Πιστωτική ανομβρία: Σοβαρές επικρίσεις κατά των τραπεζών για τη μη έγκριση δανείων

Της Αντριάνας Βασίλα

Πληθαίνουν οι διαμαρτυρίες της «αγοράς» ότι οι τράπεζες δεν εγκρίνουν δάνεια για το πρόγραμμα επιδότησης τόκων δανείων, ύψους 1,2 δισ. ευρώ. Στο γεγονός αυτό συνηγορούν και οι δηλώσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης, που λένε το ίδιο.

Στο ίδιο μήκος κύματος όμως είναι και οι δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών, όπως του υπουργού Ανάπτυξης Άδωνι Γεωργιάδη, ο οποίος, για να εκτονώσει την κατάσταση, «απειλεί» τις τράπεζες ότι, αν δεν δώσουν δάνεια, θα τους πάρει πίσω τις εγγυήσεις και ότι όποια στελέχη τραπεζών «παρακωλύουν» τις χρηματοδοτήσεις δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους και βλάπτουν τις τράπεζες.

Ο λόγος για τα προγράμματα της Αναπτυξιακής Τράπεζας για την παροχή δανείων είτε με επιδοτούμενο επιτόκιο (ΤΕΠΙΧ) είτε με εγγύηση του Δημοσίου (Ταμείο Εγγυοδοσίας), όπου σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία (20.6) οι αιτήσεις που έχουν υποβληθεί στο συγκεκριμένο χρηματοδοτικό εργαλείο ανέρχονται σε 25.510.

Η πλειονότητά τους (15.765) αφορά πολύ μικρές επιχειρήσεις, έπονται οι μικρές με 7.171 και οι μεσαίες με 2.574 αιτήσεις αντίστοιχα. Όσο για τον αριθμό των εργαζομένων που απασχολούνται στο σύνολο αυτών, διαμορφώνεται σε 359.793 άτομα. Στο μεταξύ από τις 25.510 αιτήσεις έχουν εγκριθεί, για την ώρα, οι 18.314. Παράλληλα 71.455 αιτήσεις από ενδιαφερόμενους οδεύουν προς οριστικοποίηση.

Χωρίς προϋποθέσεις

Το θέμα όμως δεν σταμάτα εκεί, αφού δεν λείπουν και οι καταγγελίες που θέλουν πολιτικούς να πιέζουν τους τραπεζίτες να δώσουν δάνειο σε επιχειρήσεις οι οποίες δεν πληρούν τις προϋποθέσεις δανειοδότησης. Κάπως έτσι φαίνεται ότι οι τράπεζες, για να προωθήσουν τέτοιου είδους αιτήματα ακόμη και με ελλιπή στοιχεία, μπλοκάρουν τη διαδικασία παροχής ρευστότητας. Επιχειρήσεις που δηλώνουν μηδενικό τζίρο επί σειράν ετών ξαφνικά διεκδικούν μερίδιο από χρήματα των φορολογουμένων.

Η λογική ότι βρέχει τζάμπα χρήμα, μέσω του οποίου οι επιχειρήσεις που επλήγησαν από την Covid-19 θα έπαιρναν δάνεια με επιδότηση του επιτοκίου από το Δημόσιο για δύο χρόνια, ήταν αρκετή για να κινητοποιήσει όχι μόνο επιχειρήσεις που θέλησαν να κλείσουν τρύπες από το σοκ του lockdown της οικονομίας, αλλά και άλλες που ήταν επιχειρήσεις «ζόμπι» πολύ πριν από την κρίση του κορωνοϊού.

Είναι χαρακτηριστικό ότι τα αιτήματα για δάνεια που έχουν υποβληθεί μέχρι σήμερα για το ΤΕΠΙΧ και το Ταμείο Εγγυοδοσίας αθροίζουν πάνω από 28 δισ. ευρώ, όταν, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των τραπεζών, το έλλειμμα ρευστότητας στην οικονομία υπολογίζεται στα 10 δισ. ευρώ.

Δεν είναι τυχαίο ότι, στην προσπάθειά τους να πάρουν όσο περισσότερα χρήματα μπορούσαν, πολλές επιχειρήσεις έκαναν αιτήσεις για δάνεια όχι μόνο σε μία ή σε δύο τράπεζες, αλλά σε τρεις ή και τέσσερις και κάποιες σε παραπάνω από τέσσερις. Με αποτέλεσμα η οικονομική στήριξη των επιχειρήσεων να εξαντληθεί σε χρόνο ρεκόρ, καθώς αποδείχθηκε ότι τα διαθέσιμα κεφάλαια για την αντιμετώπιση της Covid-19 ήταν… τίποτε σε σχέση με τις πραγματικές ανάγκες των επιχειρήσεων.

Τα δυο προγράμματα

Θυμίζουμε λοιπόν ότι το Δημόσιο έβγαλε δύο προγράμματα. Πρώτα το ΤΕΠΙΧ, στο οποίο έβαλε μετρητά 800 εκατομμύρια και οι τράπεζες 1,2 δισ. και δόθηκαν συνολικά 2 δισ. δάνεια μέσα σε δυο μήνες μόνο σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Δεύτερο το πρόγραμμα εγγυοδοσίας, στο οποίο το Δημόσιο βάζει εγγυήσεις ύψους ενός δισ. για να δώσουν οι τράπεζες δάνεια σε κάθε είδους επιχείρηση ανεξαρτήτως Covid-19.

Στη σύμβαση μεταξύ Δημοσίου και τραπεζών το Δημόσιο ορίζει ότι θα πρέπει τα χρήματα να μοιραστούν και σε μικρές και σε μεγάλες επιχειρήσεις περίπου ισομερώς. Το Δημόσιο δίνει εντολή στις τράπεζες να δανειοδοτήσουν με βάση τους κανόνες πιστωτικής πολιτικής κάθε τράπεζας για να προστατεύσουν τις εγγυήσεις του Δημοσίου (που είναι λεφτά των φορολογούμενων).

Στην ίδια σύμβαση περιγράφεται πως οι εγγυήσεις του Δημοσίου καλύπτουν το 80% του κάθε δανείου υπό την προϋπόθεση ότι το σύνολο των επισφαλειών που καλύπτει το Δημόσιο δεν πρέπει να ξεπερνά το 40% των δανείων που θα δώσουν οι τράπεζες με αυτό το πρόγραμμα εγγυοδοσίας, άρα εγγυάται το 32% των δανείων.

Τζάμπα έκαναν αιτήσεις

Τελικά περισσότερες από 80.000 αιτήσεις για χρηματοδότηση από το ΤΕΠΙΧ II δεν έλαβαν θετική απάντηση από τις τράπεζες, οι οποίες ικανοποίησαν μόλις 10.700 αιτήσεις με συνέπεια να αντληθεί συνολικά το ποσό του 1,4 δισ. ευρώ.

Συνολικά η αγορά ζήτησε κεφάλαια ύψους 10,2 δισ. ευρώ, ενώ το αρχικό πακέτο έφτανε μόλις τα 2 δισ. ευρώ, η υλοποίησή του… έτρεχε από τον περασμένο Μάρτιο του 2019 και ήταν μειωμένο κατά 600 εκατ. ευρώ, τα οποία είχαν διατεθεί από το ΤΕΠΙΧ I.

Με τα δεδομένα αυτά πολλοί ενδιαφερόμενοι για να αυξήσουν τις πιθανότητες να χρηματοδοτηθούν έκαναν αίτηση προς όλες τις συστημικές τράπεζες, με αποτέλεσμα να εκτιναχθεί στα ύψη ο συνολικός αριθμός των αιτήσεων φθάνοντας τις 98.622.

Αξιόπιστη πηγή ισχυρίζεται ότι 4 στις 5 επιχειρήσεις που κατέθεσαν αίτηση δεν έλαβαν χρηματοδότηση παρότι είχαν τα κριτήρια για χρηματοδότηση.

Το πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι η ζήτηση για δάνεια είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που μπορούν να καλύψουν οι εγγυήσεις του Δημοσίου και οι χρηματοδοτήσεις των τραπεζών. Μέχρι στιγμής έχουν υποβληθεί αιτήσεις για δάνεια ύψους 28 δισ. ευρώ, ενώ το συνολικό ποσό που μπορεί να δοθεί ως δάνεια είναι 3,5 δισ. ευρώ. Και έτσι, πολλοί “κόβονται”.

Διότι από την πλευρά τους οι τράπεζες μέσα από τις αθρόες αιτήσεις είχαν περισσότερες επιλογές αξιολόγησης μειώνοντας έτσι το ρίσκο της δανειοδότησης.

Στο ΤΕΠΙΧ (I -II) το κράτος συμμετέχει με 816 εκατ. ευρώ και στο σύνολό τους οι τράπεζες θα βάλουν 1,2 δισ. ευρώ.

Κεφάλαια ανά τράπεζα

Από το συνολικό διαθέσιμο κονδύλι που διατέθηκαν μέσω της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, η Alpha Bank θα διαχειριστεί κεφάλαια συνολικού ύψους 390 εκατ. ευρώ. H Alpha Bank ήταν η τράπεζα επιλογής για 17.636 αιτήσεις που υποβλήθηκαν μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων στο πλαίσιο του ΤΕΠΙΧ ΙΙ, ενώ ενέκρινε και υπέβαλε στην ΕΑΤ αιτήσεις συνολικού ύψους 543,4 εκατ. ευρώ.

Στην Τράπεζα Πειραιώς υποβλήθηκαν 36.811 αιτήσεις συνολικού ύψους 3,46 δισ. ευρώ, ήτοι το 38%, και από αυτές οι 18.016 αιτήσεις συνολικού ύψους 1,95 δισ. ευρώ συνοδεύτηκαν από πλήρη φάκελο.

Η Εθνική έλαβε συνολικά 20.000 αιτήσεις για ΤΕΠΙΧ – σύμφωνα με πληροφορίες τον δεύτερο μεγαλύτερο αριθμό αιτήσεων στην αγορά. Έχει ήδη εγκρίνει δάνεια ύψους 180 εκατ. ευρώ, μέρος των οποίων αναμένει την τελική έγκριση από την ΕΑΤ. Δόθηκε μεγάλη έμφαση στη στήριξη μικρών κυρίως επιχειρήσεων και καλύπτουμε τη ζήτηση με τον ρυθμό που και η ΕΑΤ διαθέτει τα ποσά στις τράπεζες.

Οι ελπίδες των επιχειρηματιών θα στραφούν προς το Ταμείο Εγγυοδοσίας. Τα 2 δισ. ευρώ θα προέλθουν από κρατικούς πόρους και τα υπόλοιπα 5 δισ. από τις τράπεζες. Το πρόγραμμα στηρίζεται στις εγγυήσεις της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας στο επίπεδο του 80% του δανείου, αλλά στο σύνολο του χαρτοφυλακίου της τράπεζας μειώνεται στο 40%.