Στα τέλη Ιουλίου, όταν έγινε γνωστό πως ο Άδωνις Γεωργιάδης μολύνθηκε με κορωνοϊό, ο Παύλος Πολάκης είχε ευχηθεί ανάρρωση στον υπουργό Ανάπτυξης, προτείνοντας του να πάρει ιβερμεκτίνη, αν επιδεινωθούν τα συμπτώματα του.
Πόσο άσχετο ή πόσο σχετικό με την αντιμετώπιση της λοίμωξης Covid-19 ήταν το φάρμακο που πρότεινε στον υπουργό Ανάπτυξης ο γιατρός και πρώην αναπληρωτής υπουργός Υγείας;
Μέσα σε 12 μήνες, ένα οικονομικό αντιπαρασιτικό φάρμακο που χρησιμοποιείται για τις ψείρες στα άλογα, χαρακτηρίστηκε ως υποψήφια θαυματουργή θεραπεία για τον κορωνοϊό.
Μάλιστα, έφτασε μέχρι τη Γερουσία των ΗΠΑ, με στόχο να συμπεριληφθεί στις επίσημες κατευθυντήριες οδηγίες. Και μπορεί το φάρμακο με τη δραστική ουσία ιβερμεκτίνη να μην έχει απασχολήσει τους ειδικούς στην Ελλάδα, όμως στην Τσεχία επιτράπηκε η χρήση του χωρίς ένδειξη, ενώ η Σλοβακία έχει εισάγει δεκάδες εκατοντάδες δόσεις.
Και δεν είναι οι μόνες χώρες… Η πολλά υποσχόμενη έρευνα αναφορικά με τις ιδιότητες του φαρμάκου για αντιμετώπιση και πρόληψη της Covid, σε συνδυασμό με την απελπισία που προκάλεσε η αύξηση κρουσμάτων και θανάτων, αλλά και το κύμα παραπληροφόρησης, οδήγησε τη χρήση του φαρμάκου στα ύψη στην κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, τη Λατινική Αμερική και τη Νότια Αφρική.
Το φάρμακο, εκτός από την ευρεία χρήση σε ζώα για αποπαρασίτωση, χορηγείται και σε ανθρώπους για την αντιμετώπιση διάφορων καταστάσεων, όπως η ψώρα, οι ψείρες της κεφαλής και της ογκοκερκίασης (τύφλωση του ποταμού). Λόγω της ιδιότητάς του να αντιμετωπίζει πολλές παθήσεις, το φάρμακο είχε χαρακτηριστεί θαυματουργό και οι ερευνητές που το ανακάλυψαν, οι Γουίλιαμ Κάμπελ και Σατόσι Μούρα, έλαβαν το 2015 το Νομπέλ Ιατρικής.
Ωστόσο, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) ανακοίνωσε πρόσφατα ότι εξέτασε τα τελευταία διαθέσιμα δεδομένα σχετικά με τη χρήση της ιβερμεκτίνης για την πρόληψη και τη θεραπεία της λοίμωξης Covid-19 και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αυτά δεν υποστηρίζουν τη χρήση της εκτός καλά σχεδιασμένων κλινικών δοκιμών.
Οπως αναφέρεται στην ανακοίνωση του ΕΜΑ, η ιβερμεκτίνη θα μπορούσε να εμποδίσει την αναπαραγωγή του SARS-CoV-2, σύμφωνα με εργαστηριακές μελέτες, αλλά σε πολύ υψηλές δόσεις. Οσο για τις κλινικές μελέτες, άλλες έδειξαν κάποιο πιθανό όφελος και άλλες έδειξαν ελάχιστο. Επιπλέον, αν και η ιβερμεκτίνη είναι γενικά καλά ανεκτή στον άνθρωπο σε εγκεκριμένες, χαμηλές δόσεις, υπάρχει κίνδυνος παρενεργειών, αν αυτές αυξηθούν στα επίπεδα που το φάρμακο πιθανόν να είναι αποτελεσματικό έναντι στον ιό. Από την πλευρά του ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ προειδοποίησε ότι η υπερβολική δόση του φαρμάκου θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμη και σε θάνατο, σημειώνοντας παράλληλα ότι υπήρξαν πολλές αναφορές ασθενών που το έλαβαν ως αυτοθεραπεία και κατέληξαν στο νοσοκομείο.
«Ολες οι καλά στημένες θεωρίες συνωμοσίας ή τα ψέματα έχουν κρυμμένη μέσα τους μια δόση αλήθειας. Και αυτό είναι που τα κάνει να φαίνονται αληθινά», λέει στο Politico ο Κάρλος Σακούρ, επίκουρος καθηγητής έρευνας στο Ινστιτούτο Παγκόσμιας Υγείας στη Βαρκελώνη. Ο ίδιος εκφράζει την άποψη ότι επειδή το φάρμακο έχει κάποιες αντιικές ιδιότητες, θα έπρεπε όντως να διερευνηθεί η δράση του ως προς την Covid. Ο Σακούρ είναι ένας από τους επιστήμονες που γνωρίζουν καλύτερα από κάθε άλλο την ιβερμεκτίνη, καθώς είχε κάνει έρευνα για την αντιμετώπιση της ελονοσίας, χωρίς όμως κάποιο θετικό αποτέλεσμα.
Οι μελέτες για τον κορωνοϊό, όπως εξηγεί ο ίδιος, ξεκίνησαν από την Αυστραλία. Εκεί, ερευνητές απέδειξαν σε εργαστηριακά πειράματα ότι το φάρμακο όντως αποτελεί αναστολέα του κορωνοϊού. Ωστόσο, οι δόσεις που είχαν χρησιμοποιήσει ήταν τόσο μεγάλες, που στον άνθρωπο θα είχαν σοβαρές παρενέργειες. Εν τω μεταξύ το φάρμακο χορηγούνταν ευρέως σε χώρες της Λατινικής Αμερικής. Το Περού το είχε συμπεριλάβει στις θεραπευτικές οδηγίες (αργότερα το απέσυρε), ενώ εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι το έλαβαν στη Βολιβία. Ο Σακούρ πιστεύει ότι η χρήση του φαρμάκου στις συγκεκριμένες χώρες έγινε επειδή υπήρχαν τοπικές φαρμακευτικές εταιρείες που το παρασκεύαζαν και το προωθούσαν.
Τον Δεκέμβριο το φάρμακο έφτασε μέχρι τη Γερουσία των ΗΠΑ, όπου ο ειδικός Πιέρ Κόρι είχε μιλήσει σε μία ακρόαση σχετικά με την πρώιμη παρέμβαση σε ασθενείς με κορωνοϊό. Ο γιατρός υποστήριζε ότι η ιβερμεκτίνη, μαζί με άλλα φάρμακα, όπως η βιταμίνη C, ο ψευδάργυρος και η μελατονίνη, θα μπορούσαν να σώσουν εκατοντάδες ζωές, κάτι που όπως ισχυριζόταν, έχει αποδειχθεί μέσα από τουλάχιστον 20 μελέτες. Παράλληλα, είχε αμφισβητήσει τη ρεμντεσιβίρη, η οποία είναι ένα ακριβό φάρμακο και είχε λάβει ειδική άδεια κυκλοφορίας στις ΗΠΑ, ενώ η ιβερμεκτίνη είναι οικονομικό και δεν ασχολούνταν κανένας με αυτό.
Η κατάθεση του Κόρι είχε γίνει γνωστή σε όλο τον κόσμο, μέσω ενός βίντεο στο YouTube, το οποίο λίγες ημέρες αργότερα καταργήθηκε σύμφωνα με την πολιτική παραπληροφόρησης της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Ωστόσο, μέχρι να «κατέβει», το βίντεο είχαν παρακολουθήσει εκατομμύρια άνθρωποι και αρκετοί από αυτούς διερωτήθηκαν «γιατί μας σκοτώνουν αφού υπάρχει αυτό το φάρμακο που σώζει ζωές. Γιατί οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες πιέζουν για τα δικά τους προϊόντα»; Και αυτό το γεγονός πυροδότησε ένα δεύτερο κύμα παγκόσμιου ενδιαφέροντος, λέει ο Σακούρ. Χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από τις ΗΠΑ, στη Νότια Αφρική, δημιουργήθηκε άμεσα μία μαύρη αγορά ιβερμεκτίνης.
Στη Ρουμανία, τα αποθέματα εξαντλήθηκαν μέσα σε ένα μήνα. Η σκέψη ότι οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες εμποδίζουν τη χορήγηση του συγκεκριμένου φαρμάκου εντάσσεται στο ευρύτερο μοτίβο της συνωμοσίας εναντίων των απλών και φτωχών ανθρώπων, εξηγεί ο Γιονάς Σιροβάτκα, διευθυντής του Ινστιτούτου Μελετών Ασφάλειας της Πράγας. Ωστόσο, όσα έλεγε ο Κόρι στο βίντεο αυτό, δεν έπεισαν μόνο συγκεκριμένους ανθρώπους, αλλά και επιστήμονες και κυβερνήσεις. Στη Σλοβακία και την Τσεχία δεν ήταν μόνο οι γιατροί που προωθούσαν την ιβερμεκτίνη, αλλά και η ίδια η κυβέρνηση, η οποία ενέκρινε το φάρμακο για πρόληψη και αντιμετώπιση της Covid.
H Σλοβακία είναι μία χώρα στην οποία η κυβέρνηση δεν είναι καθόλου συνεπής και οι πολίτες αναζητούν και μόνοι τους εύκολές λύσεις. Επιπλέον, την κατάσταση με τη συνέπεια της κυβέρνησης επιδείνωσε η αλλαγή του υπουργού Υγείας εν μέσω πανδημίας όχι μία, αλλά τρεις φορές μέσα σε δύο μήνες.
"google ad"
Σύμφωνα με τον ΕΜΑ, απαιτούνται καλύτερα σχεδιασμένες μελέτες για να υπάρξουν συμπεράσματα για το εάν το συγκεκριμένο φάρμακο είναι αποτελεσματικό. Και παρά την περίεργη ιστορία του φαρμάκου, ο Σακούρ εκτιμά ότι τους επόμενους τέσσερις μήνες θα υπάρξουν πιο συγκεκριμένα δεδομένα και ίσως το φάρμακο αυτή τη φορά αποδειχθεί ότι είναι η θαυματουργή θεραπεία για τον κορωνοϊό.