Πνευματικό Ημερολόγιο (Σημειώσεις για τον 21ο αιώνα): ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ

Επιμέλεια – Κείμενα: Στρατής Παπαμανουσάκης

ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ – NIKOLAJ KOPERNIK (COPERNICUS)

(Τορούν, Σιλεσία 1473 – Φρόμποργκ, Πολωνία 1543)

Διάσημος πολωνός αστρονόμος, γνώστης της ελληνικής και λατινικής, με σπουδές στα μαθηματικά και νομικά, στην αστρονομία, ιατρική και φιλοσοφία και διδακτορία στο κανονικό δίκαιο στη Φεράρα, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης, καθολικός εφημέριος και «πρίγκιψ-επίσκοπος» της Warmia. Συνεργάτης της Βασιλικής Πρωσικής Δίαιτας για τη νομισματική μεταρρύθμιση, δικαστής και διπλωμάτης. Διατύπωσε την υπόθεση της περιστροφής της γης και των πλανητών γύρω από τον ήλιο, ερμηνεύοντας τα βασικά αστρονομικά φαινόμενα. Η διδασκαλία του, που ο ίδιος καθυστέρησε να εκδόσει λόγω του φόβου των αντιδράσεων, τροποποιώντας τη θεωρία του Πτολεμαίου, επανερχόμενη στην ιδέα του Αρίσταρχου του Σάμιου, αποτέλεσε καθοριστική στροφή στην ιστορία της σκέψης και της επιστήμης (Κοπερνίκεια ηλιοκεντρική επανάσταση).

Έργα: Περί της ανελίξεως των ουρανίων σωμάτων (1543), Commentariolius (1530), Narratio Prima (1540).
Βιβλιογραφία: Leop. Prowe, Nicolaus Copernicus, 1884, Μιχ. Ευγ. Αντωνιάδης, Ηλιοκεντρικό σύστημα και Κοπέρνικος, 1926, Thomas Kuhn, The Copernican revolution, Planetary astronomy in the development of western thought, 1957, Barb. Wienkowska, The scientific world of Copernicus, 1973, Josh. Sacolsky, Copernicus and modern astronomy, 2005, Νικ. Κυριακού, Χρύσανθος Νοταράς, ο αστρονόμος, 2007, Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου (άρθρ. Κ.Σ. Χασάπη), Βικιπαίδεια.

Εικονογραφία: Προσωπογραφία, Άγνωστος, 1580, Rathaus, Thorn, Ο αστρονόμος Κοπέρνικος, Συνομιλία με το Θεό, πίνακας, Jan Matejko, 1873, Uniwersytetu Jagiellonskiego, Ανδριάντας, C. Godebski, Πανεπιστήμιο Κρακοβίας.

ΚΕΙΜΕΝΑ: ΝΙΚ. ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ, ΠΕΡΙ ΑΝΕΛΙΞΕΩΣ (ΠΡΟΛΟΓΟΣ)

* * *

Σχετικά με τον κόσμο, δύο προβλήματα μπορούμε να βάλομε. Το πρώτο, πως είναι φτιαγμένος ο κόσμος, το πρόβλημα της κατασκευής. Το δεύτερο, πως αλλάζει ο κόσμος, το πρόβλημα της λειτουργίας. Είναι προβλήματα που αντιμετωπίζει η κοσμολογία (κόσμος, φύση, ύλη), η ανθρωπολογία (άνθρωπος, ψυχή, πνεύμα), η θεολογία (Θεός, κόσμος, άνθρωπος).

Στο πρόβλημα της κατασκευής μπαίνει το ζήτημα της ύλης, του υλικού. Η αρχική έννοια της ύλης άλλωστε είναι δένδρο, δάσος, ξυλεία, ξύλο, αντικείμενο για κατασκευή. Η ύλη είναι μια ουσία, ένα στερεό, ένα σώμα. Κάτι που γεμίζει το χώρο, έχει έκταση, έχει σχήμα. Η ύλη έχει προπαντός κίνηση. Η ύλη έχει ενότητα, οι φυσικές δυνάμεις έχουν ενότητα, υπάρχει ενότητα ύλης και ενέργειας.

Αλλά έχει και χαρακτήρα μεταφυσικό, είναι άμορφη, άπειρη, αόρατη (Πλάτων, Τίμαιος). Είναι αειδές και άμορφον, αόριστον, άγνωστος καθ’ αυτήν (Αριστοτέλης, Μετά τα φυσικά). Είναι το σταθερό υπόστρωμα της ουσίας, η “πρώτη υλη”, το δυνάμει ον, που μπορεί να μορφοποιηθεί, να γίνει “εσχάτη υλη”.
Η ύλη τέλος είναι μια φιλοσοφική κατηγορία που χρησιμεύει στο να υποδηλώνει την αντικειμενική πραγματικότητα, όπως τη δίδουν οι αισθήσεις, οι οποίες την αντιγράφουν, τη φωτογραφίζουν, την αντανακλούν, και που υπάρχει ανεξάρτητα από τις αισθήσεις (Lenin, Υλισμός και εμπειριοκρατισμός).

"google ad"

Αγώνας της Κρήτης

Ο “Αγώνας της Κρήτης” εκδόθηκε στις 8 Ιουλίου του 1981. Είναι η έκφραση μιας πολύχρονης αγωνιστικότητας. Έμεινε όλα αυτά τα χρόνια σταθερός στη διακήρυξή του για έγκυρη – έγκαιρη ενημέρωση χωρίς παρωπίδες. Υπηρετεί και προβάλλει, με ευρύτητα αντίληψης, αξίες και οράματα για μία καλύτερη κοινωνία. Η βασική αρχή είναι η κριτική στην εξουσία όποια κι αν είναι αυτή, ιδιαίτερα στα σημεία που παρεκτρέπεται από τα υποσχημένα, που μπερδεύεται με τη διαφθορά, που διαφθείρεται και διαφθείρει. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που η εφημερίδα έμεινε μακριά από συσχετισμούς και διαπλοκές, μακριά από μεθοδεύσεις και ίντριγκες.

Recent Posts

Δράσεις του Δήμου Χανίων & της ΔΕΔΙΣΑ Α.Ε. (ΟΤΑ) για την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Μείωσης Αποβλήτων

Με σύνθημα «Μη δίνεις τροφή στην σπατάλη» ο Δήμος Χανίων και η ΔΕΔΙΣΑ Α.Ε. (ΟΤΑ)…

6 mins ago

“Τι νησί θα παραδώσουμε;”: Η Παγκρήτια Δικτύωση για το Περιβάλλον καταγράφει τις τεράστιες αλλαγές στο νησί και τις συνέπειές τους

Με ένα δελτίο τύπου που προκαλεί προβληματισμό, η Παγκρήτια Δικτύωση για το Περιβάλλον παρουσιάζει ένα…

11 mins ago

Βαρδής Βαρδινογιάννης: Η διάδοχη κατάσταση της μοναδικής “αυτοκρατορίας”

Tην τελευταία του πνοή άφησε την Τρίτη 12 Νοεμβρίου ο Βαρδής Βαρδινογιάννης. Η μονάδα των διυλιστηρίων…

16 mins ago

Κρήτη: Ενημερωτικές δράσεις της Αστυνομίας για την προστασία των ηλικιωμένων

Η Γενική Περιφερειακή Αστυνομική Διεύθυνση Κρήτης ξεκινά μια σειρά ενημερωτικών εκδηλώσεων σε όλο το νησί,…

18 mins ago

Οργή Παπανικολάου για τις αδιανόητες δηλώσεις Δένδια για την «αξιοποίηση» παιδιών στο φάσμα του αυτισμού σε στρατιωτικές επιχειρήσεις

Από την έκπληξη στην οργή περνούν οι πολίτες μετά τις αδιανόητες δηλώσεις του υπουργού Άμυνας, Νίκου Δένδια σε ομιλία του στον Ροταριανό Όμιλο, όπου ούτε…

28 mins ago

Ο Ράμα έκανε επίθεση στους ηγέτες των κρατών για το Κλίμα: «Τι στο καλό κάνουμε το συνέδριο, αφού δεν αλλάζει τίποτα»

Ο Έντι Ράμα αιφνιδίασε στην ομιλία του στο Μπακού για την Κλιματική Αλλαγή, κάνοντας ευθεία…

31 mins ago

This website uses cookies.