Πνευματικό Ημερολόγιο (Σημειώσεις για τον 21ο αιώνα): ΚΑΡΛ ΓΙΟΥΝΓΚ

Επιμέλεια – Κείμενα: Στρατής Παπαμανουσάκης

ΚΑΡΛ ΓΙΟΥΝΓΚ – CARL GUSTAV JUNG
(Κέσβιλ, Φουργκάου, Ελβετία 1875- Κύσναχτ, Ζυρίχη 1961)

Ελβετός ψυχίατρος, καθηγητής στη Βιέννη, Νέα Υόρκη, Λονδίνο, Ζυρίχη, Βασιλεία, ιδρυτής της αναλυτικής ή συμπλεγματικής ψυχολογίας, εισηγητής των εννοιών του συλλογικού υποσυνείδητου και του αρχετύπου, του κοινού θησαυρού της ανθρωπότητος που αποτυπώνεται στη μυθολογία. Στην ψυχολογία του ανέλυσε τους παράγοντες, που επηρεάζουν την ψυχική κατάσταση, λίμπιντο, πνευματικές, ηθικές και θρησκευτικές αρχές, ένστικτα και ζωτική ενέργεια, καθώς και τη σχέση συνειδητού και ασυνειδήτου. Διέκρινε τους ανθρώπινους ψυχολογικούς τύπους σε ενδοστρεφείς και εξωστρεφείς, σε σχέση με τη διάνοια, τη συνείδηση, την αίσθηση και την ενόραση. Στο έργο του τονίζει ιδιαίτερα τη σημασία της τέχνης, της μυθολογίας, της πίστης και της φιλοσοφίας προς εξισορρόπηση της μονομερούς τάσης του σύγχρονου ανθρώπου προς το θετικισμό. Οι θεωρίες του άσκησαν μεγάλη επιρροή και έδωσαν νέα τροπή στις ψυχολογικές έρευνες.

Έργα: Μεταμορφώσεις και σύμβολα της λίμπιντο (1912), Η ψυχολογία του ασυνειδήτου (1912), Ψυχολογικοί τύποι (1920), Ψυχικά προβλήματα της σύγχρονης εποχής (1931), Ψυχολογία και θρησκεία (1939), Περί της ψυχολογίας του υποσυνειδήτου (1942), Ψυχολογία και αλχημεία (1944), Συμβολική του πνεύματος (1948), Ερμηνεία της φύσεως και της ψυχής (1952), Το κόκκινο βιβλίο (Liber novus) (2009).

Βιβλιογραφία: [Έκδ. The collected works of C.G. Jung, Routlege, London (1953-1962), 20 τόμ.], Τόνι Βολφ, Εισαγωγή στις βασικές αρχές της ψυχολογίας των συμπλεγμάτων, Σ. Καλλιάφας, Η αναλυτική ψυχολογία του Κ. Γιουνγκ σε αντιπαραβολή προς την ψυχολογία του Φρόυντ και του Άντλερ, 1936, J. Jacobi, La phychologie de C.G. Jung, 1950, H. Hostie, Du myth à la religion, 1955, E. Glover, Freud ou Jung?, 1955, D. Bair, Juny, A biography, 2003, Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου (άρθρ. Σπ.Μ. Καλλιάφα), Βικιπαίδειa.

ΚΕΙΜΕΝΑ: ΚΑΡΛ ΓΙΟΥΝΓΚ, Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΣΥΝΕΙΔΗΤΟΥ

*  *  *

Ψυχή και πνεύμα αντιπαρατάσσονται προς το σώμα. Προς το σώμα, τη σάρκα και τα οστά, αντιπαρατάσσει η χριστιανική θρησκεία και δυο άλλες έννοιες, τον νου και την καρδία. Ο νους αυτός, δεν είναι βέβαια ο εγκέφαλος και η καρδία αυτή, δεν είναι βέβαια η καρδιά. Ο νους είναι η έδρα των διανοητικών λειτουργιών του ανθρώπου, το αντίστοιχο του πνεύματος. Η καρδία είναι το κέντρο των λειτουργιών της ζωής, αντίστοιχη της ψυχής. Η ορολογία αυτή, που προέρχεται από τους νηπτικούς Πατέρες, αποδίδει ίσως καλύτερα τα ψυχικά και τα πνευματικά φαινόμενα και πλησιάζει περισσότερο, χωρίς να συμπίπτει, προς τα δεδομένα της φυσιολογίας. Επιτρέπει όμως τη διάκριση ψυχής (καρδίας) και πνεύματος (νου), τον χωρισμό των διανοητικών και φυσιολογικών λειτουργιών, την καθαυτή ζωή από τις πνευματικές εκδηλώσεις της. Ίσως η βυζαντινή ορθοδοξία να χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή και ανάλυση.

Ήδη όμως, μπορούμε από την φανερή διάκριση και αντίθεση σώματος και ψυχής να συνθέσομε το πνεύμα, ως συμφιλιωτική δύναμη που συγκροτεί την ανθρώπινη ολοκλήρωση. Το πνεύμα ως καθεαυτό ανθρώπινο είναι, που υπερβαίνει σώμα και ψυχή, εξέρχεται από τις γνωστικές ψυχικές λειτουργίες και δημιουργεί τα πνευματικά καθαρά γεγονότα του εγώ ως υποκειμενικό και αντικειμενικό πνεύμα. Το πνεύμα ως συνειδέναι, ως συνείδηση αυτή καθεαυτή χωριστά από τα περιεχόμενά της, παραστάσεις, νοήματα, βουλήματα, συναισθήματα, βιώματα, ως καθαρό γνωσιολογικό υποκείμενο. Το πνεύμα ως ενεργητική οντότητα υπεράνω του στατικού σωματικού και του δυναμικού ψυχικού στοιχείου.

"google ad"