειώνεται ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει τη δυνατότητα, αν σωρευθεί μεγάλος αριθμός παρόμοιων προσφυγών στα Διοικητικά Πρωτοδικεία της χώρας, να επιλέξει ορισμένες από αυτές και να προχωρήσει σε διενέργεια «πιλοτικής δίκης» όπως είχε συμβεί και με το ΕΕΤΗΔΕ. Στη διαδικασία αυτή ενώπιον του ΣτΕ έχει δικαίωμα να ασκήσει παρέμβαση οποιοσδήποτε έχει ΗΔΗ ασκήσει προσφυγή ενώπιον Διοικητικού Πρωτοδικείου για παρόμοιο θέμα.

7. Δυστυχώς τόσο το ΣτΕ όσο και τα Διοικητικά Δικαστήρια γενικότερα, με την πρόσφατη νομολογία τους στις προσφυγές κατά του τέλους επιτηδεύματος και του ΕΕΤΗΔΕ, έχουν ήδη κρίνει υπέρ της συνταγματικότητας των ρυθμίσεων αυτών και υπέρ της δυνατότητας πολλαπλής φορολόγησης της ίδιας φορολογητέας ύλης, ακόμη και όταν δεν υπάρχει εισόδημα, αντίθετα με παλαιότερες αποφάσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου του Γερμανικού Κρατιδίου της Καρλσρούης και του Συνταγματικού Συμβουλίου της Γαλλίας, που ωστόσο και αυτές δεν έχουν επικρατήσει μέχρι σήμερα στη νομολογία και την φορολογική πρακτική των χωρών αυτών. Κατά συνέπεια οι δυνατότητες ευδοκίμησης μιας προσφυγής που θα στρέφεται γενικά κατά του σχεδιασμού του φόρου ή της απλής αμφισβήτησης του ύψους των αντικειμενικών αξιών είναι εκ των πραγμάτων περιορισμένες.

8. Αντιθέτως, σαφώς μεγαλύτερες πιθανότητες ευδοκίμησης θα έχουν ατομικές προσφυγές φυσικών προσώπων που είναι σε θέση να αποδείξουν ότι το ποσό ΕΝΦΙΑ που καλούνται να καταβάλουν, υπερβαίνει δραματικά τις οικονομικές τους δυνατότητες και ως εκ τούτου είναι αδύνατη η ετήσια πληρωμή του, οπότε στην περίπτωση αυτή ο ΕΝΦΙΑ προσκρούει στην παρ. 5 του άρθρου 4 του Συντάγματος σύμφωνα με το οποίο «Οι Έλληνες πολίτες συνεισφέρουν χωρίς διακρίσεις στα δημόσια βάρη, ανάλογα με τις δυνάμεις τους», αλλά και σε άλλες Συνταγματικές διατάξεις. Ενδεικτικά, τέτοια πρόσωπα, είναι ιδιοκτήτες με μικρά εισοδήματα, άνεργοι, μικροσυνταξιούχοι κλπ., που όμως έχουν στην κατοχή τους παλαιά αναξιοποίητα, κενά και ανεκμετάλλευτα ακίνητα μεγάλης αντικειμενικής αξίας, με κάθε είδους δεσμεύσεις, ιδιαίτερα ψιλοί κύριοι οι οποίοι εκ του νόμου στερούνται οποιουδήποτε εσόδου από την περιουσία τους ενώ φορολογούνται βαρύτατα για την ψιλή κυριότητά τους κλπ.

9. Τέλος προκειμένου κάποιος να καταφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, θα πρέπει πρώτα να έχει εξαντλήσει τα εσωτερικά ένδικα βοηθήματα διαφορετικά η προσφυγή του απορρίπτεται ως απαράδεκτη. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει η υπόθεσή του να έχει ήδη κριθεί από το Διοικητικό Πρωτοδικείο, το Εφετείο και το ΣτΕ. Η μη εξάντληση των εσωτερικών ενδίκων βοηθημάτων ενδεχομένως συγχωρείται -οπότε και θα μπορεί να κατατεθεί απευθείας προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο- στην περίπτωση που τελικά το ΣτΕ εκδώσει απόφαση επί «πιλοτικής δίκης» για το ζήτημα αυτό. Σημειώνεται βεβαίως ότι με τη παρ. 2 του άρθρου 1 του 1ου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ τα Κράτη μέλη καταρχήν διατηρούν το δικαίωμα να φορολογούν κατά βούληση τους πολίτες τους, χωρίς αυτό να μπορεί να θεωρηθεί ως παραβίαση της παρ. 1 του ίδιου άρθρου.

10. Σε κάθε περίπτωση, κάθε ιδιοκτήτης που πληροφορείται τη νέα εκκαθάριση του ΕΝΦΙΑ και ενδιαφέρεται να ασκήσει δικαστική προσφυγή θα πρέπει να απευθύνεται στο δικηγόρο του, ο οποίος και θα αξιολογήσει τις πιθανότητες επιτυχίας της. Ειδικότερα όσοι ιδιοκτήτες διαθέτουν σε έντονο βαθμό τις παραπάνω συγκεκριμένες προυποθέσεις, μπορούν να απευθύνονται και στον αρμόδιο ειδικό φορολογικό Σύμβουλο της ΠΟΜΙΔΑ και του ΔΣΑ δικηγόρο κ. Στάθη Μπακάλη, στην ηλεκτρονική διεύθυνση pomidatax@gmail.com , αναφέροντας τα πραγματικά περιστατικά της περίπτωσής τους, για να λάβουν ενημερωτικό σημείωμα για τους βασικούς ισχυρισμούς των δικογράφων τους, αφού αξιολογηθεί θετικά η περίπτωσή τους.

Με πληροφορίες από kathimerini.gr