“Τίποτα δεν είναι πιο πραγματικό από το τίποτα”: 22 Δεκεμβρίου του 1989 πέθανε ο Σάμιουελ Μπέκετ και 22 Δεκεμβρίου του 2014 η μούσα του Μπίλι Γουάιτλο | Φωτός + Ηχητικό + Βίντεο

Στις 22 Δεκεμβρίου του 1989 πέθανε ένας από τους κορυφαίους υπαρξιακούς λογοτέχνες, δραματουργούς και συγγραφείς, ο Σάμιουελ Μπέκετ. Στις 22 Δεκεμβρίου του 2014 πέθανε και η ηθοποιός που αποτελούσε η μούσα του και την οποία είχε περιγράψει ως «μια τέλεια ηθοποιό»

Η βρετανίδα ηθοποιός Μπίλι Γουάιτλο, γνωστή στη σκηνή ως η καλύτερη ερμηνεύτρια του Σάμουελ Μπέκετ, απεβίωσε στο Λονδίνο σε ηλικία 82 ετών, ανακοίνωσε ο γιος της.

Μαζί με τον Μπέκετ, η Μπίλι Γουάιτλο, την οποία ο διάσημος δραματουργός περιέγραφε ως «μια τέλεια ηθοποιό», επιδόθηκε σε πολυάριθμους θεατρικούς πειραματισμούς.

Ανάμεσα στα γνωστότερα απ’ αυτά τα θεατρικά έργα ήταν το “Not I”, (Όχι εγώ), ένας μονόλογος στον οποίο μόνο το στόμα του προσώπου που υποδυόταν η Μπίλι Γουάιτλο ήταν ορατό από τους θεατές.

Η Μπίλι Γουάιτλο έπαιξε εξάλλου σε περισσότερα από 200 θεατρικά έργα για την τηλεόραση, σε ταινίες και τηλεοπτικές σειρές.

Ένας από τους διασημότερους ρόλους της στον κινηματογράφο ήταν αυτός μιας δαιμονικής νοσοκόμας στην ταινία τρόμου “Η Προφητεία”.

Από το 1952 ως το 1966 ήταν παντρεμένη με τον βρετανό ηθοποιό Πίτερ Βον και στη συνέχεια με τον συγγραφέα Ρόμπερτ Μίλερ.

Ποιος ήταν ο Σάμιουελ Μπέκετ

Ο Σάμιουελ Μπέκετ (αγγλ.Samuel Barclay Beckett) (13 Απριλίου 1906 – 22 Δεκεμβρίου 1989) ήταν Ιρλανδόςλογοτέχνης, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας. Το έργο του είναι βασικά μινιμαλιστικό, και σύμφωνα με ορισμένους ερμηνευτές, βαθιά απαισιόδοξο για την ανθρώπινη φύση. Η απαισιοδοξία αυτή αντανακλάται από την εκτενή και περίεργη αίσθηση του χιούμορ στο έργο του, καθώς και από το γεγονός ότι η περιγραφή των εμποδίων στην ανθρώπινη ζωή εξυπηρετεί την επιθυμία του Μπέκετ να δείξει ότι το “ταξίδι” είναι που αξίζει, παρά τις δυσκολίες του.

Το 1969, τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, ενώ το 1984 εκλέχθηκε επικεφαλής της Aosdána, ένωσης ανθρώπων των Καλών Τεχνών της Ιρλανδίας.

Σπουδές και ακαδημαϊκή θέση

Η οικογένεια Beckett (αρχικά Becquet) φημολογείτο ότι είχαν καταγωγή από Ουγενότους που μετακινήθηκαν από τηΓαλλία στην Ιρλανδία μετά την ανάκληση του Διατάγματος της Ναντς το 1685. Ο πατέρας του Beckett ήταν επιμετρητής ποσοτήτων και η μητέρα του νοσοκόμα.

Ο Μπέκετ σπούδασε γαλλικά, ιταλικά και αγγλικά στο Trinity College στο Δουβλίνο από το 1923 έως το 1927. Αφού πήρε το πτυχίο του, δίδαξε για μικρό χρονικό διάστημα στο Campbell College του Μπέλφαστ κι έπειτα διορίστηκε ως καθηγητής αγγλικών στην Ecole Normale Supérieure στο Παρίσι, όπου και γνωρίστηκε με το γνωστό Ιρλανδόσυγγραφέα Τζέιμς Τζόις. Η γνωριμία αυτή επηρέασε έκδηλα τον νεαρό Μπέκετ, ο οποίος βοηθούσε τον Τζόις στο έργο του, όπως στην έρευνα για το βιβλίο του γνωστό με τον τίτλο Finnegans Wake.^[3] Το 1929, ο Μπέκετ δημοσίευσε το πρώτο του έργο, ένα κριτικό δοκίμιο με τίτλο Dante…Bruno. Vico..Joyce. Τον επόμενο χρόνο, κέρδισε ένα μικρό λογοτεχνικό έπαθλο με το ποίημα “Whoroscope”, εμπνευσμένο από μια βιογραφία του Ρενέ Ντεκάρτ που έτυχε να διαβάζει εκείνη την περίοδο.

To 1930, o Μπέκετ επέστρεψε ως λέκτορας στο Trinity College, ωστόσο σύντομα απογοητεύτηκε από το ακαδημαϊκό του λειτούργημα. Την απέχθειά του αυτή την εξέφρασε με ένα τέχνασμα που έκανε στην Modern Language Society του Δουβλίνου, διαβάζοντας στα γαλλικά ένα σοβαρό επιστημονικό άρθρο του συγγραφέα Jean du Chas, ιδρυτή του κινήματος του Συγκεντρωτισμού. Τόσο ο συγγραφέας όσο και το κίνημά του ήταν δημιουργήματα της φαντασίας του Μπέκετ, που με αυτό τον τρόπο ήθελε να κοροϊδέψει τους σχολαστικούς.

Ο Μπέκετ παραιτήθηκε από τη θέση αυτή το 1931 και ξεκίνησε να ταξιδεύει στην Ευρώπη. Στο Λονδίνο, εξέδωσε μια κριτική μελέτη για το Γάλλο συγγραφέα Μαρσέλ Προυστ. Ένα χρόνο αργότερα, έγραψε το πρώτο του βιβλίο με τίτλο Dream of Fair to Middling Women, το οποίο εγκατέλειψε μετά τις απορρίψεις αρκετών εκδοτών (εκδόθηκε τελικά το 1993).

Μετά από άλλα ταξίδια, όπως στη Γερμανία, όπου δήλωσε απέχθεια για τη δράση τωνΝαζί, βρέθηκε στο Παρίσι. Εκεί, τον Ιανουάριο του 1938, έγινε απόπειρα δολοφονίας εναντίον του, καθώς αρνιόταν τις ανήθικες προτάσεις ενός περιβόητου μαστροπού της πόλης.

Κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του στο νοσοκομείο, γνώρισε την Suzanne Deschevaux-Dumesnil, με την οποία θα διατηρούσε μια μακροχρόνια σχέση που θα κρατούσε σχεδόν 50 χρόνια.

Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος

Κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ο Μπέκετ συμμετείχε στη Γαλλική Αντίσταση, δουλεύοντας ως αγγελιαφόρος, και τα επόμενα δυο χρόνια αρκετές φορές διακινδύνευσε να συλληφθεί από τη Γκεστάπο.

Τον Αύγουστο του 1942, η μονάδα του προδόθηκε: αυτός κι η Σουζάν κατέφυγαν νότια, στο μικρό χωριό Ρουσιγιόν, όπου και συνέχισαν να βοηθούν στην Αντίσταση, κρύβοντας πολεμικό εξοπλισμό στην κατοικία τους και βοηθώντας εμμέσως ένα σαμποτάζ των Μακί εναντίον του γερμανικού στρατού.

Ο Μπέκετ τιμήθηκε με το Μετάλλιο Αντίστασης και το Σταυρό του πολέμου από τη γαλλική κυβέρνηση για τη δράση του κατά της γερμανικής κατοχής, ωστόσο μέχρι το τέλος της ζωής του αναφερόταν με μετριοφροσύνη στο έργο του αυτό.

Θεατρικά έργα και δημοσιότητα

Το 1945, ο Μπέκετ επέστρεψε στο Δουβλίνο, όπου και είχε μια “αποκάλυψη” για τη μελλοντική λογοτεχνική του πορεία, γεγονός που αργότερα παρουσιάστηκε στο έργο του 1958 Krapp’s Last Tape, όπου πολλοί σχολιαστές ταύτισαν τον Μπέκετ με τον Krapp, ο οποίος σε όλο το έργο ακούει μια κασέτα που ηχογράφησε παλαιότερα και σε ένα σημείο αναφέρει: …σαφές τελικά σε εμένα πως το σκοτάδι που πάντα πάλευα να κατανικήσω είναι στην πραγματικότητα ο καλύτερός μου σύμμαχος…

Ο Μπέκετ είναι περισσότερο γνωστός για το έργο του Περιμένοντας τον Γκοντό, το οποίο γράφτηκε αρχικά στα γαλλικά, όπως και τα περισσότερα έργα του Μπέκετ μετά το 1947. Το έργο δημοσιεύτηκε το 1952 και παρουσιάστηκε στο θέατρο για πρώτη φορά το 1953. Στο Παρίσι, έκανε δημοφιλή και αμφιλεγόμενη επιτυχία, ενώ στο Λονδίνο το 1955 αρχικά το υποδέχτηκαν με αρνητικές κριτικές, ενώ παίχτηκε με επιτυχία και στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η επιτυχία αυτή άνοιξε στον Μπέκετ το δρόμο για μια σταδιοδρομία στο θέατρο με επιτυχημένα έργα όπως: Endgame, Krapp’s Last Tape, Happy Days και Play.

Βραβείο Νόμπελ

Το 1961, σε μια μυστική τελετή στην Αγγλία, ο Μπέκετ παντρεύτηκε τη Σουζάν, κυρίως για λόγους που σχετίζονταν με τογαλλικό κληρονομικό δίκαιο. Οι συνεχείς επιτυχίες των θεατρικών του έργων του άνοιξαν την καριέρα και του θεατρικού σκηνοθέτη. Το 1969, κατά τη διάρκεια των διακοπών του στην Τύνιδα με τη Σουζάν, ο Μπέκετ έμαθε ότι κέρδισε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Η Σουζάν πέθανε στις 17 Ιουλίου 1989, ενώ ο Μπέκετ πέθανε στις 22 Δεκεμβρίου του ίδιου χρόνου. Έπασχε από εμφύσημα και πιθανότατα από τη νόσο του Πάρκινσον.

Αποφθέγματα

• Ο Θεός είναι ένας μάρτυρας που δεν μπορεί να ορκιστεί. – Watt (1943)

• Οι αναμνήσεις σε σκοτώνουν. Δεν πρέπει λοιπόν να σκέφτεσαι όσα αγαπάς, ή μάλλον καλύτερα να τα σκέφτεσαι, γιατί ειδάλλως διατρέχεις τον κίνδυνο να τα βρεις, λίγο λίγο, στο μυαλό σου. – Διωγμένος (1946)

• Γιατί είπα αυτή την ιστορία, δεν το ξέρω. Θα μπορούσα κάλλιστα να είχα πει μια άλλη. Ίσως μια άλλη φορά να μπορέσω να πω κάποια άλλη. Ψυχές ζώσες, να δείτε πόσο μοιάζουν μεταξύ τους. – Διωγμένος (1946)

• Πώς να πω τι απομένει; Είναι όμως το τέλος. Ή μήπως ήταν όνειρο, μπας και ονειρεύομαι; Όχι, όχι, τίποτα απ’ όλ’ αυτά, άλλωστε και το όνειρο τι είναι, ένα τίποτα, και το χειρότερο, με σημασία. – Το Ηρεμιστικό (1946)

• Θα πάψετε επιτέλους να με βασανίζετε με τον καταραμένο τον χρόνο σας! Είναι απάνθρωπο! Πότε! Πότε! Μια μέρα! Δεν σας φτάνει αυτό; Μια μέρα σαν τις άλλες, μια μέρα μουγγάθηκε, μια μέρα τυφλώθηκα, μια μέρα θα κουφαθούμε, μια μέρα γεννηθήκαμε, μια μέρα θα πεθάνουμε, την ίδια μέρα, την ίδια ώρα, την ίδια στιγμή, δε σας φτάνει αυτό; Ξεγεννάνε καβάλα σ’ ένα τάφο, αστράφτει το φως μια στιγμή, κι ύστερα πάλι σκοτάδι. – Περιμένοντας τον Γκοντό (1948)

• Όλοι γεννιόμαστε τρελοί. Μερικοί παραμένουν. – Περιμένοντας τον Γκοντό (1948)

• Μη περιμένετε να σας κυνηγήσουν για να κρυφτείτε, αυτή ήταν πάντα η αρχή μου. – Μολλόυ (1951)

• Τίποτα δεν είναι πιο πραγματικό από το τίποτα. – Ο Μαλόν πεθαίνει (1951)

• […] μες στη σιωπή δεν γνωρίζεις, πρέπει να συνεχίσεις, δεν μπορώ να συνεχίσω, θα συνεχίσω. – Ο Ακατονόμαστος (1954)

• Ναι, στη ζωή μου, αφού πρέπει να τη λέω έτσι, υπήρχαν τρία πράγματα, η ανικανότητα να μιλήσω, η ανικανότητα να σωπάσω, και η μοναξιά, μ’ αυτά έπρεπε να τα βγάλω πέρα. – Ο Ακατονόμαστος (1954)

• Δεν υπάρχει τίποτα πιο αστείο απ’ τη δυστυχία. – Το τέλος του Παιχνιδιού (1957)

• Ναι, ναι, είναι το πιο κωμικό πράγμα στον κόσμο. Στην αρχή γελάμε, γελάμε με την καρδιά μας. Αλλά η ιστορία επαναλαμβάνεται. Είναι σαν το ανέκδοτο που τ’ ακούμε κάθε τόσο και μ’ όλο που μας αρέσει, δεν μπορούμε πια να γελάσουμε. – Το τέλος του Παιχνιδιού (1957)

• Όσο πιο μεγάλος είναι κανείς, τόσο πιο γεμάτος είναι και τόσο πιο άδειος. – Το τέλος του Παιχνιδιού (1957)

• Tο σκοτάδι που πάντα πάλευα να κατανικήσω είναι στην πραγματικότητα ο καλύτερός μου σύμμαχος… – Η τελευταία μαγνητοταινία του Κραπ (1958)

• Πάντα προσπάθεια. Πάντα αποτυχία. Δεν πειράζει. Προσπάθησε ξανά. Απότυχε ξανά. Απότυχε καλύτερα. – Worstward Ho (1983)

Ακούστε το ηχητικό από την παράσταση του Σάμουελ Μπέκετ- Ευτυχισμένες μέρες με την κορυφαία ελληνίδα ηθοποιό Βάσω Μανωλίδου ως Γουίνι. Ζωντανή ηχογράφηση της παράστασης που σκηνοθέτησε ο Αλέξης Μινωτής στο Εθνικό Θέατρο το 1980. Γουίλι ο Μηνάς Χατζησάββας.

Παρακουθήστε επίσης αυτό το πολύ καλό ντοκιμαντέρ με ελληνικούς υπότιτλους:

Πηγή κειμένου και αποφθεγμάτων: wikipedia.org

"google ad"