Ποιοι οι κίνδυνοι για την υγεία από τη μικρο και μακροπλαστική ρύπανση

Γράφει o Δρ Βαγγέλης Α. Μπούρμπος * 

Σε  προηγούμενο άρθρο έγινε αναφορά  με κάθε λεπτομέρεια για τη μακρο και μικροπλαστική ρύπανση που  έχει στην κυριολεξία κυριαρχήσει στις μέρες σε όλα τα οικοσυστήματα του πλανήτη. Επιλογικά διατυπώθηκε το επιτακτικό ερώτημα το σχετικό με τους κινδύνους  που εγκυμονεί η εν λόγω ρύπανση στον άνθρωπο και στον έμβιο κόσμο. Στο άρθρο αυτό θα επιχειρηθείνα δοθεί η απάντηση με στοιχεία που προέκυψαν από διάφορες μελέτες που έγιναν σε όλο τον κόσμο.

Οι διάφοροι τύποι πλαστικών προκειμένου να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του καταναλωτικού κοινού και να διευκολυνθεί η κατασκευή ορισμένων προϊόντων εμπεριέχουν  ορισμένα χημικά υλικά, τα οποία  δεν συμμετέχουν στην αντίδραση του πολυμερισμού και κατά συνέπεια μπορούν να ελευθερωθούν κάτω από ορισμένες συνθήκες. Τα υλικά αυτά  είναι γνωστά ως πρόσθετα, πληρωματικάκαι ενισχυτικά.Στα πρόσθετα περιλαμβάνονται οι πλαστικοποιητές, τα προστατευτικά ,τα  σταθεροποιητικά, τα αντιστατικά,  τα επιβραδυντικά, τα λιπαντικά τα αφροποιητικά , τα χρωστικά  και άλλα.

Το μεγαλείο… των πλαστικοποιητών

Οι πλαστικοποιητές ή διασκορπιστικά (plasticizersήplasticisers ή dispersants, plastifiants) είναι η ομάδα των πρόσθετων που χρησιμοποιείται περισσότερο στην παραγωγή των πλαστικών.Πρόκειται  για   μικρά οργανικά μόρια, τα οποία προστίθενται στα πολυμερή για να μειώσουν τη θερμοκρασία υαλώδους μετάπτωσης. Προστίθενται σε αναλογία από 1 έως 50% και καθιστούν τα πολυμερή πιο μαλακά και εύκαμπτα. Χωρίς πλαστικοποιητές τα πολυμερή θα ήταν ουσίες σκληρές, εύθρυπτες και δύσκολα θα μπορούσαν να μορφοποιηθούν και να αποκτήσουν τις επιθυμητές ιδιότητες. Στην πραγματικότητα οι πλαστικοποιητές δεν πρέπει να θεωρούνται ως απλά πρόσθετα πλαστικών, αλλά ως ενώσεις  που καθορίζουν δραστικά τις φυσικές ιδιότητές τους.

Κάτω από ειδικές συνθήκες , όπως  για παράδειγμα με την τριβή και την υψηλή θερμοκρασίαοι πλαστικοποιητές μπορεί να «μεταναστεύσουν» από τη μήτρα των πλαστικών και να διαχυθούν στο περιβάλλον.Η «μυρωδιά» λόγω χάρη του καινούργιου αυτοκινήτου αποδίδεται συχνά στους πλαστικοποιητές  ή στα προϊόντα αποδόμησής τους. Αναφέρονται περίπου 50 είδη πλαστικοποιητών που χρησιμοποιούνται περισσότερο στην παραγωγή των πλαστικών. Το 2014 η συνολική παγκόσμια αγορά πλαστικοποιητών έφτασε στα 8,4 εκατομ. τόνους.Οι φθ(τ)αλικές ενώσεις (ή εστέρες) αντιπροσωπεύσουν το 70, οι τερεφθαλικές το 12, οι εποξικές το 7, οι αλειφατικές το 4 και οι τριμελλιτικές το 2% .Οι 1,3 εκατομ. τόνοι των πλαστικοποιητών διατέθηκαν στην Ευρωπαϊκή αγορά.Το 90%  των πλαστικοποιητών χρησιμοποιείται κυρίως για την παραγωγή  του τύπου 3 του πλαστικούτου πολυβινυλοχλωριδίου (PVC).

 Οι φθαλικές ενώσεις

Είναι η πιο επικίνδυνη ομάδα πλαστικοποιητών. Οι κυριότεροι φθαλικοί εστέρες είναι οι : δις (2-αιθυλεξυλ) φθαλικός εστέρας [Bis(2-ethylhexyl) phthalate – DEHP),διισονονυλφθαλικός εστέρας (Diisononylphthalate -DINP), δι-ν- βουτυλοφθαλικός εστέρας ( Di-n-butylphthalate–DnBP ή DBP),Βουτυλ βενζυλο φθαλικός εστέρας (Butylbenzylphthalate -BBzP),διισοδεσυλοφθαλικός εστέρας (Diisodecylphthalate -DIDP),διοκτυλοφθαλικός εστέρας (Dioctylfhtalate -DOP ή DnOP),διισοοκτυλοφθαλικός εστέρας (Diisooctylphthalate – DIOP),διαιθυλικόςφθαλικός εστέρας (Diethylphthalate -DEP),διισοβουτυλοφθαλικός εστέρας (Diisobutylphthalate -DIBP),δι-ν-εξυλο φθαλικός εστέρας  και (Di-n-hexylphthalate- DnHP). Αναφέρεται ότι η ετήσια παγκόσμια παραγωγή του DEHP φθάνει τα 4 εκατομμύρια τόνους. Στην Ευρώπη το 1997 παρήχθησαν περίπου 600.000 τόνοι, κόστους 800 EU/τόνο. Περισσότερο από το 95% του παραγόμενου DEHP χρησιμοποιείται ως πλαστικοποιητής κυρίως προϊόντων PVC. Για τον DEHP έχουν καθοριστεί   τα ανεκτά όρια στην ατμόσφαιρα: 0,3-77 νανογραμμάρια (ng) / κυβικό μέτρο  στο  επιφανειακό νερό 0.3-98 μg / λίτρο και στο  ίζημα 0,2-8,4 mg / χιλιόγραμμο (kg).

Οι φθαλικές ενώσεις υπάρχουν σε πολλά πλαστικά προϊόντα.Βρίσκονται στα sextoys, στα  επικαλύμματα  των φαρμάκων και των συμπληρωμάτων, στις συσκευασίας τροφίμων, στα τάπερ, στις πλαστικές κουρτίνες μπάνιου, στα πλαστικά μέρη των παιδικών παιχνιδιών, στα πλαστικά μέρη των ρούχων, στα πλαστικά καλύμματα δαπέδου και τοίχου, στα περιτυλίγματα των τετραδίων . Κάποτε υπήρχαν και στις πιπίλες των μωρών.  Οι  ενώσεις  αυτές  απελευθερώνονται εύκολα από τα πλαστικά ιδιαίτερα όταν επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες στο περιβάλλον. Αν λοιπόν στο μπάνιο υπάρχει  πλαστική κουρτίνα οι φθαλικές ενώσεις  που περιέχει διαρρέουν, όταν ανεβαίνει η θερμοκρασία του χώρου  και φυσικά  εισπνέονται. Το ίδιο συμβαίνει και με τις πλαστικές συσκευασίες κι έτσι εισέρχονται στα τρόφιμα.

Πολλές μελέτες έχουν επισημάνει τις αρνητικές επιπτώσεις των ενώσεων  αυτών στο περιβάλλον και στην υγεία του ανθρώπου και των μακροοργανισμών. Η βρετανική οργάνωση ChemTrust, που εργάζεται  για την προστασία της φύσης και των ανθρώπων από επιβλαβείς χημικές ουσίες, δημοσίευσε μελέτη σχετικά με τις επιπτώσεις των φθαλικών εστέρων  στο αναπαραγωγικό σύστημα στα αρσενικά  σπονδυλωτά. Διαπιστώθηκε η σχέση τους με την τροποποίηση του φύλου, τον  καρκίνο των όρχεων, τις παραμορφώσεις των γεννητικών οργάνων, τις χαμηλές ποσότητες σπέρματος  και τη στειρότητα.Το 2005, το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (Center for Disease Control – CDC) των ΗΠΑσε έκθεσή του ανέφερε πως  αρκετές φθαλικές ενώσεις προκάλεσαν μείωση  του αριθμού των σπερματοζωαρίων, ατροφία των όρχεων και δομικές ανωμαλίες στα αναπαραγωγικά συστήματα των αρσενικών ζώων.

Βρέθηκε επίσης πως οι φθαλικές ενώσεις έχουν σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις και  στους ανθρώπους που εκτίθενται σε αυτές. Έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2008 υποστήριξε πως  οι φθαλικές ενώσεις που εμπεριέχονται στα βερνίκια και στα  καλλυντικά μπορούν να προκαλέσουν υποσπαδία. Το περιοδικό Pediatrics δημοσίευσε πρόσφατα μια μελέτη,όπου ο φθαλικός εστέρας DEHPεπισημαίνονταν  ως πιθανή αιτία της μείωσης του χρόνου εγκυμοσύνης.Η Δανική Υπηρεσία για την προστασία του περιβάλλοντος εντοπίζει, ύστερα από μελέτη, την παρουσία του φθαλικού εστέρα DEHP και καταλήγει πως  θα μπορούσε να δημιουργήσει κινδύνους στην υγεία των παιδιών.

Όταν τα χημικά αυτά μπουν στην κυκλοφορία του αίματος πηγαίνουν στους διάφορους ιστούς, και από εκεί διαταράσσουν το ανθρώπινο ορμονικό σύστημα. Γι’ αυτό και αποκαλούνται ενδοκρινικοί διαταράκτες.Οι επιστήμονες έχουν θορυβηθεί από τις επιπτώσεις τους στο ανθρώπινο αναπαραγωγικό σύστημα. Ο λόγος είναι ότι οι φθαλικές ενώσεις μειώνουν την παραγωγή τεστοστερόνης κάτι που προκαλεί υπογονιμότητα στον άνδρα, αφού η τεστοστερόνη χρειάζεται για τη δημιουργία του σπέρματος. Μειώνουν κατά 20-30% την τεστοστερόνη στους ενήλικες και στα αγόρια ακόμη περισσότερο. Οι ουσίες αυτές  έχουν συνδεθεί με θηλυπρεπή χαρακτηριστικά στα αγόρια.

Βρέθηκε πως  οι φθαλικές ενώσεις  μειώνουν την τεστοστερόνη και στις γυναίκες σε ποσοστό 11-24%. Κι αυτό δεν είναι χωρίς  συνέπειες για τη γονιμότητά τους, διότι η τεστοστερόνη συμμετέχει στις ορμόνες που οδηγούν στην ωορρηξία.Υπάρχει η υποψία ότι κάποιες από τις φθαλικές ενώσεις είναι καρκινογόνες. Για παράδειγμα η DEHP, η οποία χρησιμοποιείται ανεξέλεγκτα στα ιατροτεχνολογικά προϊόντα, έχει χαρακτηριστεί ως πιθανή καρκινογόνα ουσία για τον άνθρωπο. Μια μελέτη βρήκε ότι οι γυναίκες που έχουν υψηλά επίπεδα φθαλικών ενώσεων στο σώμα τους κινδυνεύουν δύο και σύμφωνα με άλλη έρευνα  τέσσερις φορές παραπάνω, να εκδηλώσουν καρκίνο του μαστού. Ως ορμονικοί διαταράκτες, οι φθαλικές ενώσεις  επιδρούν στις ωοθήκες οδηγώντας σε πρόωρη εμμηνόπαυση.

Αυτό αναφέρει μια μελέτη ερευνητών του  Πανεπιστήμιουτης Ουάσινγκτον που βρήκε ότι οι γυναίκες που εκτίθενται σε μεγάλες ποσότητες φθαλικών ενώσεων περνούν στην εμμηνόπαυση, κατά μέσο όρο, 2,5 χρόνια νωρίτερα. Σε ορισμένες περιπτώσεις η εμμηνόπαυση εμφανίζεται 15 χρόνια πριν από το φυσιολογικό και η υποψία πέφτει σ’ αυτές τις χημικές ενώσεις.Ακόμα διαπιστώθηκε πως οι φθαλικές ενώσεις ,καθώς και άλλοι πλαστικοποιητές  συνδέονται άμεσα με τις σημερινές μεγάλες επιδημίες, όπως ο καρκίνος στο μαστό, στον εγκέφαλο , στο πάγκρεας  και στους όρχεις,με προβλήματα γονιμότητας , όπως στειρότητα, πρώιμη εφηβεία, αποβολές, με το  διαβήτη, με την παχυσαρκία, με το  σύνδρομο υπερκινητικότητας, το άσθμα   και τον αυτισμό.

Τα ερευνητικά αυτά αποτελέσματα οδήγησαν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2005  να αποφασίσει  για την απαγόρευση χρησιμοποίησης έξη φθαλικών ενώσεων, τις  DEHP, DBP και BBP  επιβλαβείς της γονιμότητας και τις DINP, DIDP και DNOP επιβλαβείς για το συκώτι. Δυστυχώς όμως οι  ενώσεις αυτές  εμπεριέχονται σε πλαστικά προϊόντα που ήδη έχουν παραχθεί και υπάρχουν στο φυσικό περιβάλλον. Έπειτα στην αγορά της Ευρωπαϊκής ένωσης κυκλοφορούν πλαστικά προϊόντα άλλων ωρών στις οποίες δεν έχουν απαγορευτεί οι ενώσεις αυτές.  Βρέθηκε ακόμα  το 2010 πως  σε 1100 κορίτσια ηλικίας 6-8 χρόνων οι φθαλικές ενώσεις προκάλεσαν πρώιμη εφηβεία.

Ο μεταβολίτης  μόνο (εθυλεξύλ) φθαλικός εστέρας (MonoEthylhexylphtalate- MEHP) του DEHP  σε δοκιμή στο εργαστήριο εξαφάνισε  μέσα σε 3 μέρες το 40% των βλαστικών κυττάρων των όρχεων που θεωρούνται πρόδρομοι των σπερματοζωιδίων. Το 2012 στη Γαλλία εκτέθηκαν σε φθαλικές ενώσεις οι όρχεις ενήλικων. Το αποτέλεσμα ήταν η μείωση της παραγωγής της τεστοστερόνης και η  σμίκρυνση των όρχεων. Στο Πανεπιστήμιο του Michigan στις ΗΠΑ 130 γυναίκες  με πρώιμο τοκετό βρέθηκε να έχουν περισσότερες φθαλικές ενώσεις στα ούρα από εκείνες που γέννησαν κανονικά.

Εξίσου επικίνδυνος είναι και ο πλαστικοποιητής δισφαινόλη Α (bisphenol A).που χρησιμοποιείται στα πλαστικά πολυανθρακικό (PC) και PVC και εποξειδικές ρητίνες. Η δισφαινόλη Α λειτουργεί  και αυτή ως ορμονικός διαταράκτης. Θεωρείται    υπεύθυνη για προβλήματα στον εγκέφαλο, στην αλλαγή συμπεριφοράς, στον προστάτη, στα έμβρυα, στα βρέφη και στα παιδιά, στη γονιμότητα  και για ευνόηση εκδήλωσης του διαβήτη.Δυστυχώς  τον Ιανουάριο του 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε ένα περιθώριο ανοχής για την ενσωμάτωση της δισφαινόλης Α σε ορισμένα υλικά σε επαφή με τρόφιμα!!

Επισημάνσεις επικινδυνότητας για τους τύπους πλαστικών που κυκλοφορούν στην παγκόσμια αγορά

Τύπος πλαστικού	Επισημάνσεις
PETE	Ύποπτο για ιδιότητες που μπορεί να προκαλέσουν καρκινογένεση.  Κατηγορείται επίσης για ορμονικές διαταραχές. Έχει διαπιστωθεί η μετανάστευση  με τον καιρό ενδοκρινικών διαταρακτών και κυρίως ακεταλδεΰδης , φθαλικών παραγώγων και τοξικού αντιμονίου  στο νερό, ιδίως όταν εκτίθεται σε θερμοκρασία μεγαλύτερη από την προβλεπόμενη από τις προδιαγραφές και στην ηλιακή υπεριώδη ακτινοβολία.
HDPE	Λίγα ερευνητικά δεδομένα είναι διαθέσιμα. Δεν υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις για τοξικότητα, ενδοκρινολογικές διαταραχές ή μίμηση οιστρογόνων. Παρατηρείται μετανάστευση ουσιών σε υψηλές θερμοκρασίες κυρίως σε λιπαρά τρόφιμα και λάδια. Υπάρχουνενδείξειςμετανάστευσης ακόμα και σεξηράτρόφιμα.
V	Τάση εγκατάλειψης για εφαρμογές σε επαφή με τρόφιμα. Ανάλογα με τους πλαστικοποιητές που περιέχει μπορεί να θεωρηθεί εξαιρετικά επικίνδυνο για έμβρυα και βρέφη. Μπορεί να περιέχει δισφαινόλη Α. Ενοχοποιείται για καρκινογενέσεις και καρδιαγγειακές παθήσεις. Δεν χρησιμοποιείται ποτέ PVC στα τρόφιμα, στο πόσιμο νερό , στα ποτά και στη μαγειρική και  δεν πλένονται ποτέ σκεύη  του, διότι απελευθερώνει εξαιρετικά επικίνδυνες διοξίνες.
LDPE	Λίγες είναι οι επιστημονικές μελέτες για ενδεχόμενη απελευθέρωση ουσιών. Δεν υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις. Είναι το μακροβιότερο πλαστικό.  Δημιουργεί  μεγάλο περιβαλλοντικό πρόβλημα αν δεν γίνεται σωστά η διαχείριση των αποβλήτων του.
PP	Οι σταθεροποιητές που χρησιμοποιούνται είναι βιολογικά ενεργοί και επηρεάζουν το νευρικό σύστημα. Υπάρχουνενδείξειςμετανάστευσης  των σταθεροποιητών από το πλαστικό.
PS	Τάση εγκατάλειψης της χρήσης του για φλιτζάνια καφέ και πιάτα φαγητού. Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις για πιθανή μεταλλαξιογόνο και καρκινογόνο δράση για νευροτοξικές, χρωμοσωμικές και λεμφικές ανωμαλίες. Απελευθερώνει τους βρωμιούχους επιβραδυντές ανάφλεξης  καθόλη τη διάρκεια της ζωής του που είναι πολύ τοξικοί
OTHER	Το βασικό μονομερές των πολυεστερικών  ρητινών  (Lexan) είναι η δισφαινόλη  Α. Είναι τα πλέον επικίνδυνα και αμφιλεγόμενα πλαστικά.

Τα πλαστικά μόνιμοι τροφοδότες  του φυσικού περιβάλλοντος με επικίνδυνες χημικές ουσίες.

Τα μακροπλαστικά και μικροπλαστικά λόγω της μακροβιότητάς τους αποτελούν μόνιμες πηγές κινδύνου για το φυσικό περιβάλλον , τον άνθρωπο και τα λοιπά έμβια όντα. Τα μακροπλαστικά  απελευθερώνουν στο φυσικό περιβάλλον κάτω από ειδικές συνθήκες  και ιδιαίτερα  τριβής και υψηλών θερμοκρασιών τα πρόσθετα που περιέχουν.

Τα πλαστικά προϊόντα που χρησιμοποιούνται για αποθήκευση υγρών, ποτών και αναψυκτικών σε συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας επιτρέπουν τη μετανάστευση  των  πλαστικοποιητών στο περιεχόμενό τους. Πολλά από τα μακροπλαστικά γίνονται βορά από πουλιά, από  θαλάσσιες οργανισμούς και χερσαία ζώα.Όλα τα είδη θαλάσσιων χελωνών τρώνε κομμάτια πλαστικού. Είναι μάλιστα  ιδιαίτερα λάτρεις των πλαστικών σακουλών γιατί τις μπερδεύουν με τις μέδουσες που είναι η κύρια τροφή τους.

Τα αποτελέσματα αυτής της κατάποσης είναι έλκη, αιμορραγίες, εντερικές ή ορθικές αποφράξεις που συχνά οδηγούν τα ζώα σε θάνατο. Δυστυχώς η λίστα των  χερσαίων ζώων που πεθαίνουν από κατάποση πλαστικών είναι μεγάλη. Τα πλαστικά σκοτώνουν τις ινδικές ιερές αγελάδες, τις πολύτιμες καμήλες του Ντουμπάι και πολλά απειλούμενα με εξαφάνιση ζώα όπως τονΚαλιφορνέζικογύπα (Gymnogypscalifornianus), τον ίβη και  τον ελέφαντα της Μποτσουάνας .

Δυο φάλαινες που βρέθηκαν νεκρές είχαν η μία 29 κιλά πλαστικά στο στομάχι και η άλλη 89 πλαστικές σακούλες.  Πρόσφατα στο νησί Μιντανάο στις Φιλιππίνες στο στομάχι φάλαινας που ξεβράστηκε νεκρή ύστερα από γαστρικό σοκ  βρέθηκαν  40 κιλά   πλαστικές σακούλες.Οι κατσίκες που βόσκουν στις χωματερές πλαστικών «γεμίζουν» το στομάχι από αυτά προκειμένου να αποκτήσουν την αίσθηση του «κόρου». Τα γεράκια ταΐζουν με πλαστικά τους νεοσσούς τους. Τα ψάρια στήνουν «πανηγύρι» καταβροχθίζοντας πλαστικά. Θαλάσσια χελώνααποκτά «ευλύγιστη» μέση χάρη σε πλαστικό κρίκο που είχε περισφίξει το σώμα της σε νεανική ηλικία .

Τα θαλασσοπούλια μετατρέπουν το στομάχι τους  σε πραγματικό κάδο πλαστικών. Τα μικροπλαστικά είναι ακόμα πιο επικίνδυνα. Βρίσκονται παντού, χωρίς να μπορεί κανείς να παρέμβει για να τα περιορίσει. Απελευθερώνουν ευκολότερα τους πλαστικοποιητές και άλλες τοξικές ουσίες. Πολλές από τις ενώσεις αυτές χαρακτηρίζονται  από βιοσυσσωρευτική δράση. Δεν υπάρχει  γωνιά στην ατμόσφαιρα, στην υδρόσφαιρα και στην πεδόσφαιρα του πλανήτη χωρίς μικροπλαστικά.Οι κρίκοι της τροφικής αλυσίδας μετατρέπονται σε «αποθήκες» μικροπλαστικών, που τελικά «αδειάζονται» στο άνθρωπο.

Είναι πολύ ανησυχητικό το γεγονός πως το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης, ύστερα από σχετική έρευνα βρήκε περισσότερα από 400 είδη  βακτηρίων σε 275 μικροπλαστικά που συλλέχθηκαν από τις τοπικές παραλίες.

Περιείχαν ανθρωποπαθογόνα βακτήρια που προκαλούν γαστρεντερίτιδα και λοιμώξεις από τραύματα.Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν πως τα μικροπλαστικά όχι μόνο ρυπαίνουν,  αλλά γίνονται και θρεπτικά υποστρώματα πολλαπλασιασμού μολυσματικών  μικροοργανισμών. Στη μελέτη αυτή διαπιστώθηκε και η παρουσία βακτηρίων  που συνδέονται με την λεύκανση των κοραλλιογενών υφάλων.

Αξίζει να δει κανείς τα αποτελέσματα αυτής της ανθρώπινης πλαστικομανίας.

• Το 90% των νεογνών και σχεδόν όλοι οι ενήλικες που έχουν μελετηθείείναι ρυπασμένοι από τους ενδοκρινικούς διαταράκτες και τις άλλες τοξικές ουσίες των πλαστικών. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι όλοι  έχουμε στο αίμα μας τοξικά πλαστικά πρόσθετα . Ακόμη και τα νεογέννητα που τα  λαμβάνουν απευθείας από τη μητέρα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

• Η κατανάλωση τροφίμων που διατηρούνται σε πλαστικές συσκευασίες, καθώς επίσης νερού ποτών και αναψυκτικών από πλαστικά μπουκάλια, είναι βασική αιτία διείσδυσης των μικροπλαστικών στον ανθρώπινο οργανισμό από το στόμα. Μπορεί ακόμα να εισέλθουν με την αναπνοή και  την επαφή με το δέρμα. Μικροπλαστικά ανιχνεύτηκαν  ακόμη και στα  έντερα του ανθρώπου και των ψαριών, στο πόσιμο νερό σε όλο τον κόσμο, στους ωκεανούς ακόμα και στα ιπτάμενα έντομα.   Στην Ιταλία βρέθηκαν σε διάφορα αναψυκτικά. . Η παρουσία των μικροπλαστικών στα έντερα  του ανθρώπου θα μπορούσε να επηρεάσει την ανοσολογική απόκριση του πεπτικού συστήματος ή να βοηθήσει στη μετάδοση τοξικών χημικών ουσιών και ανθρωποπαθογόνων μικροοργανισμών.  Αποδείχτηκε πως είναι ικανά να  εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος, στο λεμφικό σύστημα και να  φτάσουν και μέχρι το  συκώτι. Στα ανθρώπινα κόπρανα ανιχνεύθηκαν έως 9 διαφορετικά είδη μικροπλαστικών μεγέθους 50 – 500 μικρόμετρα  σε ένα δείγμα, με πιο συχνά τα μικροπλαστικά  από πολυπροπυλένιο (ΡΡ) και τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο (ΡΕΤ). Κατά μέσο όρο κάθε δείγμα περιείχε 20 μικροπλαστικά ανά 10 g κοπράνων.Τα παιδιά θεωρούνται πιο εκτεθειμένα στις φθαλικές ενώσεις επειδή απορροφούν περισσότερα τρόφιμα από τους ενήλικες σε σχέση με το σωματικό τους βάρος και επειδή φέρουν πλαστικά αντικείμενα στο στόμα τους. Γενικά ημερησία δόση σε μg/ ανά kg σωματικού βάρους  για τις 8 φθαλικές ενώσεις DMP, DEP, DBP, DNBP, BBzP, DEHP, DINP και DIDPκαθορίζονται για τα παιδιά ηλικίας 0-1 χρόνια και σωματικού βάρους (ΣΒ) 5.5 kg σε  55-380 μg,  ηλικίας 1-3 και ΣΒ 13 kg σε 20-183,ηλικίας 4-10 και ΣΒ 27 kg σε 5-54 μg, για τις γυναίκες  ηλικίας 18-80 και ΣΒ 60 kg σε 8-124 μg και για τους άντρες  ηλικίας18-80 και ΣΒ 70 kg σε 8-92 μg.
• Βασικά θύματα της «πλαστικής ρύπανσης» στη Μεσόγειο είναι τα πουλιά κατά 35%, τα ψάρια κατά 27%, τα ασπόνδυλα κατά 20%, τα θαλάσσια θηλαστικά και οι θαλάσσιες χελώνες κατά 13%. Εκτιμάται ότι το 90% των θαλασσοπουλιών έχει κάποιο μικρό κομμάτι πλαστικού στο στομάχι του, ενώ όλα τα είδη χελωνών που ζουν στη Μεσόγειο έχουν καταπιεί πλαστικά.Σημαντικές ποσότητες μικροπλαστικών έχουν ανιχνευθεί στους τόνους, στους αστακούς και στις γαρίδες. Στα πουλιά, η κατάποση  μικροπλαστικών έχει διαπιστωθεί ότι αναδιαμορφώνει τις λάχνες του λεπτού εντέρου με αποτέλεσμα να διακόπτεται η απορρόφηση σιδήρου και  να αυξάνεται το ηπατικό στρες.

• Κάθε χρόνο 000 θαλάσσια θηλαστικά πεθαίνουν από 1 τρισεκατομμύριο πλαστικές σακούλες που καταναλώνονται παγκοσμίως και καταλήγουν στη θάλασσα. Έχει διακριβωθεί πως η αυξημένη συγκέντρωση λιπιδίων στον οργανισμό  των θαλασσινών ζώων αυξάνει την περιεκτικότητα των φθαλικών εστέρων  λόγω του ότι είναι υδρόφοβοι.
• Σε κάθε   τετραγωνικό   χιλιόμετρο   στη  Μεσόγειο   μετριούνται   2000   πλαστικές σακούλες και μπουκάλια. 200 περίπου θαλάσσια  ζωντανά πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας της κατάποσης πλαστικών.
• Η γεωφαγική εδαφική πανίδα, όπως οι γαιοσκώληκες, τα ακάρεα και τα κολλέμβολα, θα μπορούσε να συμβάλει στην ποσότητα του δευτερογενούς μικροπλαστικού που υπάρχει στο έδαφος μετατρέποντας τα καταναλωμένα πλαστικά απόβλητα σε μικροπλαστικά  μέσω πεπτικών διεργασιών.
• Έρευνα που διενεργήθηκε το 2012 και το 2013, έδειξε ότι σχεδόν το 100% των ψαριών και θαλάσσιων ασπόνδυλων κυρίως σφουγγαριών  και ολοθούριων   περιείχαν μικροπλαστικές  ίνες .
• Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε στην ακτή της Αργεντινής και συγκεκριμένα στις εκβολές του  Ρίο ντε λα Πλάτα , διαπίστωσε την παρουσία μικροπλαστικών στα έντερα 11 ειδών παράκτιων ψαριών γλυκού νερού. Τα 11 είδη ψαριών αντιπροσώπευαν τέσσερις διαφορετικές συνήθειες διατροφής:  Εκείνα που τρώνε νεκρή οργανική ουσία φυτών και ζώων  (detritivore), τα  πλανκτιβόρα ( planktivore), τα παμφάγα (omnivore) και τα ιχθυοφάγα (ichthyophagous).
• Πολλά θαλασσινά σκουλήκια, όπως για παράδειγμα το Arenicolamarina έχουν συσσωρευμένα μικροπλαστικά στις γαστρεντερικές διόδους. Μικροπλαστικά βρέθηκαν επίσης και στις δύο αναπνευστικές και πεπτικές τους διόδους στα καρκινοειδή και ιδιαίτερα στο καβούρι Carcinusmaenas. Τα «αγγούρια» της θάλασσας Thyonellagemmatα , Holothuriafloridana , Holothuriagrisea και Cucumariafrondosa απορροφούν 2- 20 φορές περισσότερο τα μικροπλαστικά από  PVC και μεταξύ 2- 138 φορές περισσότερο εκείνα από  νάιλον σε σχέση με τους κόκκους άμμου. Εκτιμάται πως κάθε οργανισμός εμπεριέχει 517  μικροπλαστικές ίνες.Τα κοράλλια μπορεί επίσης να έχουν μικροπλαστικά.  Το ζωοπλαγκτόν καταναλώνει μικροπλαστικά με διάμετρο  1,7-30,6 μm (μικρόμετρα). Πολλά εκκρίνονται με τα περιττώματα που  προσκολλούνται στην εξωτερική τους επιφάνεια.   Με τον τρόπο αυτό μεταφέρονται σε άλλες θέσεις  Η κατανάλωση αυτή  από το ζωοπλαγκτόν αποδίδεται στο γεγονός ότι πολλά μικροπλαστικά εκπέμπουν όπως και το φυτοπλαγκτόν με το οποίο διατρέφονται ελκυστικές ουσίες.  Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το  διμεθυλοσουλφίδιο.
• Τα οστρακοειδή είναι τα φυσικά φίλτρα των θαλασσών μας. Κι αυτοί οι έμβιοι μηχανισμοί καθαρότητάς τους είναι «έμφορτοι» μικροπλαστικών.  Σύμφωνα με μια  μελέτη των  Πανεπιστημίων Hull και Brunel στο Λονδίνο, βρέθηκαν  70 μικροπλαστικά  σε κάθε 100 γραμμάρια μυδιών.
• Διαπιστώθηκε τα τελευταία χρόνια και βιοσυσσώρευση φθαλικών ενώσεων σε φυτά γεγονός που ανησυχεί ακόμα περισσότερο τους επιστήμονες,

Επίλογος

Δεν πλαστικοποιείται μόνο η φύση αλλά και τα έμβια όντα της. Τα πρόσθετα και κυρίως οι πλαστικοποιητές δουλεύουν ακατάπαυστα. Η ρύπανση  περνάει τη σκυτάλη στις φθαλικές ενώσεις  με τις ενδοκρινικές διαταραχές στον άνθρωπο και στα υπόλοιπα έμβια όντα. Κλονίζεται συθέμελα η υγεία των ζωντανών οργανισμών. Και σαν  να μη έφταναν όλες αυτές οι αρνητικές επιπτώσεις έρχεται τώρα και η είδηση πως τα πλαστικά αποτελούν βασικό θρεπτικό  υπόστρωμα για την ανάπτυξη διαφόρων ανθρωποπαθογόνων. Ο Θεός να βάλει το χέρι του. Γιατί  το « δε βαριέσαι» του ταγμένου από το μεγάλο Κτίστη ανθρώπου  να προστατεύσει τη φύση και της Πολιτείας καλά κρατάει.

 

"google ad"