Σημαντικά υψηλότερο μπορεί να διαμορφωθεί, έναντι του στόχου του πρωτογενές πλεόνασμα, με βάση τα στοιχεία που έχουν προκύψει από την εκτέλεση του προϋπολογισμού και ειδικά από τα φορολογικά έσοδα της περιόδου Ιανουαρίου – Ιουλίου 2024.
Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο ακόμη και για 800 έως και 900 ψηλότερα ή ποσοστό που μπορεί να διαμορφωθεί 0,5 της μονάδας υψηλότερα και να κλείσει στο 2,5%. Και όλα αυτά παρά τις αναγκαίες έκτακτες αποζημιώσεις για την αποκατάσταση ζημιών από τις πρόσφατες πυρκαγιές στην Αττική.
Τα διαθέσιμα δεδομένα δείχνουν ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα είναι κατά 0,3 έως 0,5 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από την αρχική εκτίμηση. Η τάση αυτή είχε ήδη εντοπιστεί από στελέχη του Οργανισμού Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους σε πρόσφατη ενημέρωση προς ξένους επενδυτές. Εάν η πορεία αυτή επιβεβαιωθεί από τα δεδομένα των επόμενων μηνών, το πλεόνασμα μπορεί να φτάσει το 2,4% έως 2,6% του ΑΕΠ, υπερβαίνοντας την αρχική πρόβλεψη του 2,1%.
Αξίζει να σημειωθεί ότι για την περίοδο Ιανουαρίου – Ιουνίου, το πλεόνασμα έχει ήδη φτάσει τα 5,6 δισ. ευρώ, υπερβαίνοντας τον στόχο κατά 1,6 δισ. ευρώ.
Η υπεραπόδοση στα φορολογικά έσοδα, κυρίως λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων φορολόγησης για 750.000 επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους, της πάταξης της φοροδιαφυγής και της αύξησης των εσόδων από τον ΦΠΑ, έχει δημιουργήσει ένα σημαντικό δημοσιονομικό μαξιλάρι ύψους περίπου 800 εκατομμυρίων ευρώ. Παρόλα αυτά, το οικονομικό επιτελείο κρατά χαμηλές προσδοκίες για νέες παροχές, προκειμένου να αποφευχθεί η υπέρβαση του στόχου αύξησης των δαπανών.
Επιπλέον, ο προϋπολογισμός καλείται να καλύψει πρόσθετες δαπάνες, όπως οι αυξημένες αιτήσεις συνταξιοδότησης, οι αποζημιώσεις για τις καταστροφές στη Θεσσαλία, οι αποζημιώσεις στους κτηνοτρόφους λόγω πανώλης, και οι επιπτώσεις από τις πυρκαγιές στην Αττική. Παρά τις προκλήσεις, αυτή η θετική εξέλιξη θα ληφθεί υπόψη από την κυβέρνηση κατά την οριστικοποίηση του σχεδιασμού για τις εξαγγελίες της ΔΕΘ έως τα τέλη Αυγούστου. Η νέα καταστροφή, καθώς η κυβέρνηση ετοιμάζεται για την ΔΕΘ, αναδεικνύει τις προκλήσεις της κλιματικής κρίσης και των φυσικών καταστροφών για το δημοσιονομικό προγραμματισμό.
Από το 2025, το δημοσιονομικό τοπίο θα αλλάξει, με την εφαρμογή νέων δημοσιονομικών κανόνων που θα θέσουν ανώτατες «οροφές» στις δαπάνες για μόνιμες ελαφρύνσεις και παροχές. Οι νέοι κανόνες θα περιορίσουν τις κρατικές δαπάνες για τα επόμενα τέσσερα χρόνια μέσω της μείωσης των οριζόντιων παροχών. Στη χώρα μας θα επιτραπεί μέγιστη ετήσια αύξηση κρατικών δαπανών στο 3% επί του προϋπολογισμού (σήμερα 100 δισ. ευρώ) για τα έτη 2025-2028.
Οι οδηγίες της Κομισιόν για τη χώρα μας και τις υπόλοιπες 26 χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα εξειδικευτούν μετά από διαπραγματεύσεις τον Οκτώβριο, με την κατάθεση του προσχεδίου του προϋπολογισμού του 2025 και την αποστολή του μεσοπρόθεσμου προγράμματος στην Κομισιόν. Ο νέος προϋπολογισμός, προσαρμοσμένος στο νέο και αυστηρότερο Σύμφωνο Σταθερότητας, έχει ήδη αρχίσει να προετοιμάζεται, με τους φορείς να έχουν αποστείλει τις προτάσεις τους, τηρώντας τις προβλέψεις του νέου κανονισμού που καθιστά τις κρατικές πρωτογενείς δαπάνες ως το βασικό εργαλείο δημοσιονομικής πειθαρχίας.