Τα κατοικίδια ζώα συντροφιάς έχουν εισέλθει στις ζωές όλων μας. Το σπάνιο πλέον είναι κάποιο άτομο να μην έχει κατοικίδιο. Δεν ήταν όμως πάντα έτσι.
Τις τελευταίες δεκαετίες σε όλο τον κόσμο παρατηρείται μία έκρηξη του αριθμού των κατοικίδιων ζώων συντροφιάς. Μαζί όμως με αυτή την έκρηξη του αριθμού ζώων συντροφιάς σε πολλές χώρες παρατηρείται και μία έκρηξη του αριθμού των αδέσποτων.
Πλέον βρισκόμαστε σε μία κατάσταση όπου αναζητούνται λύσεις για το πρόβλημα υπερ-πληθυσμού ζώων συντροφιάς. Και η πιο “ανθρώπινη” λύση που βρέθηκε, η οποία δεν πλήττει τα συμφέροντα της τεράστιας βιομηχανίας που έχει δημιουργηθεί γύρω από το εμπόριο και την ευζωία των κατοικίδιων ζώων, είναι η στείρωση.
Ο άνθρωπος εδώ και χιλιετίες έχει κατοικίδια ζώα όμως το φαινόμενο των κατοικίδιων συντροφιάς, είναι κάτι σχετικά πολύ πρόσφατο στην ανθρώπινη ιστορία. Δεν αποτελεί ένα φυσικό φαινόμενο αλλά μία πραγματικότητα που διαμορφώθηκε για τις ανάγκες μίας τεραστιας βιομηχανίας που έχει στηθεί γύρω από την άνθηση του φαινομένου.
Η ιδιοκτησία κατοικίδιων άρχισε να καταγράφεται συστηματικά ήδη από τον 19ο αιώνα όμως οι συμπεριφορές σε σχέση με τα κατοικίδια απείχαν σε τεράστιο βαθμό από ότι παρατηρείται σήμερα. Όπως σημειώνει η ιστορικός Harriet Ritvo η μοντέρνα βιομηχανία κατοικίδιων ουσιαστικά γιγαντώθηκε μετά τα μέσα του 20ου αιώνα. Ως τότε, αφορούσε ένα πολύ μικρό ποσοστό ανθρωπων.
Η Katharine Rogers υποστηρίζει ότι η στοργη για τα σκυλιά μεγένθυνε “την τάση να προβάλλουμε ανθρώπινες ιδιοτητες σε αυτά τα ζώα”, που οδηγεί ιδιοκτήτες κατοικίδιων να αναζητούν να καλύψουν όσα απουσιάζουν από τις ζωές τους στη σχεση που διαμορφώνουν με τα ζώα.
Η “χρυσή εποχή” για τα ζώα συντροφιάς
Όπως σημειώνει η Elizabeth Anderson, στο βιβλίο της “Ο ισχυρός δεσμός ανθρώπων και κατοικίδιων” ζούμε στην “χρυσή εποχή” για τα ζώα συντροφιάς τα οποία ανταμείβονται επειδή παραμένουν πιστοι φιλοι και αναγνωρίζονται οι ανάγκες τις οποίες καλύπτουν.
“…οι άνθρωποι δε θα νοιώσουν ποτέ ότι τους κρίνουν τα κατοικίδιά τους και αντιθέτως από τα παιδιά που κάποια στιγμη γίνονται ανεξάρτητα και φεύγουν από το σπίτι, τα σκυλιά πάντα χρειάζονται προστασία, φαγητο, υγειονομική περιθαλψη και φροντίδα σε όλη τους τη ζωή. Χρειάζεται διαρκώς να βρίσκονται εκεί για τα ζώα τους που τους έχουν αναγκη”
Όλα αυτά, δεν προέκυψαν από τη μία στιγμή στην άλλη. Η βιομηχανία των κατοικίδιων εδώ και δεκαετίες ξοδεύει τεράστια ποσά για να διαμορφώσει το πλαίσιo για αυτή τη μανία για τα κατοικίδια που έχει κυριαρχήσει τα τελευταία χρόνια.
Τα κατοικίδια συντροφιάς αποκτούν έμμεση δύναμη μέσω των ανθρώπων. Όπως σημειώνει η συγγραφέας Kathleen Szasz, τα κατοικίδια είναι “οι νέοι καταναλωτές” για τους οποίους τεράστιες πολυεθνικές προμοτάρουν τα νέα, πιο μοδάτα, πιο υγιεινά προϊόντα τους. Το πόσο ξοδεύεις στα συγκεκριμένα προϊόντα πλέον αντικατοπτρίζει πόσο ενδιαφέρεσαι για το κατοικιδιο συντροφιάς σου, αλλά κυρίως κάνει φανερό σε όλους το τι είδους άνθρωπος είσαι εσύ. Είναι μία προβολή σε σχέση με την ταυτότητα του εαυτού.
Π.χ., έχει παρατηρηθεί ότι οι άνθρωποι που δίνουν όλο και μεγαλύτερη βαρύτητα στη διατήρηση ενός καλού επιπέδου υγείας και φροντίζουν τη σιλουέτα τους, πιστεύουν ότι το ίδιο πρέπει να ισχύει και για τους τριχωτούς συντρόφους τους.
Οι εταιρείες αντιλαμβάνονται την ευκαιρία που δημιουργουν αυτές οι τάσεις και αναπτύσσουν στοχευμένες καμπάνιες για ενα κοινό που αγαπά τα κατοικίδια ζώα. Η κερδοφορία της βιομηχανίας βασίζεται στην προσήλωση του ανθρώπων στα κατοικιδια συντροφιάς.
Τώρα, τα κατοικίδια δεν τρώνε τα αποφάγια της ημέρας αλλά ειδικά διαμορφωμένο φαγητό που ταιριάζει με τις ανάγκες τους για τη διατήρηση της ευζωίας τους. Μαζί, διαμορφώνεται ένας ολόκληρος κλάδος για την κάλυψη των αναγκών των κατοικίδιων, από κομμωτήρια για ζώα, ξενοδοχεία για ζώα, δημιουργούνται ειδικά παιχνίδια, συμπληρώματα διατροφής, ρούχα.
Όταν ο εκδότης του Pet Dealer το 1920 έγραφε “ένα κατοικίδιο σε κάθε σπίτι” δε σκεφτόταν τόσο το περιθώριο κέρδους από την πώληση των ζώων αλλά κυρίως το πολύ πιο κερδοφόρο επιχειρηματικά κομμάτι των προμηθειών και των προϊόντων που χρειάζονται για την καθημερινή φροντίδα των ζώων. Μια ανάγκη για προϊοντα η οποία θα είναι διαρκής όσο βασίζεται στην επιθυμία των ιδιοκτητών κατοικίδιων ζώων να αποτυπώνουν μέσω των αγορών το βαθμο “αγάπης” για τα ζώα τους.
Η επένδυση των εταιρειών μάρκετινγκ στο να αποκτούν “ανθρώπινα χαρακτηριστικά” τα κατοικίδια
Η απόδοση ανθρώπινων χαρακτηριστικών στα κατοικίδια ήταν ίσως η κύρια αλλαγή που οδήγησε στη μεγάλη έκρηξη της βιομηχανίας των κατοικίδιων.
Ήδη από τη δεκαετία του ’60 τα τμήματα μάρκετινγκ των εταιρειών γνωρίζανε ότι:
“όσο παραπάνω τα κατοικίδια αποκτούν ανθρώπινα χαρακτηριστικά, τόσο παραπάνω θα γίνονται κομματι της οικογένειας, και έτσι τόσο παραπάνω οι ιδιοκτήτες τους θα ξοδεύουν για την ευζωία αυτών, σα να είναι μέλη της οικογένειάς τους”
Η εταιρεία Gaines Dog Food ξόδεψε εκατομμύρια δολλάρια για να προμοτάρει το μήνυμα:
“τάισε τον σκύλο σα να είναι μέλος της οικογένειάς σου”.
Ένα από τα διαφημιστικά της εταιρείας από τη δεκαετία του 1970 έδειχνε ένα μικρό αγόρι που προσπαθούσε να επιλέξει ένα κουτάβι με τη φωνή από πίσω να λέει:
“απλά ένας συνηθισμένος σκύλος, μέχρι να γίνει ο δικός σου σκύλος, και μετά θέλεις να κάνεις κάτι παραπάνω γι’ αυτόν”.
Δίνοντας έμφαση ότι ο σκύλος είναι δικός του η εταιρεια δεν μετέτρεψε απλά το προϊόν σε κάτι πιο προσωπικό αλλά ενθαρρύνει τον θεατή να κάνει κάτι εξαιρετικό για τον σκύλο του επιλέγοντας το προϊόν της εταιρείας.
Επιλέγοντας ως πρωταγωνιστή της διαφήμισης ένα μικρό αγόρι, αναδεικνύεται η παιδευτική διαδικασία που αποτελεί για ένα παιδί η συνύπαρξη με ένα σκύλο, για τα μαθήματα που λαμβάνει στη μετέπειτα ανάπτυξη της δικής του οικογένειας την οποία θα πρέπει να φροντίζει, όσο καλά έχει μάθει να φροντίζει τον σκύλο του.
Η επένδυση λοιπόν στη διαμόρφωση ισχυρών δεσμών με τα κατοικίδια ήταν μία στρατηγική επιλογή πολλών εταιρειών που απόδωσε τα μέγιστα σε βάθος χρόνου. Και αυτό αποτυπώνεται στα στοιχεία.
9πλασιασμός κερδών για τις εταιρείες μέσα σε 27 χρόνια
Χαρακτηριστικό είναι ότι μόνο στις ΗΠΑ το ποσό που ξοδεύεται σε προϊόντα για κατοικίδια αυξήθηκε από 17 δισεκατομμύρια δολλάρια το 1994 στα 34,4 δις δολλάρια του 2004, στα 58,5 δις δολλάρια του 2014, στα 95,7 δις δολλάρια το 2019 ενώ το 2021 ξεπέρασε τα 100 δις δολλάρια.
Αυτή τη στιγμή 68 εκατομμύρια νοικοκυριά στις ΗΠΑ, δηλαδή περίπου το 54% του συνολικού πληθυσμού, έχουν κάποιο κατοικίδιο (ή κατοικίδια) συντροφιάς. Το μεγαλύτερο ποσοστό αυτων των κατοικιδίων (39%) ειναι σκύλοι.
Και όπως σημειώνουν ειδικοί της βιομηχανίας:
“περισσότεροι σκύλοι και γάτες, σημαίνει περισσότεροι ιδιοκτήτες σκύλων και γατών, σημαίνει μεγαλύτερη ανάπτυξη της βιομηχανίας”
Το φαινόμενο δεν περιορίζεται στις ΗΠΑ ή στις χώρες της Δύσης. Και στην Κίνα η ανάπτυξη των τελευταίων ετών οδήγησε σε μία γιγάντωση της αγοράς κατοικίδιων συντροφιάς.
Ο αριθμός των σκύλων και των γατών έφτασε τα 99,15 το 2019 τη στιγμή όπου οι ιδιοκτήτες τους ξόδεψαν 29 δισεκατομμύρια δολλάρια, καταγράφοντας μία αύξηση στις δαπάνες για τη φροντίδα των ζώων κατά 18,5% σε σχέση με το 2018.
Μαζι καταγράφεται και μία τεράστια αύξηση στα κόστη για ιατρική φροντίδα, εκπαίδευση, φροντίδα ομορφιάς, φωτογράφηση κατοικίδιων και κηδείες κατοικίδιων.
Η ιδιοκτησία ζώων συντροφιάς στην εποχή της μοναξιάς
Στη σημερινή εποχή η μετατροπή του κατοικιδίου σε μέλος της οικογένειας παίρνει μία ριζοσπαστική στροφή.
Σήμερα όλο και παραπάνω η ιδιοκτησία ζώων συντροφιάς συνδέεται με την μοναξιά, που γίνεται όλο και πιο συνηθισμένη ως φαινόμενο. Το κατοικίδιο μετατρέπεται στο μονο μέλος της οικογένειας ενος ανθρώπου.
Λ.χ., στην Κίνα, οι έρευνες καταγράφουν ότι η τεράστια αύξηση του αριθμού των ιδιοκτητών κατοικιδίων συνδέεται με την όλο και πιο ισχυρή τάση οι άνθρωποι να ζουνε μόνοι τους δίχως να κάνουν οικογένεια ή να έχουν κάποιο σύντροφο. Τα κατοικίδια καλύπτουν το κενό μειώνοντας το αίσθημα μοναξιάς και φέρνοντας χαρά στη ζωή.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού, που συντέλεσε στην έκρηξη του αριθμού των ανθρώπων που βιώνουν μοναξιά, καταγράφηκε και μία μεγάλη αύξηση ιδιοκτησίας ζώων συντροφιάς.
Στις ΗΠΑ, υπολογίζεται οτι το 2020, ο αριθμός των κατοικιδίων αυξήθηκε κατά 4% φτάνοντας έτσι τα 71 εκατομμύρια.
Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις της έκρηξης ιδιοκτησίας ζώων συντροφιάς
Μία άλλη επίπτωση που δεν αναδεικνύεται πολλές φορές είναι αυτή στο περιβάλλον.
Σύμφωνα με προσφατη μελέτη, οι σκύλοι και οι γάτες στις ΗΠΑ ειναι υπεύθυνα για περιπου το 25% με 30% του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της κατανάλωσης κρέατος στις ΗΠΑ.
Τα 163 εκατομμύρια κατοικίδια στις ΗΠΑ, αν αποτελούσαν ξεχωριστη χώρα, θα ήταν η 5η χώρα παγκοσμίως σε κατανάλωση κρέατος, πίσω μονο από τη Ρωσία, τη Βραζιλία, τις ΗΠΑ και την Κίνα, με πολύ σημαντικές αρνητικές συνέπειες για το περιβάλλον.
Μία άλλη έρευνα από το 2019 υπολόγισε ότι το περιβαλλοντικό κόστος ενός σκύλου στην Ολλανδία μόνο για φαγητό αντιστοιχεί στο κόστος της κατανάλωσης ρεύματος ενός μεσου σπιτιού για ένα ολόκληρο χρόνο.
Οι επιπτώσεις όμως δεν περιορίζονται εκεί.
Σε έρευνα που έγινε στη Βρετανία το 1998, υπολογίζεται οτι πανω απο 63 εκατομμύρια θηλαστικά αλλά και βατράχια και φίδια καθώς και 27 εκατομμύρια πουλιά σκοτώνονται κάθε χρόνο από οικόσιτες γατες.
Μία άλλη έρευνα και πάλι απο Αγγλια υπολογιζει ότι κάθε γάτα σκοτωνει 18,3 άγρια ζώα κάθε χρόνο. Αυτό αντιστοιχεί στο θάνατο 200 εκατομμυρίων άγριων θηλαστικών και πουλιών το 2019, μεταξύ αυτών και πολλών σπανιων ειδών.
Το πρόβλημα του υπερ-πληθυσμού αδέσποτων σκύλων
Η αύξηση όμως του αριθμού των κατοικίδιων δημιουργεί και άλλου είδους προβλήματα.
Ο υπερ-πληθυσμός κατοικίδιων συντροφιάς υπό συγκεκριμένες συνθήκες οδηγεί στο πρόβλημα του υπερ-πληθυσμού αδέσποτων σκύλων.
Αυτη τη στιγμή παγκοσμίως υπολογίζεται ότι υπαρχουν από 200 έως 600 εκατομμύρια αδέσποτα σκυλιά.
Η πιο “ανθρώπινη” λύση που προσφέρεται η οποία δεν πλήττει και τα συμφέροντα της βιομηχανίας που έχει στηθεί γύρω από τα κατοικίδια ζώα είναι η στείρωση, την ευθύνη της οποιας καλείται να αναλάβει συνήθως ατομικά ο ιδιοκτήτης.
Σε φτωχές χώρες όμως της Αφρικής και της Ασίας που το πρόβλημα είναι πολύ πιο έντονο με πάνω από 55.000 θανάτους ανθρώπων από επιδημίες λύσσας, δεν υπάρχουν τα μέσα για τέτοιου είδους καμπάνιες και τα φαινόμενα μαζικών δηλητηριάσεων ή δολοφονιών ζώων είναι πολύ συνηθισμένα.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα παρουσιάζεται στην Ινδία όπου καταγράφεται και το 70% των θανάτων από λύσσα.
Η Ινδία είναι μια χώρα που καταγράφει τα τελευταία χρόνια μία έκρηξη ιδιοκτησίας σκύλων συντροφιάς. Από τα 12,58 εκατομμύρια σκύλους το 2014, έφτασε τα 19,41 εκατομμύρια το 2018, τα 21,42 μέχρι τον Αύγουστο του 2019, ενώ μέχρι το 2023 ο πληθυσμός των σκύλων αναμένεται να φτάσει τα 31,41 εκατομμύρια.
Παρόμοιες τάσεις καταγράφονται και στην Ευρώπη.
Λ.χ. στη Γερμανία ο πληθυσμός των σκύλων από 5,3 εκ. το 2010 έφτασε το 2019 στα 10,1 εκατομμύρια, όμως εκεί δεν υπάρχει πρόβλημα με τα αδέσποτα λόγω ενός συστήματος που διασφαλίζει τόσο την ελεγχομενη αύξηση του πληθυσμού των ζώων και της διάθεσής τους σε ιδιοκτήτες όσο και της επιβολής πολύ αυστηρων προστιμων σε περίπτωση παραμέλησης του ζώου από τον ιδιοκτήτη του.
Σημαντικά προβλήματα με τα αδέσποτα καταγράφονται σε μία σειρα χώρες του νότου της Ευρώπης μεταξύ άλλων στη Ρουμανία, στη Σερβία, αλλά και στην Ελλάδα.
Και στα Χανιά τα τελευταία χρόνια το πρόβλημα των αδέσποτων είναι σημαντικό με τις λύσεις που δίνει η πολιτεία να είναι αποσπασματικές και ελλιπείς.
Όπως είναι ξεκάθαρο, το ζήτημα είναι πολύ σύνθετο και αφορά και χώρες με πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά. Ομως το βέβαιο είναι ότι στη γιγάντωση του προβλήματος των αδέσποτων ζώων συντέλεσε οπωσδήποτε και η εκρηκτική αύξηση της ιδιοκτησίας κατοικίδιων ζώων συντροφιάς και της βιομηχανίας που έχει στηθεί γύρω από το φαινόμενο.
Μήπως η βιομηχανία των κατοικίδιων θα έπρεπε μέσω της μεγάλης κερδοφορίας της να αναλάβει και αυτή το μεγάλο μερίδιο ευθύνης που τις αναλογεί καλύπτωντας το κόστος της αντιμετώπισης των ζητημάτων αυτών, ειδικά σε χώρες της Αφρικής και της Ασίας που δεν έχουν τα μέσα ή την τεχνογνωσια να δώσουν λύσεις που θα σέβονται τα δικαιώματα των ζώων;
Mήπως οι ιδιοκτήτες κατοικίδιων θα πρέπει να πληρώνουν ειδικό περιβαλλοντικό φόρο για το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των ζώων που συντηρούν;
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΧΕΤΙΚΑ:
«Δεν θα δείτε ποτέ από εμένα και το ΠΑΣΟΚ να πάμε στο παρασκήνιο, να κάνουμε…
«Κίνημα Δημοκρατίας» είναι το όνομα του κόμματος του Στέφανου Κασσελάκη όπως ανακοίνωσε, εν μέσω χειροκροτημάτων, στο Ίδρυμα…
Στο πλαίσιο της διήμερης περιοδείας του στην Κρήτη, ο Γενικός Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του…
Σοβαρό τροχαίο ατύχημα σημειώθηκε έξω από το Ναυτικό Νοσοκομείο Χανίων, με θύματα δύο πεζούς που…
Τα 18,8 δισ. ευρώ προσέγγισαν οι ταξιδιωτικές εισπράξεις στη χώρα μας την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2024,…
Μια 27χρονη γυναίκα που κατήγγειλε τον πατέρα της για σεξουαλική κακοποίηση όσο εκείνη ήταν μόλις…
This website uses cookies.