Πυρετός Λάσσα: Η φονική επιστροφή του στη Βρετανία μας υπενθυμίζει τους κινδύνους των λοιμωδών ασθενειών

Πριν λίγες ημέρες, ο θάνατος ενός νεογέννητου στο Λούτον της Βρετανίας λειτούργησε ως υπενθύμιση ότι ακόμη κι αν νικήσουμε την πανδημία του κοροναϊού, η απειλή των λοιμωδών ασθενειών θα παραμείνει ζωντανή. Μέχρι στιγμής, τρία κρούσματα του ιού που συνήθως προκαλεί επιδημίες στη δυτική Αφρική έχουν επιβεβαιωθεί στην Αγγλία, για πρώτη φορά μετά από 13 χρόνια.

Το Σαββατοκύριακο, αξιωματούχοι της βρετανικής υπηρεσίας υγειονομικής ασφάλειας έθεσαν υπό παρακολούθηση εκατοντάδες ανθρώπους που έχουν ταυτοποιηθεί ως πιθανές επαφές των τριών κρουσμάτων. Σύμφωνα με πληροφορίες του Guardian, η παρακολούθησή τους μπορεί να συνεχιστεί ακόμη και εντός του Μαρτίου.

Το NHS αξιολογεί τον κίνδυνο για το προσωπικό και τους ασθενείς που βρέθηκαν στους ίδιους χώρους με τα κρούσματα στο Λούτον και σε πανεπιστημιακό νοσοκομείο του Κέιμπριτζ.

Αν και οι περισσότεροι που μολύνονται από την ασθένεια αναρρώνουν πλήρως, ορισμένοι ασθενούν βαριά και ένας στους 100 πεθαίνει.

Τα χειρότερα έπονται

Μέχρι στιγμής δεν έχουν εντοπιστεί άλλα κρούσματα, αλλά ειδικοί σε ζητήματα παγκόσμιας υγείας σημειώνουν ότι η επιστροφή της νόσου, σε μια εποχή που η Βρετανία δεν έχει απαλλαγεί ακόμη από την πανδημία του κοροναϊού, είναι σημάδι των χειρότερων που έπονται.

«Τα τρία επιβεβαιωμένα κρούσματα του δυνητικά φονικού πυρετού Λάσσα στη Βρετανία, ένα εκ των οποίων δυστυχώς κατέληξε σε θάνατο, είναι μια σκληρή υπενθύμιση του διασυνδεδεμένου κόσμου μας και της ανάγκης να επενδύσουμε στην ετοιμότητα και τα συστήματα απόκρισης σε εξάρσεις», τονίζει στον Guardian η Μέλανι Σαβίλ, διευθύντρια ανάπτυξης εμβολίων στη Συμμαχία για την Ετοιμότητα και τις Καινοτομίες απέναντι στις Επιδημίες (CEPI).

Αύξηση των μεταδοτικών ασθενειών

Σε παγκόσμιο επίπεδο, ο αριθμός των ανθρώπων που μολύνονται από ιούς όπως ο πυρετός Λάσσα, οι βλάβες που προκαλούνται και η ικανότητα των ιών να μεταδοθούν από τη μια άκρη του κόσμου στην άλλη αυξάνονται διαρκώς, για πολλούς λόγους, σύμφωνα με τη Σαβίλ. «Οι αναδυόμενες μεταδοτικές ασθένειες αυξάνονται τόσο από άποψη κρουσμάτων, όσο και από άποψη βαρύτητας και εξάπλωσης εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, των παγκόσμιων μεταφορών και της διείσδυσης του ανθρώπου σε μέχρι πρότινος απομονωμένες περιοχές», παρατηρεί.

Η ολοένα και μεγαλύτερη απειλή που προκαλούν, σημειώνει η Σαβίλ στη βρετανική εφημερίδα, υπογραμμίζει «την επιτακτική ανάγκη για εμβόλια». Ο CEPI αυτή την περίοδο αναπτύσσει έξι πιθανά εμβόλια κατά του πυρετού Λάσσα. Τρία εξ αυτών, τα οποία αναπτύσσει η Inovio Pharmaceuticals, η Διεθνής Πρωτοβουλία για το Εμβόλιο κατά του AIDS (IAVI) και η Themis Bioscience είναι τα πρώτα στον κόσμο που εισέρχονται σε στάδιο κλινικών δοκιμών. Τελικός στόχος, σύμφωνα με τη Σαβίλ, είναι η παραγωγή ενός εγκεκριμένου εμβολίου κατά του πυρετού Λάσσα για τακτικούς εμβολιασμούς.

Βήματα πίσω στις έρευνες για εμβόλια

Προκειμένου κάτι τέτοιο να καταστεί εφικτό, έχει ξεκινήσει η μεγαλύτερη μελέτη όλων των εποχών για τον πυρετό Λάσσα, η Enable, που έχει στόχο μια πιο ακριβή εκτίμηση του επιπολασμού του ιού στη δυτική Αφρική. Πάνω από 20.000 άνθρωποι θα συμπεριληφθούν στη μελέτη από την οποία θα προκύψουν ζωτικές πληροφορίες για τις μελλοντικές κλινικές μελέτες των εμβολίων, αλλά και για τις πιθανές εμβολιαστικές στρατηγικές.

Ορισμένοι επιστήμονες έχουν εγείρει ανησυχίες ότι δεν έχουμε εμπεδώσει το δίδαγμα του κοροναϊού για την ανάγκη χρηματοδότησης προγραμμάτων ανάπτυξης εμβολίων για άλλες μεταδοτικές ασθένειες.

Η καθηγήτρια Ντάμα Σάρα Γκίλμπερτ, μια εκ των δημιουργών του εμβολίου της AstraZeneca, προειδοποίησε τον Οκτώβριο ότι η ομάδα της δυσκολεύεται να συγκεντρώσει τα αναγκαία κονδύλια για την ανάπτυξη εμβολίου για άλλες ασθένειες, μεταξύ των οποίων και ο πυρετός Λάσσα.

«Στην πραγματικότητα έχουμε κάνει βήματα πίσω στο πεδίο της ανάπτυξης εμβολίου για παθογόνα που προκαλούν επιδημίες, σε σχέση με την περίοδο πριν την πανδημία», τόνισε. «Τα πράγματα έχουν επιβραδυνθεί πραγματικά. Είναι πολύ δύσκολο να καταφέρουμε την επαναφορά τους και η χρηματοδότηση δεν υφίσταται».

Το μήνυμά της ίσως γίνεται σταδιακά κατανοητό. Αυτή την εβδομάδα, η βρετανική κυβέρνηση ανακοίνωσε νέο κονδύλι 10 εκατομμυρίων στερλίνων για την έρευνα για εμβόλια απέναντι σε φονικές μεταδοτικές ασθένειες. Το βρετανικό Δίκτυο Εμβολίων θα παρέχει επιχορηγήσεις σε 22 προγράμματα με στόχο την αντιμετώπιση σοβαρών ασθενειών σε χώρες χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων.

Η πραγματική ελπίδα

Η πραγματική ελπίδα, όμως, σύμφωνα με τη Σαβίλ, βρίσκεται στην ανάπτυξη ενός εμβολίου που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί απέναντι σε ιούς που δεν έχουν ακόμη αναδυθεί, αλλά ανήκουν στην ίδια οικογένεια με ήδη υπάρχοντες. Για παράδειγμα, οι ειδικοί έχουν διαπιστώσει ότι η οικογένεια Arenaviridae στην οποία ανήκει ο πυρετός Λάσσα θα μπορούσε να «δώσει» στο μέλλον ιούς με μεγαλύτερη μεταδοτικότητα ή θνησιμότητα, και ως αποτέλεσμα χρησιμοποιούν τα ευρήματα των μελετών για το εμβόλιο κατά του Λάσσα για τη δημιουργία ενός πρότυπου εμβολίου που θα δημιουργεί αντισώματα απέναντι στο σύνολο των ιών της οικογένειας.

«Η ιδέα είναι ότι το πρότυπο εμβόλιο θα μπορεί να βρίσκεται σε ετοιμότητα και να προσαρμόζεται γρήγορα την επόμενη φορά που θα αναδύεται ένας νέος ιός Arenaviridae», εξηγεί η Σαβίλ. «Με αυτό τον τρόπο, δεν θα χάνουμε πολύτιμο χρόνο δημιουργώντας νέα εμβόλια από το μηδέν».

Τα καλά νέα είναι, τουλάχιστον προς το παρόν, ότι ο πυρετός Λάσσα έχει ελάχιστη επικινδυνότητα σε σύγκριση με τον κοροναϊό, που ήδη έχει στερήσει 160.000 ζωές στη Βρετανία.

«Ο πυρετός Λάσσα είναι μια σοβαρή λοίμωξης, όμως σε καμία περίπτωση δεν είναι τόσο μεταδοτικός όσο ο κοροναϊός», τονίζει ο Μάικλ Χεντ, ερευνητής παγκόσμιας υγείας στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον. «Προγενέστερες μελέτες έχουν εκτιμήσει ότι ο αριθμός R του Λάσσα κινείται μεταξύ του 1.0 και του 1.6. Στην αρχική μορφή του κοροναϊού, στην αρχή της πανδημίας, ο R κινούνταν περίπου στο 3 και οι παραλλαγές γίνονται όλο και πιο μεταδοτικές».

«Φυσικά, κάθε κρούσμα Λάσσα στη Βρετανία είναι ανησυχητικό. Ωστόσο, η κλίμακα της μετάδοσης δεν θα έχει καμιά σχέση με την πανδημία του κοροναϊού, επομένως ο κίνδυνος για το γενικό πληθυσμό είναι πολύ χαμηλός».

Με πληροφορίες από Guardian