Μια λάμψη ελπίδας φώτισε το βράδυ της Τετάρτης τον γκρίζο ουρανό της διεθνούς επικαιρότητας, όταν οι ηγέτες του Κατάρ και των ΗΠΑ ανακοίνωσαν συμφωνία εκεχειρίας ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς για την πολύπαθη Γάζα. Χιλιάδες άνθρωποι κατέβηκαν στις κατεστραμμένες από τους βομβαρδισμούς πόλεις της παλαιστινιακής Λωρίδας, αλλά και στη Δυτική Όχθη, το Λίβανο, τη Συρία, την Ιορδανία, την Τυνησία, το Μαρόκο και τη Μαυριτανία, για να πανηγυρίσουν το επικείμενο τέλος του εφιάλτη και μια πρώτη, εύθραυστη αλλά πολύ σημαντική νίκη της ηρωικής παλαιστινιακής Αντίστασης. Η τριών φάσεων εκεχειρία αναμένεται να αρχίσει να εφαρμόζεται την Κυριακή, 19 Ιανουαρίου.
Η επιβεβαίωση της συμφωνίας από το Ισραήλ καθυστέρησε ένα εικοσιτετράωρο, στη διάρκεια του οποίου νέοι βομβαρδισμοί σκότωσαν τουλάχιστον 86 Παλαιστίνιους. Η καθυστέρηση προήλθε από την προσπάθεια του Νετανιάχου να καθησυχάσει τους δύο ακροδεξιούς υπουργούς Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ και Μπεζαλέλ Σμότριτς, οι οποίοι απειλούν να παραιτηθούν, προκαλώντας κυβερνητική κρίση. Ήταν όμως εξ αρχής φανερό ότι ο Νετανιάχου δεν μπορούσε να αποφύγει το πικρό ποτήρι μιας συμφωνίας που επί μήνες πάσχιζε να απoτρέψει, καθώς αυτή τη φορά έχει να αντιμετωπίσει ένα απροσδόκητο εμπόδιο που ακούει στο όνομα Ντόναλντ Τραμπ.
Ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ είχε προειδοποιήσει εδώ και ημέρες ότι «θα γίνει κόλαση» αν δεν έχει σταματήσει ο πόλεμος την ημέρα της ορκωμοσίας του, δηλαδή τη Δευτέρα, 20 Ιανουαρίου. Την περασμένη εβδομάδα έστειλε στο Ισραήλ τον ειδικό απεσταλμένο του Στιβ Γουίτκοφ, ο οποίος ζήτησε να συναντήσει τον Νετανιάχου το βράδυ της Παρασκευής.
Όταν του είπαν ότι είχε αρχίσει το εβραϊκό Σάββατο, επομένως καλύτερα θα ήταν να περιμένει λίγο, τους απάντησε σε πολύ ωμή γλώσσα ότι δεν δίνει δεκάρα για τις αργίες τους (παρότι ο ίδιος είναι εβραϊκής καταγωγής) και απαίτησε να δει τον Νετανιάχου αμέσως. Εκεί του μίλησε με όρους τελεσίγραφου, όπως έγραψε η ισραηλινή Haaretz, χωρίς να μας αποκαλύψει το ακριβές περιεχόμενο της απειλής.
Γιατί ο Τραμπ, ο πρόεδρος που μετέφερε την αμερικανική πρεσβεία στην Ιερουσαλήμ και προώθησε τις «Συμφωνίες του Αβραάμ» για συμφιλίωση αραβικών κρατών με το Ισραήλ, αφήνοντας το Παλαιστινιακό στο ράφι, έδειξε τέτοια σπουδή αυτή τη φορά; Ένας πιθανός λόγος είναι ότι, καθώς δεν έχει το άγχος της επανεκλογής του ύστερα από τέσσερα χρόνια, επομένως ούτε το φόβο του ισραηλινού λόμπι, δελεάστηκε από τη δυνατότητα να πιστωθεί μια μεγάλη επιτυχία προτού καν αναλάβει πρόεδρος, εκεί όπου ο Μπάιντεν αποτύγχανε στους προηγούμενους 15 εφιαλτικούς μήνες.
Ακόμη μεγαλύτερο ρόλο πρέπει να έπαιξε η πρόθεσή του να κλείσει την εκκρεμότητα της Γάζας ώστε να αξιοποιήσει όλο το διπλωματικό και πολιτικό του κεφάλαιο στα βασικά μέτωπα που έχει ιεραρχήσει- την πολύ δυσκολότερη προσπάθεια για εκεχειρία στην Ουκρανία και την αντιμετώπιση του υπ’ αριθμόν ένα ανταγωνιστή της Αμερικής, της Κίνας.
Σε κάθε περίπτωση, η συμφωνία αποτελεί κόλαφο για τον Νετανιάχου. Στην πρώτη φάση, η οποία προβλέπεται να κρατήσει έξι εβδομάδες, ο ισραηλινός στρατός θα αποχωρήσει από όλες τις κατοικημένες περιοχές, συμπεριλαμβανομένου του Διαδρόμου του Νετζαρίμ, που περνάει νότια της Πόλης της Γάζας και κόβει τη Λωρίδα στα δύο, ενώ ταυτόχρονα οι Παλαιστίνιοι θα μπορέσουν να επιστρέψουν στις εστίες τους.
Αυτό σημαίνει ότι τινάζεται στον αέρα το διαβόητο «Σχέδιο των Στρατηγών» που ακολουθούσε από το περασμένο φθινόπωρο ο Νετανιάχου και προέβλεπε την προσάρτηση και τον εποικισμό ολόκληρης της βόρειας Γάζας (που αντιστοιχεί στο ένα τρίτο της έκτασής της) από το Ισραήλ.
Πάντα στην πρώτη φάση, προβλέπεται η απελευθέρωση 33 Ισραηλινών ομήρων, δηλαδή περίπου των μισών από αυτούς που είναι ακόμη ζωντανοί με παράλληλη απελευθέρωση πολλών εκατοντάδων Παλαιστινίων κρατουμένων, συμπεριλαμβανομένων 110 που τους έχει επιβληθεί ισόβια κάθειρξη για τη συμμετοχή τους στον ένοπλο εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα.
Ανάμεσά τους, όπως μαθαίνουμε, προβλέπεται να είναι δύο εμβληματικές μορφές της Δεύτερης Ιντιφάντα, ο αρχηγός του μαρξιστικού Λαϊκού Μετώπου Αχμάντ Σααντάτ και ο ηγέτης της Φατάχ στη Δυτική Όχθη Μαρουάν Μπαργούτι, για πολλούς ο μόνος που θα μπορούσε να ενώσει τον παλαιστινιακό λαό σε μια αναγεννημένη και διευρυμένη (με τη συμμετοχή της Χαμάς και της Ισλαμικής Τζιχάντ) PLO.
Αν εξελιχθούν έτσι τα πράγματα θα πρόκειται για τεράστια ανατροπή στο παλαιστινιακό σκηνικό, αν και αμφιβάλλουμε αν οι Ισραηλινοί δεχτούν να επιστρέψουν ο Μπαργούτι, ο Σααντάτ και άλλοι ηγέτες στη Δυτική Όχθη.
Την ίδια περίοδο προβλέπεται να υπάρξει τεράστια αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα (600 φορτηγά τη μέρα) και διαπραγματεύσεις για το πέρασμα στη δεύτερη φάση. Εδώ θα απελευθερωθούν οι υπόλοιποι όμηροι και πολλοί Παλαιστίνιοι, το Ισραήλ θα αποχωρήσει από το σύνολο της Γάζας, όπως και από τον «Διάδρομο της Φιλαδέλφειας», στο νότιο σύνορο με την Αίγυπτο και θα υπάρξει μόνιμη ειρήνευση.
Μάλιστα η συμφωνία προβλέπει ότι, ακόμη και αν δεν έχει επέλθει σύγκλιση για τους όρους της μόνιμης ειρήνευσης στο τέλος της πρώτης φάσης, το Ισραήλ δεν θα επανέλθει στις εχθροπραξίες, αλλά η εκεχειρία θα παραταθεί μέχρις ότου οι διαπραγματεύσεις καρποφορήσουν. Τέλος στην τρίτη, πιο μακρινή φάση θα τεθούν επί τάπητος η ανασυγκρότησης της Γάζας και η προσωρινή διοίκησή της μέχρι την ανάληψη του ελέγχου από μια αναγεννημένη Παλαιστινιακή Αρχή.
Υπάρχουν άπειροι λόγοι να αμφιβάλλει κανείς κατά πόσο η συμφωνία θα εφαρμοστεί στο σύνολό της, χωρίς να ναρκοθετηθεί όπως έγινε με την πρώτη εκεχειρία, στα τέλη Νοεμβρίου- αρχές Δεκεμβρίου του 2023. Ωστόσο και μόνο το γεγονός ότι το Ισραήλ αναγκάστηκε να την προσυπογράψει, αποτελεί σοβαρότατη εξέλιξη, με τον καθοριστικό παράγοντα που την εξηγεί να μην είναι άλλος από τη σθεναρή παλαιστινιακή Αντίσταση.
Ναι, η Χαμάς υπέστη βαρύτατα πλήγματα αυτούς τους 15 μήνες, χάνοντας χιλιάδες μαχητές, τον πολιτικό αρχηγό της Ισμαήλ Χανίγια και τον ηγέτη της στη Γάζα, Γιαχία Σινουάρ. Ο αποκεφαλισμός της Χεζμπολάχ, που κατέβαλε τεράστιο φόρο αίματος στην ενεργή αλληλεγγύη της προς τον παλαιστινιακό λαό, έκανε τα πράγματα ακόμη πιο δύσκολα.
Ωστόσο το Ισραήλ δεν κατάφερε να την εξαλείψει από προσώπου γης, όπως πίστευε και αναγκαζόταν να αιμορραγεί σε ένα αντάρτικο των πόλεων χωρίς ορατό τέλος. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Μπέιτ Χανούν, μιας μικρής πόλης στη βόρεια Γάζα, αμέσως μετά τα ισραηλινά σύνορα, που ήταν η πρώτη για την κατάληψη της οποίας πανηγύριζαν οι Ισραηλινοί το φθινόπωρο του 2023. Λοιπόν, στο ισοπεδωμένο από τους βομβαρδισμούς Μπέιτ Χανούν οι Ισραηλινοί έχασαν 55 στρατιώτες στην τελευταία τους επιχείρηση και 15 μόνο την περασμένη εβδομάδα.
«Είναι δύσκολο να το παραδεχτούν οι περισσότεροι Ισραηλινοί, αλλά είναι γεγονός: η Χαμάς, παρότι υπέστη πλήγματα χωρίς προηγούμενο στους 15 μήνες του πολέμου, παραμένει κυρίαρχη στη Γάζα», αναγνώριζε στη γαλλική Le Monde ο Μάικλ Μιλστάιν, πρώην αξιωματικός των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών. «Εκτιμάμε ότι η Χαμάς έχει στρατολογήσει σχεδόν τόσους νέους μαχητές όσους έχασε από τα πλήγματα του Ισραήλ», δήλωσε την περασμένη Τρίτη ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν.
Εκπαιδευμένοι στη φωτιά αυτού του φρικτού πολέμου, οι νέοι μαχητές της Χαμάς, όπως και των άλλων οργανώσεων της Αντίστασης, καταδικάζουν τη δύναμη κατοχής σε ένα αιματηρό φαύλο κύκλο, ενώ την ίδια ώρα το Ισραήλ και οι σύμμαχοί του υφίστανται τεράστια ηθική φθορά σε παγκόσμια κλίμακα και ο πρωθυπουργός του είναι πλέον εγκληματίας πολέμου με τη βούλα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου.
Την Κυριακή που θα αρχίσει να εφαρμόζεται, κατά πάσα πιθανότητα, η συμφωνία για εκεχειρία, οι Παλαιστίνιοι της Γάζας και μαζί τους όλη η πολιτισμένη ανθρωπότητα θα μοιραστούν στεναγμούς ανακούφισης και δάκρυα χαράς. Φυσικά, θα πρόκειται μόνο για ένα πρώτο βήμα σε έναν μακρύ δρόμο, στρωμένο με νάρκες.
Ο Τραμπ μπορεί να ανταμείψει τον Νετανιάχου για τη συμμόρφωσή του με την αμερικανική ανοχή στα σχέδια περαιτέρω επέκτασης της κατοχής στη Δυτική Όχθη και με την προσπάθεια να επεκτείνει τις Συμφωνίες του Αβραάμ με τον πιο ισχυρό κρίκο που λείπει, τη Σαουδική Αραβία.
Το βέβαιο είναι ότι ο παλαιστινιακός λαός, μετά από την τρομερή εμπειρία των τελευταίων 15 μηνών και την πρώτη νίκη του μετά από τόσα και τόσα χρόνια, θα βρίσκεται σε καλύτερη θέση για να αντικρούσει τα σχέδια των εχθρών του. Κι ότι η Αντίσταση της Γάζας θα γραφτεί με χρυσά γράμματα στην Ιστορία των λαών που αγωνίστηκαν και αγωνίζονται εναντίον ιμπεριαλιστών και δυνάμεων κατοχής για ελευθερία, αξιοπρέπεια και αυτοδιάθεση.