Πως μπορούν οι Ομάδες Παραγωγών να δημιουργήσουν Ενεργειακές Κοινότητες;

Οι Ενεργειακές Κοινότητες ως θεσμός στην Ελλάδα είναι σχετικά νέος. Καθιερώθηκε στις αρχές του 2018 με το Νόμο 4513/2018. Στην Ευρώπη ωστόσο οι Ενεργειακές Κοινότητες έχουν καταγράψει μια σημαντική διαδρομή. Εμφανίστηκαν για πρώτη φορά πριν από περίπου 90 χρόνια. Σήμερα λειτουργούν περίπου 2.000 ενεργειακές κοινότητες που αριθμούν μερικές εκατοντάδες χιλιάδες μέλη.

Τι είναι οι ενεργειακές κοινότητες;

Οι ενεργειακές κοινότητες είναι τοπικοί αστικοί συνεταιρισμοί αποκλειστικού σκοπού, μέσω των οποίων πρωτίστως οι πολίτες μπορούν να δραστηριοποιηθούν στον ενεργειακό τομέα, αξιοποιώντας τις καθαρές πηγές ενέργειας.

Αναλύοντας τον σύντομο αυτό προσδιορισμό προκύπτει ότι:

Οι ενεργειακές κοινότητες πρέπει να έχουν τη νομική μορφή του αστικού συνεταιρισμού. Η έννοια του συνεταιρισμού είναι οικεία τουλάχιστον μεταξύ των αγροτών. Για τη σύσταση της ενεργειακής κοινότητας απαιτούνται τουλάχιστον πέντε μέλη τα οποία μπορεί να είναι φυσικά ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού και δημοσίου δικαίου.

Οι ενεργειακές κοινότητες είναι αποκλειστικού σκοπού. Η πρόταση αυτή έχει εξαιρετική σημασία καθώς το νομικό πρόσωπο που συστήνεται από τους ενδιαφερόμενους θα έχει τη δυνατότητα να δραστηριοποιηθεί μόνο στην αγορά της ενέργειας. Ως εκ τούτου υφιστάμενοι αγροτικοί συνεταιρισμοί ή παραγωγοί -μέλη αυτών που ασκούν αγροτικές δραστηριότητες θα πρέπει να συστήσουν ένα νέο νομικό πρόσωπο που θα λειτουργήσει ως ενεργειακή κοινότητα.

Κύριες περιπτώσεις δημιουργίας ενεργειακών κοινοτήτων

Με βάση τα παραπάνω διακρίνουμε τις ακόλουθες περιπτώσεις

• Φυσικά ή νομικά πρόσωπα που ενδιαφέρονται να συστήσουν Ομάδα Παραγωγών και Ενεργειακή Κοινότητα. Απαιτούνται τουλάχιστον πέντε φυσικά ή νομικά πρόσωπα. Όλα τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα θα πρέπει να έχουν την ιδιότητα του παραγωγού (η οποία τεκμηριώνεται μέσω του ΟΣΔΕ). Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει τα πέντε πρόσωπα να δημιουργήσουν μια εταιρία εμπορικού δικαίου (ΑΕ, ΕΠΕ, ΙΚΕ κλπ) η οποία εν συνεχεία θα αναγνωριστεί ως Ομάδα Παραγωγών. Τα ίδια φυσικά και νομικά πρόσωπα θα πρέπει να δημιουργήσουν ένα δεύτερο νομικό πρόσωπο το οποίο θα έχει τη μορφή του Αστικού Συνεταιρισμού.
• Φυσικά ή νομικά πρόσωπα που ενδιαφέρονται να συστήσουν Αγροτικό Συνεταιρισμό και Ενεργειακή Κοινότητα. Απαιτούνται τουλάχιστον δέκα (10) φυσικά πρόσωπα. Όλα τα φυσικά θα πρέπει να απασχολούνται σε οποιονδήποτε κλάδο της αγροτικής οικονομίας. Εν συνεχεία είτε τα δέκα είτε τουλάχιστον πέντε από τα δέκα ανωτέρω πρόσωπα θα πρέπει να δημιουργήσουν ένα δεύτερο νομικό πρόσωπο το οποίο θα έχει τη μορφή του Αστικού Συνεταιρισμού.
• Φυσικά η νομικά πρόσωπα που ενδιαφέρονται να συστήσουν Οργάνωση Παραγωγών και Ενεργειακή Κοινότητα. Απαιτούνται τουλάχιστον 20 φυσικά ή νομικά πρόσωπα. Όλα τα πρόσωπα θα πρέπει να έχουν την ιδιότητα του παραγωγού και ο μέσος όρος του κύκλου εργασιών τους κατά τα προηγούμενα δύο έτη να υπερβαίνει τις 250.000 €. Τα πρόσωπα αυτά έχουν τη δυνατότητα να συστήσουν είτε εταιρία εμπορικού δικαίου (ΑΕ, ΕΠΕ, ΙΚΕ κλπ) είτε Αγροτικό Συνεταιρισμό και εν συνεχεία να αναγνωριστούν ως Οργάνωση Παραγωγών. Παράλληλα είτε και τα είκοσι πρόσωπα είτε μόνο πέντε εξ αυτών μπορούν να δημιουργήσουν ένα ακόμη νομικό πρόσωπο που θα έχει τη μορφή του Αστικού Συνεταιρισμού.
• Πέραν των ανωτέρω περιπτώσεων μπορεί το νομικό πρόσωπο που θα δημιουργηθεί (εταιρία εμπορικού δικαίου ή Αγροτικός Συνεταιρισμός) να δημιουργήσει Αστικό Συνεταιρισμό με σκοπό τη λειτουργία Ενεργειακής Κοινότητας
  • είτε με άλλα φυσικά πρόσωπα τα οποία δεν είναι μέλη του
  • είτε με ΟΤΑ α’ ή β βαθμού (Δήμος ή Περιφέρειας). Στην περίπτωση αυτή τα ελάχιστα απαιτούμενα μέλη είναι τρία (εκ των οποίων τουλάχιστον 2 ΟΤΑ)

Είναι προφανές από τα παραπάνω ότι μια Ομάδα ή Οργάνωση Παραγωγών η οποία έχει καθαρά παραγωγικό σκοπό δεν μπορεί να λειτουργήσει ως Ενεργειακή Κοινότητα παρά μόνο με τη δημιουργία ενός νέου νομικού προσώπου. Υπενθυμίζεται ότι οι Ενεργειακές Κοινότητες είναι αποκλειστικού σκοπού με αντικείμενο που εντάσσεται στις ενεργειακές δραστηριότητες όπως:

• παραγωγή, αποθήκευση, ιδιοκατανάλωση ή πώληση θερμικής ή ψυκτικής ενέργειας
• διαχείριση πρώτης ύλης (π.χ. βιομάζα από κλαδέματα κλπ) για την παραγωγή θερμικής ενέργειας
• διανομή και προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας

Επιπλέον σημειώνεται ότι:

• Οι ενεργειακές κοινότητες εμπεριέχουν την έννοια της τοπικότητας.Με την πρόβλεψη αυτή εξασφαλίζεται η αποκέντρωση της παραγωγής ενέργειας και επιδιώκεται η εξασφάλιση συνεργειών σε τοπικό επίπεδο. Ως εκ τούτου δεν είναι δυνατή η συμμετοχή στις ενεργειακές κοινότητες επιχειρήσεων που λειτουργούν μεγάλες μονάδες ορυκτών καυσίμων.
• Οι ενεργειακές κοινότητες δραστηριοποιούνται μόνο στο πεδίο των καθαρών πηγών ενέργειας. Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι μπορούν να επενδύσουν στην παραγωγή και διάθεση ενέργειας από ανεμογεννήτριες, από φωτοβολταϊκά συστήματα ή πάρκα, από μικρά υδροηλεκτρικά καθώς και από αξιοποίηση βιομάζας ή βιοαερίου.