Η μάσκα που κρύβει, η μάσκα που αποκαλύπτει

Μια περιδιάβαση στον κόσμο της κρητικής αποκριάς, των παραδοσιακών μεταμφιέσεων του ελληνικού χώρου και του συμβολικού – τελετουργικιού ρόλου της μάσκας θα επιχειρήσει ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αγίας Μαρίνας «Τα Θοδωρού» αύριο Σάββατο 9 Μαρτίου και ώρα 7 το απόγευμα στην αίθουσα το Χατζίρειου Πολιτιστικού Κέντρου Αγίας Μαρίνας.Ο συγγραφέας και μελετητής του κρητικού πολιτισμού κ. Νίκος Ψιλάκης θα μας οδηγήσει στα μονοπάτια της τοπικής μας παράδοσης, θα μας μεταφέρει στον χαμένο κόσμο της παλιάς κρητικής Αποκριάς θυμίζοντας έθιμα, μεταμφιέσεις, δρώμενα, καθώς και τις ξεχασμένες μάσκες που υπέκυψαν στον μεταπολεμικό «εκσυγχρονισμό». Παράλληλα, όμως, θα παρουσιάσει μάσκες που έχει συλλέξει και προέρχονται από την Κρήτη, από άλλες περιοχές της Ελλάδας, αλλά και από πολλές άλλες χώρες (κεντρική και δυτική Αφρική, Γουατεμάλα, Μεξικό, Παπούα, Βόρνεο, Ιαπωνία κ.α.)

Έχοντας ως στόχο την αναζήτηση των ξεχασμένων παραδόσεων και των χαμένων αξιών ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αγίας Μαρίνας επιχειρεί να επαναφέρει τα στοιχεία που χαρακτήρισαν για πολλούς αιώνες την αποκριάτικη ευωχία. Τα δρώμενα και οι τελετουργίες, οι μεταμφιέσεις και οι χοροί δημιουργήθηκαν αρχικά στον αγροτικό χώρο και είχαν ως βασικό τους υπόστρωμα την υποβοήθηση της γονιμότητας της γης. Η κρητική αποκριά διατήρησε τα τελετουργικά και τα συμβολικά χαρακτηριστικά μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα. Από τότε άρχισαν να υποχωρούν καθώς άρχιζε η αστικοποίηση και διαδίδονταν ταχύτατα οι απομιμήσεις καρναβαλικών προτύπων που μας έρχονταν από διάφορες περιοχές του κόσμου.

Ο κ. Ψιλάκης θα δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα στις άγνωστες μάσκες της Κρήτης τις οποίες έχει μελετήσει. Πρόκειται για χειροτεχνικές κατασκευές που γίνονταν με υλικά ευτελούς αξίας, αλλά μετέφεραν την αισθητική και τις δοξασίες των κοινωνιών που τις δημιούργησαν. Κατασκευάζονταν κυρίως με τη ρίζα της αγαύης (αθάνατου), κορμούς δέντρων, δέρματα, νεροκολοκύθες, ράπες (στάχυα σιταριού), αφράτα, καλάμια, χαρτιά και υφάσματα.

Σε δύσκολες εποχές σαν κι αυτήν που περνάμε είναι ανάγκη να στραφούμε στις δικές μας παραδόσεις και στα πρότυπα που αναδεικνύουν την κοινωνική συνοχή και τη μαζικότητα των λαϊκών εθίμων. Η παραδοσιακή αποκριά δεν χωρίζει τους ανθρώπους σε δρώντα πρόσωπα και θεατές, αλλά στηρίζεται στη μαζική συμμετοχή όλης της κοινότητας και στον αυθορμητισμό των λαϊκών μεταμφιέσεων.