Μπορεί η Ελλάδα να μην έχει νομοθετήσει οι δανειολήπτες να έχουν χρονικό προβάδισμα έναντι των funds προκειμένου να αγοράσουν τα δάνειά τους, όπως συμβαίνει στην Κύπρο -όπου τον Οκτώβριο του 2015 νομοθετήθηκε η δυνατότητα του δανειολήπτη και του εγγυητή εντός 45 ημερών να υποβάλουν πρόταση στην τράπεζα για την εξαγορά του δανείου-, παρ’ όλα αυτά, έστω και μεμονωμένα, οι τράπεζες έχουν προχωρήσει το τελευταίο διάστημα σε αντίστοιχες προτάσεις προς τους δανειολήπτες. Το κούρεμα στα στεγαστικά δάνεια φτάνει, σύμφωνα με δικηγορικά γραφεία, το 80% και αγγίζει το 94% στην περίπτωση των καταναλωτικών και μη εμπραγμάτως εξασφαλισμένων δανείων, όταν το εναπομείναν ποσό πληρώνεται εφάπαξ.
Η συγκεκριμένη εναλλακτική λύση που έχουν προτείνει οι τράπεζες σε μερίδα υπερχρεωμένων δανειοληπτών τους δεν είναι η μοναδική. Το τελευταίο διάστημα έχουν βγει από το συρτάρι συγκεκριμένες προτάσεις, σε μια προσπάθεια να «αποσυμφορηθούν» τα πιστωτικά ιδρύματα και να δοθεί μια δεύτερη ευκαιρία στους οφειλέτες να γλιτώσουν από τον πλειστηριασμό την περιουσία τους. Κι αυτό γιατί μέχρι τα τέλη του 2019 τα εγχώρια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα πρέπει να έχουν μειώσει τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματά τους στα 66,7 δισ. ευρώ από 102,9 δισ. ευρώ που ήταν τον περασμένο Ιούνιο και τα μη εξυπηρετούμενα δάνειά τους στα 40,2 δισ. ευρώ από 72,80 δισ. ευρώ αντίστοιχα.
Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, οι τράπεζες έχουν επιδοθεί σε αγώνα δρόμου για να κλείσουν άμεσα όσες περισσότερες υποθέσεις είναι δυνατό. Στο πλαίσιο αυτό, όπως έλεγε στη «Νέα Σελίδα» δικηγόρος, πελάτης του πέτυχε κούρεμα 80% του κόκκινου δανείου του ύψους 300.000 ευρώ. Δηλαδή ο συγκεκριμένος δανειολήπτης πλήρωσε εφάπαξ στην τράπεζα το ποσό των 60.000 ευρώ και κατάφερε να ξεμπερδέψει. Μέχρι στιγμής, ωστόσο, τα συνολικά αποτελέσματα φαίνεται πως είναι μάλλον πενιχρά.
Κούρεμα έως 94% σε κάρτες και καταναλωτικά δάνεια
Για του λόγου το αληθές, στο κάλεσμα της Eurobank για γενναίο κούρεμα σε οφειλές από κάρτες και καταναλωτικά δάνεια δεν ανταποκρίθηκε ούτε το 2% των οφειλετών. Συγκεκριμένα, η τράπεζα κάλεσε 114.000 δανειολήπτες της να διευθετήσουν οριστικά την οφειλή τους εντός έξι μηνών, με κούρεμα που έφτανε έως το 94%, πριν πωλήσει το χαρτοφυλάκιο μη εξυπηρετούμενων δανείων της χωρίς εξασφαλίσεις, συνολικού οφειλόμενου κεφαλαίου 1,52 δισ. ευρώ, στην Intrum Hellas DAC. Δηλαδή για ληξιπρόθεσμη οφειλή 30.000 ευρώ η πρόταση προς τον οφειλέτη ήταν η καταβολή εντός έξι μηνών 1.800 ευρώ, ώστε να διευθετηθεί οριστικά η υπόθεση. Το χαρτοφυλάκιο που μεταβιβάστηκε περιελάμβανε μη εξυπηρετούμενα καταναλωτικά δάνεια, πιστωτικές κάρτες και απαιτήσεις από υπερανάληψη μετρητών.
3+1 ΚΛΕΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ
1. Το ιρλανδικό μοντέλο είναι εδώ
Μια από τις λύσεις που προτείνουν οι τράπεζες στους υπερχρεωμένους οφειλέτες στεγαστικών δανείων είναι αυτή του επονομαζόμενου και ιρλανδικού μοντέλου. Τι είναι όμως το ιρλανδικό μοντέλο ή «split and freeze» και ποιες οι δυνατότητες του δανειολήπτη;
Το «split and freeze» στοχεύει σε δύο άξονες, από τη σύνθεση των οποίων προκύπτει η ρυθμισμένη οφειλή για τον δανειολήπτη: ποιο είναι το διαθέσιμο εισόδημα του δανειολήπτη για να «σηκώσει» τη δόση αποπληρωμής και πώς θα μειωθεί η υψηλότερη αξία που έχει το δάνειο σε σχέση με το υποκείμενο ακίνητο.
Με απλά λόγια, το ιρλανδικό μοντέλο προβλέπει τον «διαχωρισμό» του δανείου σε δύο μέρη: το ένα κομμάτι του, το βιώσιμο, θα εξυπηρετείται με μηνιαίες δόσεις, στη βάση της εισοδηματικής ικανότητας του οφειλέτη, και το δεύτερο, το «παγωμένο», δεν θα τοκίζεται και θα τίθεται σε σταδιακό κούρεμα, σε αντιστοιχία με τη συνέπεια στις καταβολές του πρώτου μέρους. Κοινώς, οφειλέτης και τράπεζα συμφωνούν για το βιώσιμο μέρος της συνολικής αξίας του δανείου, για τον χρόνο αποπληρωμής αυτού και για τον χρόνο επανεξέτασης του «παγωμένου» μέρους.
Πώς γίνεται ο διαχωρισμός της οφειλής
Ας δούμε στην πράξη όμως πώς λειτουργεί αυτή η λύση. Μεγάλη τράπεζα πρότεινε σε δανειολήπτη της να ρυθμίσει το δάνειό του μέσω της επιμήκυνσης της πληρωμής της οφειλής σε 24,4 χρόνια, με τον διαχωρισμό της σε δύο μέρη. Το ένα μέρος, ύψους 52.164 ευρώ, θα εξοφληθεί εντόκως σε 24 χρόνια, με τη μηνιαία δόση να διαμορφώνεται στα 241 ευρώ, με βάση το ισχύον κυμαινόμενο επιτόκιο (Euribor + περιθώριο + εισφορά 0,12%), ενώ το υπόλοιπο του δανείου, ύψους 52.239 ευρώ, παραμένει «παγωμένο» για τα πρώτα 15 έτη.
Υπό την προϋπόθεση ότι καταβάλλονται οι μηνιαίες δόσεις, επιτυγχάνεται απομείωση του τμήματος του δανείου που έχει «παγώσει» κατά 4% ετησίως για 15 έτη. Δηλαδή ο συγκεκριμένος δανειολήπτης επιτυγχάνει συνολική απομείωση 60% επί του «παγωμένου» τμήματος του δανείου του. Επί της ουσίας, μέσα στη 15ετία μπορεί να διαγραφεί ποσό 31.343 ευρώ, διαμορφώνοντας μετά την πάροδο του επίμαχου διαστήματος ενδεικτική μηνιαία δόση 209 ευρώ αντιστοίχως, με βάση το ως άνω κυμαινόμενο επιτόκιο για το ανεξόφλητο ποσό του «παγωμένου» τμήματος του δανείου.
Ένα ακόμη χαρακτηριστικό παράδειγμα, είναι η περίπτωση οφειλέτη δανείου με άληκτο κεφάλαιο ύψους 29.529,61 ευρώ, ο οποίος πέτυχε τη ρύθμιση της οφειλής του με τέτοιο τρόπο ώστε να καταστεί εφικτή η σταδιακή αποπληρωμή του, βάσει της εισοδηματικής του δυνατότητας. Συγκεκριμένα, η τράπεζα προχώρησε σε διαχωρισμό του οφειλόμενου ποσού σε δύο τμήματα:
1. Το Α μέρος της οφειλής, ύψους 24.490,67 ευρώ, θα εξοφληθεί σε 48 μηνιαίες άτοκες χρεολυτικές δόσεις (περίοδος χάριτος) και σε 312 τοκοχρεολυτικές δόσεις με βάση το ισχύον κυμαινόμενο επιτόκιο (Euribor + spread + εισφορά 0,12%), η καταβολή των οποίων θα ξεκινήσει μετά τη λήξη της περιόδου χάριτος των 48 μηνών.
2. Το Β μέρος του οφειλόμενου ποσού, το οποίο ανέρχεται στα 5.038,94 ευρώ, δεν θα τοκίζεται και θα εξοφληθεί με εφάπαξ καταβολή από τον οφειλέτη μετά την εξόφληση του Α μέρους. Η τράπεζα θα προβεί στη διαγραφή του Β μέρους της οφειλής σε περίπτωση που ο οφειλέτης αποπληρώσει το Α τμήμα της οφειλής εμπροθέσμως και όπως έχει συμφωνηθεί ή προβεί σε πρόωρη εξόφληση του Α τμήματος της οφειλής.
Η ρύθμιση αυτή δίνει τη δυνατότητα στον οφειλέτη να αποπληρώσει το δάνειό του σε περίοδο περίπου 28 χρόνων, καταβάλλοντας ποσά τα οποία είναι ανάλογα της οικονομικής του δυνατότητας ώστε να μπορεί να εξυπηρετεί τις καταβλητέες δόσεις. Το δάνειο, δηλαδή, διαχωρίζεται σε δύο μέρη με βάση το διαθέσιμο εισόδημα του συνεργάσιμου δανειολήπτη. Το μέρος που δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί «παγώνει» άτοκα για μερικά χρόνια και επομένως ο δανειολήπτης έχει όφελος από τη μη καταβολή τόκων, ενώ η τράπεζα γράφει ζημία σε επίπεδο καθαρής παρούσας αξίας.
2. Η εναλλακτική του «split balance»
Εκτός από το ιρλανδικό μοντέλο υπάρχει και ο διαχωρισμός της χορήγησης («split balance»), δηλαδή όταν μια τράπεζα συμφωνεί να διαχωρίσει ένα ενυπόθηκο, π.χ., δάνειο δανειολήπτη σε δύο τμήματα («tranches»): σε ένα ενυπόθηκο δάνειο, το οποίο ο δανειολήπτης εκτιμάται ότι μπορεί να αποπληρώνει, με βάση την υφιστάμενη και την εκτιμώμενη μελλοντική ικανότητα αποπληρωμής αυτού, και στο υπόλοιπο τμήμα του αρχικού δανείου, το οποίο τακτοποιείται μεταγενέστερα, με ρευστοποίηση περιουσίας ή άλλου είδους διευθέτηση, η οποία συμφωνείται εξαρχής.
Ας φέρουμε ένα παράδειγμα. Έστω ότι η μηνιαία δόση του πελάτη είναι 100 ευρώ, αλλά με τη μείωση των εισοδημάτων του αυτός μπορεί να πληρώνει 40 ευρώ. Μέχρι σήμερα οι τράπεζες για να μειώσουν τη μηνιαία δόση είτε επιμήκυναν τη διάρκεια του δανείου είτε μείωναν το επιτόκιο. Πλέον το σκεπτικό τους είναι πώς θα προκύψει η δόση των 40 ευρώ μηνιαίως και όχι η μείωση της μηνιαίας δόσης. Για να το πετύχουν αυτό, οι τράπεζες βλέπουν σε τι κεφάλαιο αντιστοιχεί η δόση των 40 ευρώ και αυτό το τμήμα του δανείου καλείται να εξυπηρετεί ο πελάτης με το ίδιο επιτόκιο. Το υπόλοιπο τμήμα του δανείου θα πηγαίνει προς τα πίσω χρονικά, με επιτόκιο ίσο με το κόστος χρήματος. Ως αποτέλεσμα, ο δανειολήπτης θα έχει όφελος σε πραγματική μείωση του κεφαλαίου του δανείου του και όχι σε μείωση των τόκων.
3. Αντιπρόταση στις αιτήσεις του νόμου Κατσέλη
Σύμφωνα με δικηγόρους, μία στις τέσσερις αιτήσεις που υποβάλλονται στον νόμο Κατσέλη απορρίπτονται είτε για τυπικούς είτε για λόγους ουσίας. Τραπεζικά στελέχη υποστηρίζουν ότι το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών προέρχεται από δανειολήπτες που έχουν οικονομική δυνατότητα, αλλά εκμεταλλεύτηκαν τον νόμο για να κερδίσουν χρόνο. Υπό αυτά τα δεδομένα, σχεδόν όλα τα πιστωτικά ιδρύματα έχουν προσεγγίσει πελάτες τους που έχουν υποβάλει αίτηση υπαγωγής στον νόμο Κατσέλη για στεγαστικό δάνειο με ενέχυρο την πρώτη κατοικία. Για όσους συνεργαστούν προσφέρουν μερική διαγραφή χρέους, αντίστοιχη με αυτή που επιδικάζουν τα δικαστήρια, και ρύθμιση του υπολοίπου σε βάθος χρόνου. Οι οικονομικές δυνατότητες, η ηλικία του δανειολήπτη και τυχόν περιουσιακά στοιχεία καθορίζουν το ποσό της δόσης και επομένως το ποσό που θα εξοφλήσει.
4. Λύσεις οριστικής διευθέτησης
Εθελοντική παράδοση, leasing και εξωδικαστικός συμβιβασμός
Όσον αφορά στις λύσεις οριστικής διευθέτησης, οι οποίες μπορούν να αφορούν σε όλες τις κατηγορίες δανείων, προβλέπουν εξωδικαστικές και άλλες ενέργειες που σκοπό θα έχουν μεταβολή του είδους της συμβατικής σχέσης μεταξύ του δανειολήπτη και της τράπεζας ή τον τερματισμό της με στόχο την οριστική τακτοποίηση της απαίτησης της τράπεζας έναντι του δανειολήπτη. Στις περιπτώσεις αυτές περιλαμβάνονται:
Εθελοντική παράδοση ενυπόθηκου ακινήτου. Στην περίπτωση αυτή ο δανειολήπτης που δεν μπορεί να ανταποκριθεί στους όρους αποπληρωμής του ενυπόθηκου δανείου του παραχωρεί οικειοθελώς, δηλαδή χωρίς να απαιτηθεί η καταφυγή σε δικαστικές ενέργειες από πλευράς τράπεζας, την κυριότητα του ακινήτου του στην τράπεζα. Σε αυτή την περίπτωση στη συμφωνία των δύο μερών θα διατυπώνεται με σαφήνεια και ο τρόπος διευθέτησης του -τυχόν- υπολοίπου, που μπορεί να είναι ακόμα και η διαγραφή του. Η εν λόγω λύση μπορεί να αφορά σε οικιστικό ακίνητο ή σε επαγγελματική στέγη.
Μετατροπή σε ενοικίαση ή χρηματοδοτική μίσθωση της δανειακής σύμβασης (leasing). Ο δανειολήπτης μεταβιβάζει την κυριότητα του ακινήτου του στην τράπεζα, υπογράφοντας σύμβαση ενοικίασης ή χρηματοδοτικής μίσθωσης, η οποία του εξασφαλίζει τη δυνατότητα μίσθωσης του ακινήτου για ορισμένη ελάχιστη χρονική περίοδο. Η συγκεκριμένη λύση μπορεί να αφορά σε οικιστικό ακίνητο ή επαγγελματική στέγη και σε ελάχιστη χρονική περίοδο πέντε ετών.
Εθελοντική εκποίηση ενυπόθηκου ακινήτου. Ο δανειολήπτης θα προχωρά οικειοθελώς σε πώληση του υπέγγυου ακινήτου του σε τρίτο με τη σύμφωνη γνώμη του χρηματοπιστωτικού ιδρύματος. Στην περίπτωση που το τίμημα της πώλησης υπολείπεται του συνόλου της οφειλής, η τράπεζα θα προχωρά σε διαγραφή της εναπομείνασας οφειλής. Η εν λόγω λύση μπορεί να αφορά σε οικιστικό ακίνητο ή επαγγελματική στέγη.
Εξωδικαστική συμφωνία, κατά την οποία η τράπεζα θα μπορεί να λαμβάνει είτε εφάπαξ καταβολή σε μετρητά (ή ισοδύναμα μετρητών) είτε σειρά προκαθορισμένων τμηματικών καταβολών. Και σε αυτή την περίπτωση η τράπεζα θα μπορεί να προχωρά σε μερική διαγραφή της απαίτησης.
Η τράπεζα γίνεται ο πλειοδότης στον πλειστηριασμό (υπερθεματίζει), αποκτώντας την κυριότητα του ενυπόθηκου ακινήτου ή άλλης εμπράγματης εξασφάλισης του δανείου, στο πλαίσιο ευρύτερης συμφωνίας οριστικής διευθέτησης της οφειλής με τη συναίνεση του δανειολήπτη.
Ολική διαγραφή οφειλής. Η τράπεζα αποφασίζει τη διαγραφή του συνόλου της οφειλής, εφόσον δεν υπάρχουν ρευστοποιήσιμα στοιχεία και δεν αναμένεται αλλαγή της οικονομικής κατάστασης του δανειολήπτη ούτως ώστε να αποπληρώσει τις οφειλές του.
Τι ισχύει στην περίπτωση που ένα δάνειο πωληθεί σε fund
Ο νόμος για τις μεταβιβάσεις δανείων από τις τράπεζες στις εταιρείες είτε για είσπραξη είτε για πώληση περιέχει όρο σύμφωνα με τον οποίο ισχύει η ίδια προστασία που προσφέρεται μέσω του νόμου Κατσέλη ή του Κώδικα Δεοντολογίας στους δανειολήπτες αυτούς. Ειδικά πριν από την πώληση δανείων, ο νόμος υποχρεώνει τις τράπεζες σε διαπραγμάτευση ρύθμισης με τον δανειολήπτη, με τη διαδικασία και τις προϋποθέσεις του Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών (ΚΔΤ). Ακόμα κι αν δεν αποφέρει καρπούς η διαπραγμάτευση με την τράπεζα και το δάνειο μεταβιβαστεί, το fund έχει εκ νέου την υποχρέωση να επαναδιαπραγματευτεί με βάση τους κανόνες του ΚΔΤ. Στο πλαίσιο αυτής της διαπραγμάτευσης ο δανειολήπτης μπορεί να αντιπροτείνει την εξαγορά του δανείου του. Δηλαδή θα πρέπει και οι εταιρείες να ακολουθούν τη διαδικασία που προβλέπεται από τον Κώδικα Δεοντολογίας και τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης.
Οι δαπάνες αυτές υπολογίζονται, σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωση της αντιπροεδρίας της κυβέρνησης, με βάση το στατιστικό δεδομένο των εύλογων δαπανών διαβίωσης που επικύρωσε το Κυβερνητικό Συμβούλιο Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (ΚΥΣΔΙΧ) και διαμορφώνεται μηνιαίως ως εξής: ενήλικας: 682 ευρώ, ζευγάρι: 1.160 ευρώ, οικογένεια με ένα παιδί: 1.440 ευρώ, οικογένεια με δύο παιδιά 1.720 ευρώ, οικογένεια με τρία παιδιά: 2.000 ευρώ, οικογένεια με τέσσερα παιδιά: 2.280 ευρώ.
ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Ο ΝΟΜΟΣ ΣΤΑΘΑΚΗ
Έως τις 31/12/2018 η προστασία της πρώτης κατοικίας
Η προστασία της πρώτης κατοικίας ισχύει μέχρι και τις 31 Δεκεμβρίου του 2018 και εξασφαλίζεται μέσω αίτησης στον νόμο Κατσέλη, όπως τροποποιήθηκε από τον νόμο Σταθάκη. Αν και η οριζόντια προστασία της πρώτης κατοικίας από πλειστηριασμούς έληξε τον Δεκέμβριο του 2014, πλέον παρέχεται με αίτηση στο αναθεωρημένο πλαίσιο, το οποίο όμως παράλληλα έλαβε διευρυμένο χαρακτήρα ούτως ώστε να ρυθμίσει το πρόβλημα της στέγασης αλλά και της ρύθμισης των βαρών όλων των χρεών. Διευρύνθηκε σημαντικά για την αντιμετώπιση όλου του φάσματος του ιδιωτικού χρέους, δίνοντας τη δυνατότητα να ρυθμιστούν όχι μόνο χρέη προς τράπεζες, αλλά και προς ασφαλιστικά Ταμεία, Δημόσιο, ΟΤΑ και προς λοιπούς ιδιώτες. Οι συνολικές υποχρεώσεις του αιτούντος συγκρίνονται με το πραγματικό του εισόδημα και το επίπεδο των εύλογων δαπανών διαβίωσης.
Συγκεκριμένα, ο οφειλέτης μπορεί να υποβάλει στο δικαστήριο αίτηση και σχέδιο διευθέτησης οφειλών, ζητώντας να εξαιρεθεί από την εκποίηση κύρια κατοικία με ή χωρίς προσημείωση ή υποθήκη, εφόσον συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις:
1. Εφόσον η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας δεν υπερβαίνει τα 180.000 ευρώ για έναν ενήλικα (ποσό που προσαυξάνεται ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση του οφειλέτη σε 220.000 ευρώ για ζευγάρι, 240.000 ευρώ για οικογένεια με ένα τέκνο, 260.000 ευρώ για οικογένεια με δύο τέκνα και 280.000 ευρώ για οικογένεια με τρία τέκνα) και το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα του οφειλέτη δεν ξεπερνά τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης προσαυξημένες κατά 70%, εφόσον, δηλαδή, κυμαίνεται μεταξύ 13.906 ευρώ και 40.800 ευρώ ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση (οικογενειακό εισόδημα ενήλικα: 13.906 ευρώ, ζευγάρι: 23.659 ευρώ και κάθε παιδί: 5.714 ευρώ), τότε αναδιαρθρώνονται τα δάνεια με βάση τις δυνατότητες αποπληρωμής και τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης του οφειλέτη και του προσφέρεται πλήρης δικαστική κάλυψη.
2. Εφόσον συντρέχουν κάποιες πρόσθετες προϋποθέσεις -εφόσον, δηλαδή, η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας κυμαίνεται μεταξύ 120.000 και 220.000 ευρώ, προσαυξημένη ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση του οφειλέτη (ένας ενήλικάς: 120.000 ευρώ, ζευγάρι: 160.000 ευρώ συν 20.000 ανά τέκνο), και το ετήσιο εισόδημα δεν υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης, κυμαίνεται, δηλαδή, από 8.180 έως 24.000 ευρώ (άγαμος: 8.180 ευρώ, ζευγάρι: 13.917 ευρώ συν 3.361 ευρώ ανά τέκνο)-, το Δημόσιο καλύπτει έως και το 95% των μηνιαίων καταβολών επί μία τριετία.
Με βάση αυτές τις διατάξεις, η περίοδος αποπληρωμής δύναται να επιμηκυνθεί έως τα 35 έτη και η συνολική οφειλή να προσαρμοστεί στα επίπεδα της μειωμένης εμπορικής αξίας της κύριας κατοικίας του.
Για όλες τις κατηγορίες προβλέπεται η δόση να υπολογίζεται εκ νέου, σύμφωνα με την εμπορική αξία του ακινήτου (το χρέος μειώνεται μέχρι την εμπορική αξία του ακινήτου) και τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης. Με τον τρόπο αυτό δίνεται η προοπτική διαγραφής των οφειλών κατά το ποσοστό της μείωσης της εμπορικής αξίας των κατοικιών και η έως 35 χρόνια παράταση της αποπληρωμής του υπολοίπου, με βάση τις πραγματικές δυνατότητες αποπληρωμής. Με την κατάθεση της αίτησης ο αιτών προστατεύεται από πλειστηριασμούς και κατασχέσεις, με αυτόματη αναστολή αυτών των αναγκαστικών μέτρων. Προστατεύεται αυτομάτως τόσο η πρώτη κατοικία όσο και τα υπόλοιπα περιουσιακά στοιχεία και οι καταθέσεις.
Σε ό,τι αφορά στις μεταβιβάσεις δανείων από τις τράπεζες στις εταιρείες είτε για είσπραξη είτε για πώληση, υπάρχει όρος, σύμφωνα με τον νόμο, βάσει του οποίου ισχύει η ίδια προστασία που προσφέρεται μέσω του νόμου Κατσέλη ή του Κώδικα Δεοντολογίας στους εν λόγω δανειολήπτες. Ιδίως σε περιπτώσεις οφειλετών που δεν έχουν κύρια κατοικία και έχουν ανεπαρκή περιουσιακά στοιχεία (υπολογίζεται ότι πρόκειται για το 80% των περιπτώσεων των κατόχων καταναλωτικών δανείων και πιστωτικών καρτών) υπάρχει δυνατότητα να εξασφαλιστούν ελάχιστες δόσεις, στο επίπεδο της διαφοράς των εισοδημάτων του αιτούντος μείον τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης.
Δωρεάν παροχή συμβουλών σε υπερχρεωμένους
Πριν απ’ όλα, καλό είναι οι δανειολήπτες να ενημερωθούν για τις εναλλακτικές που μπορεί να έχουν. Στο πλαίσιο αυτό, εκτός από τα τραπεζικά ιδρύματα και τα δικηγορικά γραφεία, μπορούν να επισκεφθούν τα Γραφεία και τα Κέντρα Ενημέρωσης και Υποστήριξης Δανειοληπτών, τα οποία έχουν στόχο να ενημερώνουν σφαιρικά και αναλυτικά για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις υπερχρεωμένων πολιτών, επαγγελματιών και επιχειρήσεων που προσπαθούν να αντιμετωπίσουν την αδυναμία τους να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους προς το Δημόσιο, τις τράπεζες, τα ασφαλιστικά ταμεία και ιδιώτες.
Παρέχουν δε και εξατομικευμένες συμβουλές, οδηγίες και ενεργό υποστήριξη για τις διαδικασίες και την ουσία όσων προβλέπονται στο πρόσφατα ανανεωμένο νομικό πλαίσιο σχετικά με την προστασία της πρώτης κατοικίας και γενικότερα με τις πρόνοιες που περιλαμβάνει ο αναθεωρημένος νόμος Κατσέλη (νόμος Σταθάκη) για το σύνολο των χρεών ευάλωτων -και μη- κοινωνικών ομάδων. Ταυτόχρονα, καθοδηγούν και για την εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών με τη συνδρομή αρμόδιων και επίσημων θεσμικών φορέων, κυρίως σύμφωνα με το νομικό πλαίσιο του Εξωδικαστικού Μηχανισμού Ρύθμισης Οφειλών Επιχειρήσεων ή του Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών, καθώς και οποιουδήποτε άλλου συνδυασμού δυνατοτήτων, ανάλογα με την εξατομικευμένη περίπτωση του κάθε ενδιαφερόμενου. Σήμερα λειτουργούν 17 Γραφεία σε Νίκαια, Αθήνα, Πειραιά και 14 περιφερειακές υπηρεσίες ανά την Ελλάδα, ενώ σταδιακά θα αναπτυχθεί δίκτυο 120 Γραφείων σε όλη την επικράτεια. Σε κάθε ενδιαφερόμενο παρέχονται δωρεάν συμβουλές στην προσπάθειά του να αποπληρώσει τις οφειλές του σύμφωνα με τις πραγματικές οικονομικές του δυνατότητες.