Πνευματικό Ημερολόγιο (Σημειώσεις για τον 21ο αιώνα): XAΪΝΤΕΡΛΙΝ

Επιμέλεια: Στρατής Παπαμανουσάκης

ΧΑΙΛΝΤΕΡΛΙΝ – FRIEDRICH HÖLDERLIN
(Λωφφέν αμ Νέκαρ, Βυρτεμβέργη 1770 – Τίμπιγκεν 1843)

Από τους σπουδαιότερους γερμανούς ποιητές, στοχαστής, θιασώτης της Γαλλικής Επανάστασης και ένθερμος φιλέλληνας. Εγκατέλειψε τη θεολογία για την ποίηση και συνδέθηκε με την ομάδα του Εγέλου, Σέλινγκ, Σίλλερ και Φίχτε, αλλά από το 1801, λόγω πνευματικής διαταραχής, έζησε με λίγα μόνο φωτεινά διαλείμματα. Κατά την περίοδο αυτή μετέφρασε υποδειγματικά στα γερμανικά τον Οιδίποδα και την Αντιγόνη του Σοφοκλή. Το έργο του, υπόδειγμα κάλλους και τελειότητας, εμπνέεται από μια ρομαντική σύλληψη του ποιητικού σύμπαντος, όπου εναρμονίζονται το αρχαίο ελληνικό κάλλος και η ορμή του γερμανικού πνεύματος σε μια μεγάλη ώρα της λογοτεχνίας. Η ποίηση του Χαίλντερλιν, ανεβάζοντας την ανθρώπινη μοίρα στην κορυφή των ορφικών και διονυσιακών μυστηρίων, για να την γκρεμίσει κατόπιν στα βάθη της τραγικής της πτώσης, αποτελεί την αποθέωση του λυρισμού, του ρομαντισμού και της φιλοσοφικής ενατένισης της ζωής του 19ου αιώνα.

Έργα: Σωκράτης και Αλκιβιάδης (1784-1800), Διοτίμα (1797-1801), Υπερίων ή Ο ερημίτης της Ελλάδος (1797,1799), Ο θάνατος του Εμπεδοκλέους (1798-1799), Αρχιπέλαγος (1800), Ψωμί και κρασί (1800-1801), Πάτμος (1802-1806), Το μισό της ζωής (1803).

Βιβλιογραφία: [Έκδ. N.v. Helligrath – L.v. Pigenot – F. Seebass, Hölderlin, Sämmtliche Werke, Berlin (1913-1923), 6 τόμ., D.E. Sattler, Basel – Frankfurt (1975-2003), 20 τόμ.], Jean Laplance, Hölderlin et la question du père, 1961, Maria Kohler, International Hölderlin, 1985, David Constantine, Hölderlin, 1988, Th. Eldon Ryan, Hölderlin’s silence, 1988, Gert Lernout, The poet and thinker, Hölderlin in France, 1994, Mart. Heidegger et al., Hölderlin’s Hymn “The Ister”, 1996, Παναγιώτης Κανελλόπουλος, Friedrich Hölderlin, Η ζωή και το έργο του (Ιστορία Ευρωπαϊκού Πνεύματος, κεφ. 192), Εγκυκλοπαιδεία Πάπυρος – Λαρούς, Βικιπαίδεια.

ΚΕΙΜΕΝΑ: ΧΑΙΛΝΤΕΡΛΙΝ, ΥΠΕΡΙΩΝ