Πνευματικό Ημερολόγιο (Σημειώσεις για τον 21ο αιώνα): ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ

Επιμέλεια: Στρατής Παπαμανουσάκης

ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ – KOSTIS PALAMAS
(Πάτρα 1859 – Αθήνα 1943)

Μεγάλος έλληνας ποιητής, ο «Ρίλκε της Ελλάδας», πρωτοπόρος της νέας αθηναϊκής λογοτεχνικής σχολής, από το Μεσολόγγι, σπούδασε νομικά, αλλά ασχολήθηκε με την ποίηση και τη δημοσιογραφία στις εφημερίδες Ακρόπολη του Γαβριηλίδη, Εφημερίδα του Κορομηλά και Εμπρός του Καλαποθάκη, Γενικός Γραμματέας του Πανεπιστημίου Αθηνών, ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών. Το έργο του, αρχικά υπό την επίδραση του Σολωμού, του Βαλαωρίτη και του Ζαλοκώστα και γραμμένο σε καθαρεύουσα, πέρασε στη δημοτική, όπου αποτύπωσε τους οραματισμούς της αναγέννησης και της επέκτασης της Ελλάδας, της εθνικής Μεγάλης Ιδέας της εποχής του. Συνενώνοντας την αρχαία, τη βυζαντινή και τη νεώτερη περίοδο σε μια ανυπέρβλητη ποιητική δημιουργία, με πανθεϊστικές τάσεις, όπου το ατομικό ξεδιπλώνεται μέσα στο εθνικό και μέσα στο παγκόσμιο στοιχείο, αναδείχθηκε εκφραστής των συγκινήσεων ολόκληρης της ανθρωπότητας.

Έργα: Ποιητικά (Ερώτων έπη (1876), Τραγούδια της πατρίδος μου (1886), Μισολόγγι (1888), Ύμνος εις την Αθηνάν (1889), Τα μάτια της ψυχής μου (1892), Ίαμβοι και ανάπαιστοι (1897), Ο τάφος (1898), Οι χαιρετισμοί της ηλιογέννητης (1900), Ασάλευτη ζωή (1904), Ο δωδεκάλογος του γύφτου (1907), Η φλογέρα του βασιλιά (1910), Πολιτεία και μοναξιά (1912), Οι καημοί της Λιμνοθάλασσας (1912), Βωμοί (1915), Τα παράκαιρα (1919), Δειλοί και σκληροί στίχοι (1928), Ο κύκλος των τετράστιχων (1929), Ξανατονισμένη μουσική (1930), Οι νύχτες του Φήμιου (1935), Βραδινή φωτιά (1944)), Πεζά (Ο θάνατος του παλικαριού (1891), Διηγήματα (1920), Περάσματα και χαιρετισμοί (1931)), Θεατρικά (Τρισεύγενη (1903)).

Βιβλιογραφία: [Έκδ. Μπίρης, Άπαντα Παλαμά, Αθήνα (1972)], Γ. Κατσίμπαλης, Παλαμική βιβλιογραφία, 1932, Βιβλιογραφία Κωστή Παλαμά 1943-1970, Χ.Π. Ανδριώτης, Η γλώσσα του Παλαμά, 1943, Νίκος Ζαχαριάδης, Ο αληθινός Παλαμάς, 1944, Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος, Κωστής Παλαμάς, 1944, Κ. Τσάτσος, Παλαμάς, 1966, Ε.Π. Παπανούτσος, Παλαμάς, Καβάφης, Σικελιανός, 1971, Κ.Θ. Δημαράς, Ιστορία νεοελληνικής λογοτεχνίας, 1975, Ίδρυμα Κωστή Παλαμά, Kostes Palamas, a great modern greek poet 1859-1943, His life, his work and his struggle for Democratism, 1984, Κ. Στεργιόπουλος, Ο Παλαμάς χθες και σήμερα, 1994, Ευριπ. Γαραντούδης, Ο Παλαμάς από τη σημερινή σκοπιά, 2005, Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια (άρθρ. Ηλ.Π. Βουτιερίδη).

Εικονογραφία: Οι ποιητές, πίνακας, Γ. Ροϊλού, 1919.

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ: «Ο ποιητής δεν εργάζεται ούτε δια τους πολλούς ούτε δια τους ολίγους, εργάζεται δια την ποίησιν» (Κ. Παλαμάς).