‘’Καθαρθῶμεν τὰς αἰσθήσεις, καὶ ὀψόμεθα,
τῷ ἀπροσίτῳ φωτὶ τῆς ἀναστάσεως, Χριστὸν ἐξαστράπτοντα,
καί, Χαίρετε, φάσκοντα, τρανῶς ἀκουσόμεθα, ἐπινίκιον ᾄδοντες’’.
Στόν ὕμνο ἡ Ἐκκλησία μας διά στόματος τοῦ θεογλώσσου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ μᾶς καλεῖ νά μήν περιοριστοῦμε μόνο στή δύναμη τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ, πού διά τοῦ θείου Φωτός καθαρίζει καί ἁγιάζει τίς αἰσθήσεις, ἀλλά καί στή λάμψη τοῦ ἀναστημένου προσώπου Του. Μᾶς καλεῖ νά καθαρίσουμε τίς αἰσθήσεις μας, γιά νά μπορέσουμε νά δοῦμε τόν ἐκ τάφου ἀναστημένο Χριστό. Μᾶς καλεῖ νά καθαρίσουμε τίς αἰσθήσεις μας ἀπό κάθε ὑλικό καί φθαρτό πρᾶγμα. Καί ὅταν τίς καθαρίσουμε, θά δοῦμε τό Χριστό «ἐξαστράπτοντα», ἀστραφτερό ἀπό τό ἀπλησίαστο φῶς τῆς Ἀναστάσεως. Καί ὄχι μόνο θά τόν δοῦμε, ἀλλά καί θά τόν ἀκούσουμε, ἡ δέ φωνή Του θά ἀκούεται «τρανῶς», δηλ. δυνατά.
Ἀνατρέχοντας στήν «περί τῶν αἰσθήσεων» Πατερική διδασκαλία διαπιστώνουμε ὅτι οἱ αἰσθήσεις δέν μολύνονται μονάχα ἀπό τά σαρκικά ἔργα, ἀλλά κι’ ὅταν τίς μεταχειριζόμαστε γιά κάποια ἔργα πού τά ὀνομάζει ὁ κόσμος «πνευματικά», ἐνῶ εἶναι καί αὐτά σαρκικά, καί περισσότερο πονηρά. Αὐτά εἶναι οἱ πονηρές σκέψεις πού κάνει ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου πού ψάχνει διαρκῶς τά θεϊκά πράγματα προσπαθώντας νά λύσει τό Μυστήριο τοῦ Θεοῦ μέ ἀνθρώπινη γνώση καί σοφία ἀπορρίπτοντας τή χάρη τοῦ Παναγίου Πνεύματος πού εἶναι ἡ ἀληθινή σοφία. Σέ αὐτές σπρώχνει ἡ ὑπερηφάνεια καί ἡ ἀσέβεια. Αὐτές δίνουν τροφή στή ματαιοδοξία ἐπειδή τάχα φαινόμαστε πολύξεροι στούς ἄλλους. Ἡ ἀπάντηση ἔρχεται ἀπό τόν ἀπόστολο Παῦλο πού γράφει στήν πρός Ἐφεσίους ἐπιστολή: «Αὐτό σᾶς λέω καί τό τονίζω, στό ὄνομα τοῦ Κυρίου, νά μή ζεῖτε πιά ὅπως οἱ εἰδωλολάτρες, πού ἀκολουθοῦν τούς ματαίους διαλογισμούς τους. Τό μυαλό τους εἶναι σκοτισμένο καί ἀποξενώθηκαν ἀπό τή ζωή πού δίνει ὁ Θεός, ἐπειδή ἔχουν ἄγνοια, καί ἡ καρδιά τους ἔχει πωρωθεῖ»[1]. Καί μολονότι ὁ μάταιος λογισμός καταγίνεται μέ μάταιες καί ψευδεῖς ἐνασχολήσεις, καταργεῖ ἀπό ἀλαζονεία κι’ αὐτήν τήν παράδοση τῆς Ὀρθοδοξίας, ὥστε ὁ χριστιανισμός νά καταντᾶ, στά μάτια τῶν παραπλανημένων, ἕνα σύστημα ἐπίγειας ζωῆς, χωρίς ἀποκαλύψεις ἀθανασίας, κατανοητότερα, χωρίς Χριστό.
Καί ὅμως ὁ Χριστός εἶναι τό πᾶν. Ἄς καθαρίσει ὁ ἄνθρωπος τή διάνοιά του ἀπό τήν τύφλωση τῆς πολύπλοκης γνώσεως, διαφορετικά δέν θά δεῖ «ἐξαστράπτοντα» τό Χριστό οὔτε τό ἀπρόσιτο φῶς τῆς Ἀναστάσεως, καί οὔτε θά ἀκούσει τρανῶς τό «Χαίρετε». Ἰδοῦ λοιπόν, γιατί μέσα στήν πνευματικότητα καί τή λατρεία τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας τό φῶς εἶναι τόσο δοξασμένο καί ταυτίζεται μέ τό πρόσωπο τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ. Τό πρόσωπο τοῦ Λόγου εἶναι ἡ πηγή τοῦ φωτός, Ὁ ὁποῖος μέ τήν θυσιαστική Του ἀγάπη, χωρίς σκιά ἐγωϊσμοῦ, καί μέ τό ὑπέρτατο νόημα τῆς θεανθρωπίνης μορφῆς Του, τό μεταδίδει στούς πάντες μαζί μέ τή ζωή Του. Μέσα στόν ἀναστημένο Χριστό οἱ πάντες καί τά πάντα πλημμυρίζουν ξανά μέ φῶς[2].
Σήμερα Μεγάλη Κυριακή τοῦ Πάσχα ἡ πλάση ὅλη γιορτάζει. Τό ἀνέσπερο φῶς τῆς Ἀναστάσεως καί πάλι ἔφθασε παντοῦ. Στόν Ἅδη, στή γῆ καί στόν οὐρανό. Ὁ Χριστός, πού εἶναι τό φῶς τοῦ κόσμου, ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, νίκησε τόν Ἅδη καί πάτησε τό θάνατο, τό σατανᾶ καί τήν ἁμαρτία. Πέρα ἀπό αὐτά τό μέλλον ἀνήκει στήν ἀγάπη, ἀνήκει στό φῶς, ἀνήκει στή δικαιοσύνη, ἀνήκει στόν Παράδεισο. Καί τό φῶς τῆς Ἀναστάσεως λάμπει καί φωτίζει κάθε ψυχή καί κάθε ὕπαρξη, ἡ ὁποία ψάχνει τήν ἀλήθεια, ψάχνει τό Θεό καί τήν ἀληθινή πατρίδα της.
Καί τό φῶς ἐνανθρώπησεν, «ὁ Λόγος σάρξ ἐγένετο»[3]. Οἱ κακοπροαίρετοι ἄνθρωποι, οἱ φθονεροί, οἱ πλεονέκτες καί οἱ ἐγωιστές δέν δέχθηκαν τό φῶς. Ἀγάπησαν τό σκοτάδι, γιατί αὐτό τούς ταιριάζει. Αὐτό εἶναι ἡ μεγαλύτερη τραγωδία γιά τόν ἄνθρωπο καί ἡ μεγαλύτερη καταδίκη γιά τή ζωή του. Ἀκολούθησαν, ὅμως, τό φῶς, οἱ ἄνθρωποι τοῦ φωτός, τῆς ἁπλότητος, τῆς ταπείνωσης, αὐτοί, πού τούς ἀποκαλεῖ ὁ Χριστός «Μακάριοι οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ ὅτι αὐτοί τόν Θεόν ὄψονται»[4]. Αὐτοί, οἱ ταπεινοί καί ἄσημοι γιά τούς ἀνθρώπους ἀλλά δυνατοί καί ἔνδοξοι στό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ. Οἱ πτωχοί, οἱ ταλαιπωρημένοι, τά θύματα τῶν ἰσχυρῶν, τά θύματα τῆς καταστροφῆς τῆς Δημιουργίας. Αὐτοί, πού χωρίς νά φταῖνε γίνονται θύματα τῶν ψευδο-σοφῶν καί ψευδο-ισχυρῶν τῆς γῆς, αὐτοί, πού ἐξαιτίας σεισμῶν καί καταποντισμῶν, αὐτοί, πού διά πυρός καί πλημμυρῶν δοκιμάζονται.
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί.
Οἱ ἡμέρες πού διέρχεται ἡ ἀνθρωπότητα, καί ἰδιαίτερα ἡ πατρίδα μας, εἶναι δύσκολες καί πονηρές. Ὅμως ἀνέτειλε καί πάλιν ἐφέτος τό φῶς τῆς Ἀναστάσεως, τό φῶς τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, τό ἀνέσπερον φῶς. Ἄς στραφοῦμε ὅλοι πρός αὐτό, σ᾿Ἀνατολή καί Δύση καί σ᾿ὅλα τά μήκη καί πλάτη τῆς γῆς, καί ἄς προσπέσουμε στοῦ ἀναστημένου Χριστοῦ τούς πόδας, κι ἄς Τόν παρακαλέσουμε ὁλόθερμα νά μᾶς ἀξιώνει πάντοτε, ὅλοι νά Τόν γνωρίζουμε, ὅλοι νά βλέπουμε κι ὄχι μόνο νά κρατοῦμε τό φῶς Του, ἀλλά ὅλοι νά βιώνουμε τή δύναμη τῆς Ἀναστάσεώς Του.
Χριστός ἀνέστη!
Μέ πατρικές εὐχές ἐν Χριστῷ ἀναστάντι
Ὁ Κυδωνίας καί Ἀποκορώνου
Δαμασκηνός
[1] Ἐφεσ. δ, 17-18.
[2] Dimitru Staniloae Φῶς Χριστοῦ Φαίνει Πᾶσι Δοκίμιο Ὀρθοδόξου φιλοσοφίας Μετάφραση: Ζηνοβία Δρακοπούλου – Παν. Νέλλας, Ἐποπτεία 29/1978, σσ. 943-9.
[3] Ιω. 1, 14.
[4] Ματθ. Ε,στ.8΄.