Ποιος θα πληρώσει την ανοικοδόμηση της Γάζας;

Μπορεί ο πόλεμος να συνεχίζεται στη Γάζα, και μάλιστα για πολλούς μήνες ακόμη όπως διαβεβαίωσε χθες ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας, μπορεί να έχουν ισοπεδωθεί από τους βομβαρδισμούς τα σπίτια του 50% των Παλαιστίνιων κατοίκων, αλλά έχουν ξεκινήσει οι διαφωνίες για το πώς θα γίνει η ανοικοδόμηση και το πιο σημαντικό, ποιος θα πληρώσει τον λογαριασμό. Ο ανθρώπινος φόρος είναι ανυπολόγιστος, όχι όμως ο υλικός.

Σύμφωνα με πρώτες εκτιμήσεις μπορεί να φτάσει τα 50 δις δολάρια. Αλλά πολλά είναι ακόμη ασαφή. Το Ισραήλ δεν έχει σχέδιο για το ποιος θα κυβερνά τη Γάζα, όταν υλοποιήσει τον στόχο του, δηλαδή την εξολόθρευση της οργάνωσης Χαμάς, αν και ο Μπέντζαμιν Νεανιάχου έχει αποκλείσει τη μεταβίβαση της εξουσίας στην Παλαιστινιακή Αρχή. Παρόλα αυτά το θέμα φαίνεται να τον απασχολεί.

Αβεβαιότητα για το πολιτικό μέλλον της Γάζας

Τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης έγραψαν ότι ανέφερε σε συναδέλφους του, πως η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα θα ήταν πρόθυμα να πληρώσουν τον λογαριασμό. Από την άλλη, στην Ευρώπη, η ΕΕ και ιδιαίτερα η Γερμανία, είναι από χρόνια βασικοί χρηματοδότες στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, όπως και οι ΗΠΑ.

Αλλά τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη, οι γνώστες του παρασκηνίου αναφέρουν ότι οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων αναρωτιούνται ήδη, γιατί θα πρέπει να διαθέσουν για άλλη μια φορά εκατομμύρια χρήματα φορολογουμένων για την ανοικοδόμηση υποδομών, που πιθανόν να βομβαρδιστούν ξανά στο εγγύς μέλλον. Και μάλιστα όλα αυτά ενώ τα ποσά που δίνονται για την Ουκρανία είναι τεράστια.

Ο Νάθαν Μπράουν, στέλεχος του προγράμματος Μέσης Ανατολής του Carnegie Endowment, υποστηρίζει, μιλώντας στη Deutsche Welle, ότι η διαμάχη για τη χρηματοδότηση δεν θα εξαφανιστεί μόνο και μόνο λόγω της τεράστιας καταστροφής και των μεγάλων αναγκών, αντίθετα θα χειροτερέψει. Η πολιτική πτυχή κάνει τη διαφορά.

«Η χρηματοδότηση δεν θα είναι το πρόβλημα, αλλά η πολιτική. Εάν αύριο όλοι οι παράγοντες, το Ισραήλ οι Παλαιστίνιοι, περιφερειακοί και δυτικοί παίκτες πουν, εδώ είναι το μέλλον και θα μοιάζει έτσι, δηλαδή λύση δύο κρατών, ενός κράτους, ή κάτι άλλο, τα χρήματα θα βρίσκονταν». Αλλά ακόμη και ο ίδιος ο Μπράουν είναι απαισιόδοξος για τα ποια θα μπορούσε να είναι μια βιώσιμη λύση που να διευκόλυνε πιθανούς χρηματοδότες.

«Δεν βλέπω να συμβαίνει τίποτα άλλο από μια σειρά από πρόχειρες ρυθμίσεις που επιτρέπουν στους βασικότερους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων της ισραηλινής κυβέρνησης των ΗΠΑ, όπως και των Ευρωπαίων, να βρουν απλά τρόπους για να κάνουν τις επιπτώσεις απλά πιο διαχειρίσιμες».

Μοναδικό προηγούμενο

Και το Ισραήλ; Υπήρξαν εκκλήσεις προς την κυβέρνηση να πληρώσει για την καταστροφή που προκάλεσε και συνεχίζει να προκαλεί. Ορισμένοι μάλιστα από τα ΗΕ, την ΕΕ κι άλλους διεθνείς οργανισμούς επιχειρηματολογούν ότι επειδή θεωρείται κατοχική δύναμη, θα πρέπει να αναλάβει και την ευθύνη ανοικοδόμησης. Υπάρχει και προηγούμενο.

Το 2010 συμφώνησε να αποζημιώσει την κύρια υπηρεσία των ΗΕ που εργάζεται στη Γάζα, την Υπηρεσία Αρωγής και Έργων του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες (UNRWA) με 10,5 εκ. δολάρια για κατεστραμμένα κτήρια κατά τη διάρκεια μιας πολύ μικρότερης επιχείρησης από την τρέχουσα. Αυτό βέβαια θεωρήθηκε αμφιλεγόμενο. Ορισμένοι Ισραηλινοί ρώτησαν εάν η χρηματική καταβολή σημαίνει παραδοχή της ενοχής τους, αλλά και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων θεώρησαν ότι τα χρήματα θα έπρεπε να καταβληθούν στα θύματα.

Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για μια σπάνια περίπτωση που το Ισραήλ συμφώνησε να καταβάλει αποζημίωση. ΄Έτσι, όσο υπάρχουν αναπάντητα ερωτήματα, όλα είναι ανοιχτά. «Εάν δεν υπάρξει νόμιμη διακυβέρνηση στη Γάζα, πώς θα αισθάνονται άνετα οι δωρητές να στέλνουν χρήματα εκεί;» διερωτάται και η Γιάρα Ασί από το Αραβικό Κέντρο της Ουάσιγκτον.

«Φαντάζομαι ότι θα θέλουν κάποια εγγύηση για ένα διαφορετικό πολιτικό μέλλον πριν στείλουν και πάλι χρήματα. Νομίζω ότι έχουν κουραστεί να βλέπουν το μέγεθος της καταστροφής, δεν μπορούν απλά να παραπονιούνται, θα πρέπει να πάρουν ενεργά μέτρα για να το αποτρέψουν».

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου