Παρατηρήσεις και σχόλια του ΚΕΘΕΑ στο σχέδιο νόμου για τα ναρκωτικά

Στο Υπουργείο Δικαιοσύνης κατέθεσε το ΚΕΘΕΑ τις προτάσεις και τα σχόλιά του σε σχέση με το σχέδιο νόμου για τα ναρκωτικά, το οποίο μπορεί κατ’ αρχήν να αποτελέσει ένα πλαίσιο για την καλύτερη αντιμετώπιση των εξαρτημένων από το σύστημα απονομής της ποινικής δικαιοσύνης, καθώς έχει διαμορφωθεί στη βάση της αρχής «θεραπεία και όχι εγκλεισμός». Η  αναλογικότητα και η δραστική μείωση των ποινών καθώς και η δυνατότητα υποβολής σε θεραπεία ως εναλλακτικό μέτρο έκτισης ή εκτέλεσης της ποινής, θα συμβάλλουν σημαντικά στην απόλυση και την επάνοδο στην κοινωνία χιλιάδων εξαρτημένων που μέχρι σήμερα στιγματίζονται ως κοινοί εγκληματίες.

Σε σχέση με την αποποινικοποίηση, το ΚΕΘΕΑ συμφωνεί ότι η χρήση δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται μέσω της φυλάκισης που ενισχύει τον κοινωνικό στιγματισμό και αναπαράγει το πρόβλημα. Από την άλλη πλευρά, συμμερίζεται την άποψη ότι, για να αποτραπεί το ενδεχόμενο της διάδοσης των ναρκωτικών, η νομοθεσία πρέπει να δίνει το μήνυμα της αποδοκιμασίας της χρήσης. Ενδεχομένως, η καθιέρωση ως πταισμάτων (ποινή έως τρεις μήνες που δεν οδηγεί σε φυλάκιση και δεν εγγράφεται στο ποινικό μητρώο) της προμήθειας και της κατοχής ναρκωτικών για προσωπική χρήση αφενός θα έστελνε το μήνυμα αυτό και αφετέρου θα διευκόλυνε τον έλεγχο της διακίνησης. Σε κάθε περίπτωση ο νομοθέτης πρέπει να προβλέψει μέτρα πρόληψης και έγκαιρης παρέμβασης, ώστε να αποτραπεί η διάδοση της χρήσης, ιδιαίτερα στους νέους ανθρώπους.

Όσον αφορά τα θεσμικά όργανα χάραξης και υλοποίησης της εθνικής στρατηγικής, θετική είναι η πρόβλεψη για πιο αποτελεσματικές, διαφανείς και δημοκρατικές διαδικασίες αλλά και για εμπλοκή όλων των φορέων που εφαρμόζουν το εθνικό σχέδιο δράσης. Σε αυτή την κατεύθυνση, ωστόσο, είναι σημαντικό να προβλεφθεί και η συμμετοχή των Κέντρων Πρόληψης στην Εθνική Επιτροπή μέσω εκπροσώπου τους.

Κάθε όφελος που μπορεί να προκύψει από την εφαρμογή ενός νομοθετικού πλαισίου που κατευθύνει τους εξαρτημένους στη θεραπεία και όχι στη φυλακή πρακτικά αναιρείται, αν δεν ενισχυθούν τα προγράμματα θεραπείας και κοινωνικής ένταξης στις φυλακές και στην κοινωνία. Σύμφωνα με έρευνες που δημοσιεύτηκαν πολύ πρόσφατα η κρίση στη χώρα μας έχει αυξήσει τη χρήση ουσιών, ενώ έχει μειώσει τη δυνατότητα πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας η οποία αναμένεται να περιοριστεί περαιτέρω. Σε αυτό το πλαίσιο, κρίσιμο παραμένει το ζήτημα ότι δεν έχει αποσαφηνιστεί η χρηματοδότηση των φορέων πρόληψης και θεραπείας, προκειμένου να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τα αυξημένα προβλήματα και να εφαρμόσουν μια ολοκληρωμένη πολιτική για την αντιμετώπιση του προβλήματος.